پایگاه خبری راه مردم، در کشورهای توسعه‌یافته اینطور جا افتاده که یک مسئول و کسی که سمت و منصبی را در اختیار دارد، پس از آنکه اشتباهی انجام می‌دهد یا رسوایی‌ای نسبت به کارش به‌وجود می‌آید، قبل از آنکه کسی بخواهد وی را عزل کند، خودش از سمتش استعفا می‌دهد.
این اتفاق برآمده از جدی بودن مفهومی به نام «افکار عمومی» است اما در ایران برخی از مسئولان توجهی به افکار عمومی ندارند. در این مورد می‌توان رفتار مسئولین شهرداری در واکنش به ماجرای آتش‌سوزی اخیر و کشته شدن دو نفر در آن حادثه را مثال زد.
اگر افکار عمومی مورد توجه بودند و همچنین اگر مسئول مربوطه برآمده از یک حزب واقعی بود، قطعا برای حفظ پرستیژ خود و حزب متبوعش کناره‌گیری می‌کرد. در کشور ما نه ساختار حزبی قدرت کافی را دارد و نه افکار عمومی مساله‌ای جدی برای احزاب به حساب می‌آید.
فرد به تنهایی یک پست را می‌گیرد و به کمتر کسی هم در مورد عملکردش پاسخگوست و به این علت است که در کشور ما اینگونه استعفاها جا نیفتاده‌اند. برای رسیدن به چنین وضعیتی باید احزاب رشد کنند زیرا فقط آنها هستند که می‌توانند به عملکرد مسئولانی که بر سر کار گذاشته‌اند نظارت جدی و کامل داشته باشند.
در این شرایط وقتی مسئول خاصی اشتباهی انجام دهد حزب سعی می‌کند برای حفظ جایگاهش توضیحات کافی ارائه دهد و اگر در این کار ناتوان باشد خودبه‌خود فرد مورد نظر استعفا می‌دهد و اساسا حزبش برای حفظ موقعیت اجتماعی خود، او را مجبور به این کار می‌کند. اگر احزاب قوت کافی را داشتند و در شورای شهر تهران هم احزاب اکثریت را می‌گرفتند و شهردار نماینده آنها بود، قطعا این عدم‌پذیرش مسئولیت به وجود نمی‌آمد. ما نه در پارلمانمان فراکسیون حزبی داریم و نه در شوراهای شهر.
هیچ حزبی توان کافی برای حضوری اینچنینی ندارد. تا وقتی احزاب در کشور ما رشد نکنند و به یک سیستم پارلمانتاریستی نرسیم و رای مردم به احزاب نباشد، فراکسیون‌های حزبی نیز نخواهیم داشت و کسی مسئولیت اعمالش را بر گردن نمی گیرد.
طی 9 دوره‌ای که از انعقاد مجلس پس از انقلاب گذشته است، هیچ وقت فراکسیون حزبی را تجربه نکرده‌ایم. یک حزب در مجلس برای آنکه بتواند موقعیت خود را حفظ کند و آرای مردم برای دور بعدی انتخابات را از دست ندهد، قطعا عملکردش مفیدتر خواهد بود و به دنبال قوانین و طرح‌هایی می‌رود که افکار عمومی بیشتر خواهان آن باشند.
وزیر و نماینده‌های حزبی سعی می‌کنند اهداف حزب که برآمده از مطالبات مردمی است را پیش ببرند و اگر مشکلی در کارشان پیش بیاید خودشان استعفا می‌دهند. شاید برخی اظهار کنند در افغانستان و عراق احزاب وجود دارند اما کسی به خاطر اشتباه استعفا نمی دهد اما باید توجه داشت که در این کشورها بیش از حزب، مذهب و قومیت است که تعیین‌کننده مناصب به شمار می‌رود.
در این زمینه باید کشورهایی چون ژاپن و آلمان را مثال زد که اگر مثلا یک وزیر مدرک تحصیلی‌اش دچار مشکل باشد یا یک تصمیم اشتباه بگیرد، عملا مجبور است خودش استعفا دهد. افراد نگاهشان بلندمدت نیست، اما احزاب نگاه بلند مدت دارند و برای موفقیتشان در 100سال آینده هم برنامه‌ریزی می‌کنند و برای همین کارایی نیروهایی حزبی در اداره کشور بیشتر خواهد بود.
* محسن صفایی فراهانی
منبع: آرمان
