از همان زمان که عباس آخوندی در قامت وزیر راه‌وشهرسازی سکان‌دار این وزارتخانه شد خبر از افزایش وام خرید مسکن و دیگر طرح‌های دولت در بازار مسکن نظیر «طرح مسکن اجتماعی» داد. به تازگی هم دولت خبر از ایجاد صندوق پس‌انداز خرید مسکن و ارائه وام به میزان نصف قیمت یک خانه داده‌است. همین اظهارنظرها کافی بود تا برخی کارشناسان و فعالان بازار مسکن دست به تحلیل چند و چون طرح‌های دولت بزنند.
کاهش 60 درصدی قدرت خرید خانه؛ سه سال دیگر
حال که قرار است دولت نصف قیمت یک خانه را به مردم وام دهد گفته می‌شود که در سال 95، یعنی سه سال دیگر باز هم شرایط به وضعیت فعلی باز خواهد گشت و وام خرید مسکن بار دیگر به کار خریداران مسکن نمی‌آید. این تحلیل حسام عقبایی رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران از جدیدترین تصمیمات وزارت راه‌وشهرسازی برای بازار مسکن است. او گفته:«بهتر است دولت تدبیری اتخاذ کند تا تسهیلات جدید خرید مسکن از نیمه 93 قابل دریافت باشد چراکه رکود موجود به صلاح آینده بازار مسکن نیست و توان خرید مردم در تهران در سال 95 حدود 60 درصد کمتر از وضع فعلی خواهد شد.»
حسام عقبایی با اشاره به طرح مد نظر وزیر راه و شهرسازی برای پرداخت 100 میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن در سال 95 اینطور گفته:«دولت قصد دارد طول انتظار دریافت وام خرید از صندوق‌های در آستانه تاسیس سپرده‌گذاری مسکن را سه ساله تعیین کند اما تجربه نوسان قیمت‌ها نشان داده که متوسط قیمت مسکن سالانه 20 درصد افزایش می‌یابد.»
او در انتقاد به ارائه وام کمک خرید مسکن در سال 93 اینطور اظهارنظر کرده است: «در این صورت اگرچه وام 100 میلیون تومانی در حال حاضر 50 درصد از قدرت خرید مسکن در کلان‌شهر تهران را برای طبقه متوسط جامعه فراهم می‌کند اما همین وام در سال 95 حداکثر 30 درصد هزینه خرید مسکن را پوشش می‌دهد.»
عقبایی با اشاره به جزئیات اعلام شده طرح افزایش وام خرید مسکن از سوی وزیر راه و شهرسازی که بیانگر برنامه دولت برای پرداخت تسهیلات حدود 100 میلیون تومان است، گفت: «تجزیه و تحلیل مدل مدنظر وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد وام جدید خرید مسکن از روزی که بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار موافقت‌شان را با طرح اعلام کنند، سه سال زمان لازم دارد تا به دست متقاضیان بازار مسکن برسد.»
او اینطور ادامه داده:«این در حالی است که قدرت وام 100 میلیون تومانی بعد از سه سال سپرده‌گذاری متقاضیان، قطعا به اندازه حال‌حا‌ضر نخواهد بود. قیمت مسکن در تهران از سال 1370 تاکنون همواره صعودی بوده و سالانه حداقل 20 درصد افزایش داشته است و فقط در سه مقطع به ترتیب در سال‌های 76، 83 و 88 در حد منفی سه درصد نوسان نزولی داشته است. این روند بیانگر تقلیل توان مالی خریداران به اندازه 20 درصد در هر سال نسبت به سال قبل از آن است؛ بنابراین چنانچه در سال‌های آینده، وضعیت تورم و قیمت مسکن بدتر از گذشته نشود در سال 95 توان خرید مسکن در تهران 60 درصد کمتر از وضع فعلی خواهد بود.» عقبایی در گفت‌وگو با ایسنا اینگونه گفته:«هم‌اکنون بازار مسکن در شوک وعده وام 100 میلیونی قرار دارد و متقاضی خرید خود را به تاخیر انداخته تا بلکه با این تسهیلات بتواند راحت‌تر خرید کند به همین دلیل بخشی از رکود معاملات مسکن ناشی از وعده افزایش سقف وام خرید مسکن است که بهتر است این طرح حداکثر تا بهمن امسال مصوب و از نیمه سال آینده پرداخت شود تا افزایش قیمت‌ها از قدرت اثرگذاری تسهیلات جدید نکاهد چراکه هر چقدر رکود طولانی‌تر شود، در دوره رونق دامنه صعود قیمت بیشتر خواهد شد.»
طرح‌های دولت کارشناسی شده‌است
با وجود انتقاداتی که حسام عقبایی نسبت به تصمیم دولت برای افزایش وام خرید مسکن مطرح کرده اما در این میان هستند کسان دیگری که از تصمیمات دولت استقبال می‌کنند. مصطفی‌قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشوری معتقد است که برخی انتقادات به دولت درخصوص افزایش وام خرید مسکن نادرست است. او به آرمان می‌گوید: «اینطور نیست که تصمیمات دولت برای بازار مسکن خلق‌الساعه باشد و پیش از مطرح کردن آن کارهای کارشناسی روی آن انجام نشده باشد. به بیان بهتر دولت به صورت ناگهانی تصمیم به افزایش وام خرید مسکن نگرفته و پیش از آن بر اساس این طرح و نتایجش بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته‌است.»
خسروی ادامه می‌دهد:«از سوی دیگر دولت برای خانه‌دار کردن مردم و ایجاد رونق در بازار مسکن چاره‌ای جز افزایش وام خرید مسکن و تحریک تقاضا در بازار ندارد. چرا که اکنون بازار مسکن در رکود قرار دارد و این وضعیت قطعا در آینده باید تغییر کند.»
البته خسروی هم نظرات خاص خود را در بحث افزایش مبلغ وام خرید مسکن دارد. او می‌گوید:«دولت باید وام‌ها را براساس منطقه و به صورت درصدی ارائه دهد. برای مثال وام 50 میلیون تومانی برای خرید مسکن در شهر سمنان کافی‌است اما در تهران نمی‌توان با این مبلغ کاری صورت داد و باید با توجه به شرایط هر منطقه درصدهای وام هم متغیر باشد. ازسوی دیگر در گذشته هم بانک‌ها در مقاطعی 80 درصد قیمت یک خانه وام اعطا می‌کردند اما در آن برهه زمانی بی‌قانونی‌هایی رخ داد. بنابراین اگر دولت به فکر اعطای وام است باید به این موارد هم توجه لازم را داشته باشد.»
خسروی توضیح می‌دهد:«وام‌هایی که در گذشته اعطا شد موجب فقیرتر شدن فقرا و در مقابل پولدارتر شدن پولدارها شد و نظم و ترتیبی در این میان مشاهده نشد برای همین افزایش وام خرید مسکن در گذشته نتوانست به نتایج موردنظر خود دست پیدا کند.»
رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور همچنین به آخرین اظهار نظرهای عباس آخوندی وزیر راه‌وشهرسازی اشاره کرد و گفت:«وزیر راه‌وشهرسازی از افزایش کالبد شهر تهران انتقاد کرده‌اند و به هزینه‌های کلانی که شهرک‌های اقماری برای دولت و کشور به بار می‌آورد سخن گفته‌اند. بنابراین آنطور که مشخص است دولت معتقد است که باید از بازسازی بافت فرسوده استفاده کرد و این مناطق را بازسازی کرد که چنین تصمیمی بسیار مناسب و کارشناسی شده‌است. از سوی دیگر آزادسازی خرید و فروش مسکن مهر می‌تواند در صاحب‌خانه کردن مردم نقش مناسبی ایفا کند که دولت در حال تلاش برای آزادسازی این معاملات است و نتایج آن را قطعا می‌توان در آینده مشاهده کرد. »
وضعیت فعلی بازار مسکن چگونه است؟
همچنین گفته می‌شد که از ماه‌های پیش تاکنون بازار مسکن با رکودی عمیق روبه‌روست. البته در جریان این رکود گاهی کاهش قیمت‌هایی هم در طول ماه‌های گذشته مشاهده شده است. از رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشوری درخصوص وضعیت فعلی بازار مسکن پرسیدیم. او گفت:« به دلیل جهش‌های قیمتی سال 91 که پس از تحریم‌های بی‌دلیل علیه کشورمان رخ داد قیمت مسکن هم با افزایش شدید روبه‌رو شد و قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرد. به همین دلیل و با وجود کاهش قیمت‌هایی که کم و بیش مشاهده می‌شود هنوز بازار مسکن در رکود به سر می‌برد و معاملات مسکن آنچنان وضعیت خوبی ندارد.»
او از آخرین وضعیت فروش و معاملات مسکن در کشور آماری اعلام کرد و گفت:« در تاریخ 24 آذر ماه سال جاری در تهران تنها یک هزار و 345 معامله مسکن انجام شده که نسبت به پیک کاری ما که روزانه 3 هزار معامله بود بسیار کاهش داشته و همین موضوع نشان‌دهنده تداوم رکود در بازار مسکن کشور است و این وضعیت باید در آینده اصلاح شود.»
البته در راستای تلاش‌های دولت برای صاحب‌خانه کردن مردم روز گذشته «محسن نریمان» معاون وزیر راه‌وشهرسازی هم خبرهای تازه‌ای از طرح «مسکن اجتماعی» داد. او به فارس گفته: «با توجه به اینکه تا پایان سال آینده در خصوص مسکن مهر کار زیادی داریم و حتی در برخی از شهرها مثل پردیس که ساخت مسکن مهر دیر شروع شده و دیرتر هم به اتمام می‌رسد، اگر دولت به ما تکلیف کند که در شهرهای جدید هم مسکن اجتماعی احداث شود، قبول می‌کنیم.» نریمان گفت:«طرح جامع مسکن با توجه به وضعیت مسکن مهر یک مقدار به هم ریخته است. در شهر جدید پردیس، اندیشه، هشتگرد و پرند حدود 240 هزار واحد مسکونی تولید می‌شود و سازمان ملی زمین هم یک مقدار بیشتر از این احداث می‌کند، پس کلا باید در این خصوص دقیق بازنگری شود.»
