قوانین علیه تولید/ چرا بازارهای صادراتی از دست می‌روند؟

«تصمیمات اتخاذ شده، علیه تولید هستند.»، «مراجع تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری کارشناسان صنعت و تولید حضور ندارند، تصمیمات پشت درب‌های بسته گرفته می‌شود که به بن‌بست می‌رسد.»، «در حال حاضر ستاد رفع موانع تولید براساس قوانینی شکل گرفته که صنعتگر نمی‌داند اینها کجا هستند و چه می‌کنند؟»، «وزارت اقتصاد هیچ توجهی به از دست رفتن سرمایه تولیدکنندگان نمی‌کند.»، «تولید‌کننده در شهرک‌های صنعتی می‌بیند که نمی‌تواند با این شرایط تولید کند.» «تمام فشار کشور در حوزه تولید است اما هیچ یارانه‌ای به تولید اختصاص داده نمی‌شود.»، «با افزایش قیمت و تورم، بازارهای صادراتی را یکی یکی از دست می‌دهیم»، «بازارهای صادراتی ایران را ترکیه، چین روسیه گرفته اند»، «با افزایش قیمت‌ها و تورم، تولیدکنندگان نمی‌توانند رقابت کنند.»، « با وجود نیاز کشورهای اطراف به مبلمان ایران و فرصت 500میلیون دلاری، ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار صادرات به کشورهای آسیای میانه، عراق، افغانستان و عمان داریم»؛ این موارد تنها بخشی از مشکلات و چالش‌هایی بود که تولیدکنندگان و صنعتگران در همایش فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در صنعت مبلمان، به آن اشاره کردند. فعالان این حوزه می‌گویند: تنها راه بازپس‌گیری سهم‌مان از این بازار، از مسیر با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، همراهی دستگاه‌ها در کاهش هزینه‌ها و حمایت از تولید داخلی می‌گذرد. 

پانزدهم تیرماه، نخستین همایش فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در صنعت مبلمان با رویکرد صادرات در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران با حضور مقامات دولتی و فعالان این حوزه برگزار شد. رییس اتحادیه درودگران و مبل‌سازان تهران در این همایش با اشاره به چالش‌های صنعت مبلمان در ایران گفت: چالش حال حاضر صنعت، مواد اولیه است که صنعت مبلمان هم از این امر مستثنی نیست و در تامین پارچه، چوب، فوم و اسفنج،‌ام دی اف و نئوپان، یراق آلات با مشکلاتی روبرو است.

علیرضا عباسی با بیان اینکه مواد اولیه وارداتی ارزان‌تر از تولید داخلی است، گفت: پارچه وارداتی با عوارض، حمل و نقل و موارد دیگر ارزان‌تر از تولیدات داخلی است، اما به بهانه حمایت از تولیدات داخلی جلوی واردات را می‌گیرند، منع واردات باعث ایجاد انحصار می‌شود و در نتیجه به هر نحوی که بخواهند محصول را قیمت‌گذاری می‌کنند.

وی ادامه داد: حدود ۲ یا ۳ سال پیش قشر کارمند و کارگر جامعه مبل راحتی و معمولی را ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان خریداری می‌کردند، ولی هم‌اکنون باید ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان برای خرید همان مبلمان هزینه کنند، تهیه پارچه مبل راحتی ۱۲ تا ۱۵ میلیون هزینه دارد، چرا باید اینطور باشد که قدرت خرید مردم برای هنرـ صنعتی که ۱۰ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص داده است به‌شدت پایین بیاید.

عباسی تاکید کرد: تصمیمات اتخاذ شده اکثرا علیه تولید هستند. برای مثال وزارت اقتصاد هیچ توجهی به از دست رفتن سرمایه تولیدکنندگان نمی‌کند. در شهرک‌های صنعتی تولید‌کننده می‌بیند که نمی‌تواند با این شرایط تولید کند. تمام فشار کشور در حوزه تولید است اما هیچ یارانه‌ای به تولید اختصاص داده نمی‌شود. به گفته رییس اتحادیه درودگران و مبل‌سازان تهران؛ هم‌اکنون ۶۰ هزار واحد صنفی و ۲ هزار واحد صنعتی در صنعت مبلمان فعال هستند. 

موانع تولید وصادرات کدامند؟ 

رییس اتحادیه درودگران و مبل‌سازان تهران با تاکید بر اینکه تولید مبلمان حال خوشی ندارد، افزود: در سراسر دنیا کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه صنعت مبلمان را به لحاظ اشتغالزایی و زودبازدهی حمایت می‌کنند، اما این صنعت در کشور ما کم کم در حال رها شدن است. عباسی افزود: پیشنهاد من به عنوان متولی این صنعت به دولت این است که برای راه‌اندازی تولید، صنعت و ایجاد بازار خرید باید همه جور یارانه و تسهیلات را به تامین‌کننده‌های داخلی اختصاص دهند و کاری کنند که مواد اولیه با قیمت خوب و مناسب و با نظارت به دست تولید‌کننده برسد و واردات را هم آزاد کنند تا رقابت شکل بگیرد.

وی با اشاره به ظرفیت‌های صادراتی مبلمان، گفت: با افزایش قیمت، بازارها را از دست می‌دهیم و با وجود نیاز جمعیت ۵۰۰ میلیونی کشورهای اطراف به مبلمان ایران، مشاهده می‌کنیم که بازارهای ما را کشورهای ترکیه و چین گرفته‌اند، زیرا قیمت‌ها افزایش یافته و ما نمی‌توانیم رقابت کنیم. این فعال صنعتی با انتقاد از بی‌توجهی به تولید گفت: در حال حاضر ستاد رفع موانع تولید براساس قوانینی شکل گرفته، اما من نمی‌دانم اینها کجا هستند و چه می‌کنند، در واقع مشکل این است که در مراجع تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری کارشناسان صنعت و تولید حضور ندارند، تصمیماتی گرفته می‌شود که به بن بست می‌رسد. عباسی با اشاره به پیشرفت طراحی و کیفیت مبلمان ایرانی در مقایسه با نمونه خارجی گفت: حداقل صادرات ما باید ۵۰۰ میلیون دلار باشد، اما الان در حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار صادرات به کشورهای آسیای میانه، عراق، افغانستان و عمان داریم و افزایش قیمت و تورم باعث کاهش و حتی مانع صادرات شده است.

در بخش بعدی این رویداد، رییس کمیسیون صادرات اتحادیه مبلمان ایران هم با اشاره به فرصت‌های بی‌شماری که در صنعت مبلمان ایران وجود دارد، اظهار کرد: صنعت مبلمان ایران فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران خارجی است. اتحادیه نیز می‌تواند با تکمیل اطلاعات خود آن را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.  رضا نجفی افزود: دسترسی به بازار توسط اتحادیه آسان‌تر است و اتحادیه می‌تواند هیات‌های تجاری را به ایران دعوت کند.

اگر شرکت خارجی یا سرمایه‌گذار داخلی برای همکاری راغب باشد می‌تواند در زمینه مشاوره، سرمایه‌گذاری و..‌. با اتحادیه همکاری کند. وی با اشاره به توقعات این صنف از مقام‌های دولتی گفت: توقع ما از دوستان دولتی تسهیل‌گری است. شاید قدم‌های اول برای واحدها ساده نباشد و این نیازمند کمک دولت است. رییس کمیسیون صادرات اتحادیه مبلمان ایران با تاکید بر اینکه مبلمان به علت حجیم بودن، مشکلاتی در حمل و نقل دارد، بیان کرد: در این زمینه نیز نیازمند کمک دولت هستیم. به لحاظ هزینه‌های حمل و نقل و بیمه نیز دولت باید برای ورود به بازار جهانی به ما کمک کند.

مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در نخستین همایش فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در صنعت مبلمان با اشاره به پتانسیل و چالش‌های این حوزه گفت: همه ما می‌دانیم که لازمه توسعه اقتصادی کشور و اشتغال و صادرات خوب تولید است. یکی از بخش‌هایی که می‌تواند صادرات خوبی داشته باشد صنعت مبلمان و چوب است. 

علی رسولیان افزود: دولت هم با ممنوعیت واردات برخی از این محصولات توانسته بستر تولید را فراهم کند. بیش از ۸۵ درصد نیاز کشور در این حوزه در داخل تولید می‌شود‌. وی ادامه داد: بیش از ۶۵ درصد تولیدات این حوزه توسط چند کشور محدود انجام می‌شود. لذا می‌توان در این زمینه موثر عمل کرد. برخی از کشورها در این سال‌ها خیلی موفق بودند و باید با آنها نیز تعامل و مذاکره کرد. رسولیان تاکید کرد: ۹۰ هزار کارگاه در این حوزه فعالیت می‌کنند که نیازمند کمک و تقویت هستند. البته ما در حوزه صادرات موفق نبوده‌ایم. ما در سازمان صنایع کوچک تلاش خواهیم کرد تا خوشه‌های صنعتی حوزه مبلمان را تقویت کنیم. تقریبا ۱۵ خوشه صنعتی در کشور شناسایی و اجرا شده‌اند.

ما باید بر روی زنجیره‌های ارزش تمرکز کنیم و با الگوی خوشه‌های صنعتی جلو برویم. وی اضافه کرد: ما باید نواحی صنعتی ویژه را در مناطقی که پتانسیل وجود دارد تقویت و منابع لازم را تقویت کنیم. نمایشگاه‌های تخصصی نیز می‌توانند بسیار به ما کمک کنند. من اینجا اعلام آمادگی می‌کنم تا در این زمینه فعالیت کنیم. مدیریت صادرات با کمک اتحادیه تقویت خواهد شد. رسولیان گفت: ما آماده‌ایم تا در زمینه مشکلاتی نظیر مواد اولیه و امکانات اولیه نیز تا جایی که ممکن است با واحدها و شهرک‌های صنعتی همکاری و از آنها حمایت کنیم.

دبیر همایش فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در صنعت مبلمان، نیز طی ایراد سخنانی در این رویداد گفت: ما با تمام تحریم‌ها و خود تحریمی‌ها جنگیده‌ایم و فرصت‌هایی جدیدی خلق کرده‌ایم و به‌طور قطع با استمرار این طریق، از هیج کوششی فروگذار نخواهیم کرد. پیمان پژوهنده همچنین حضور نمایندگان پنجاه نفره از کشورهای خارجی در این نمایشگاه را به فال نیک گرفت و گفت: این گروه از کشور‌های عمان، لبنان، قطر و امارات، روسیه، پاکستان، افغانسان، اقیلم کردستان و ازبکستان و… بودند که با توجه به رویکرد صادرات محور این همایش، اتفاقی ارزنده محسوب می‌شود و با تعامل و تبادل نظر، می‌تواند دورازه‌های جدیدی را به روی ما باز کند. مدیرعامل گروه اطلس، با بیان اینکه کشو‌های همسایه در منطقه، بازار خوبی برای صنعت مبل کشور است، یادآور شد: باید تلاش کنیم سهم کشورمان را از این بازار پس بگیریم و این میسر نمی‌شود، مگر با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، همراهی دستگاه‌ها در کاهش هزینه‌ها و حمایت از تولید داخلی. پژوهنده در بخش پایانی اظهارات خود تأکید کرد: رویکرد صادرات محور، صنایع کوچک را از بحران خارج می‌کند و ما در این مسیر گام بر می‌داریم.

در بخش دیگری از این همایش، ایرانی عضو هیات‌مدیره بانک تعاون با اشاره به اینکه در حوزه صادرات چالش‌‌های گوناگونی وجود دارد، گفت: در صادرات یک رقابت ایجاد می‌شود و این فرصت‌را به صنعتگر می‌دهد تا وارد عرصه گسترده‌تری شود. وی گفت: شاید اولین مزیت صادرات مزیت رقابتی باشد. قطعا برای رسیدن به این هدف باید کاهش هزینه داشته باشیم. هزینه تولید مانعی بر سر رشد است.

ایرانی ادامه داد: در امر صادرات می‌توان ارزآوری خوبی برای کشور داشت. گسترش دامنه ارتباط جهانی از دیگر مزایای تقویت صنعت مبلمان است. ایران بخش عمده‌ای از سهم خود در بازار مبلمان جهان را در دو سه قرن اخیر از دست داده است. در دهه اخیر اتفاقات بدی نیفتاده و نسبتا خوب بوده اما همچنان کار سنگین و بزرگی پیش روی ماست. ایرانی، تاکید کرد که بخش خصوصی می‌تواند تعارضات بین‌المللی را کاهش دهد و در این زمینه کمک‌کننده باشد.

وی با اشاره به مهم‌ترین ریسک‌های این حوزه اظهار کرد: مهم‌ترین ریسک حوزه مبلمان ریسک سیاسی است. این ریسک همیشه می‌تواند صادرات را تحت الشعاع قرار دهد. ریسک قانونی نیز وجود دارد. برخی قانون‌گذاری‌ها و دستورالعمل‌ها می‌تواند با فعالیت اقتصادی در تعارض باشد. ریسک ارز هم که نیازی به اشاره ندارد. همچنین ریسک لجستیک هم وجود دارد که قابل توجه است.

در بخش دیگری از این همایش، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون صنایع مجلس که دراین همایش حضور یافته بود، در سخنانی با اشاره به اینکه صنعت مبلمان یکی از بهترین صنایع برای محرومیت زدایی است گفت: این صنعت نیازی به اقلیم خاصی نیز ندارد و فرصت خوبی برای تولید و اشتغال و کارآفرینی در مناطق مختلف کشور است. ایزدخواه با تاکید بر اینکه اگر حاکمیت به مردم متوسل نشود، رشد شتابان رخ نخواهد داد، بیان کرد: دولت نمی‌تواند تمام زوایای صنعت را مدیریت کند. دولت نمی‌تواند اشتغال را در اقصی نقاط ایران ایجاد کند مگر اینکه عاملیت در دست مردم باشد. امروز دیگر در دنیا سندیکاها و انجمن‌ها هستند که در حال کمک به دولتند.

دوره کار انفرادی گذشته است. وی با اشاره به ظرفیت‌های ایران برای جهش در تولید گفت: همه‌چیز در کشور ما فراهم است. چیزی که مارا لنگ کرده پریشانی در حکمرانی است ‌و آن هم به خاطر این است که کار را به اهلش نسپرده‌ایم. تصمیمات هم زیگزاگی و آشفته‌اند.  ایزدخواه با بیان اینکه راه رفع پریشانی خرد جمعی صنعت است، گفت: اگر همین اجزای موجود با مدل نقش آفرینی تشکل‌های تولیدی همکاری کنند، مشکلات رفع خواهند شد. اینگونه دولت نیز می‌تواند به اهداف مهم‌تری بپردازد. 

این نماینده مجلس گفت: باید کار روزمره صنعت به اهلش سپرده شود. صنعت برادری خود را به کشور و نظام ثابت کرده است. ما در برنامه هفتم به‌طور جد پذیرای پیشنهادات تولیدکنندگان هستیم و پیگیر آنها خواهیم بود. ارتباطات خوبی نیز با پارلمان‌های کشورهای همسایه داریم و آن را بهبود خواهیم بخشید.‌