درسالی که گذشت بازار سرمایه، واکنش‌های مختلفی به تصمیمات دولت نشان داد؛ به طوریکه بسیاری از سرمایه‌گذاران را با ضرر و زیان‌های کلان رو به رو کرد؛ علاوه براین از آذرماه سال گذشته، روند نزولی بازار سرمایه شروع شد و در سال جدید نیز با وجود ارزنده بودن بسیاری از سهم‌ها از جمله سهم‌های بنیادین، همچنان ادامه دارد.
به گزارش راه امروز - رقیه ندایی: درابتدای سال ۹۹و با تبلیغاتی که توسط دولت انجام شد، تعداد زیادی از افرادی که دانش کافی در رابطه با نحوه سرمایه‌گذاری در بورس نداشتند، به بازار سرمایه ورود کردند؛ به طوریکه ورود پول حقیقی با حجم بالا منجر به رشد بی سابقه شاخص کل بورس و سود چندین برابری برخی از سهام های بورس ایران شد. اما پس از مدتی، قیمتگذاری دستوری، منازعات وزرای اقتصاد وصمت، انتخابات آمریکا و سایر اخباری که درباره سیاست خارجه به بورس مخابره شد، منجر به شروع روند ریزشی شاخص کل بازار سرمایه شد؛ به طوریکه همان افراد اکنون ماه‌ها در صف فروش نشسته‌اند و بسیاری از آنها نیز از بازار خارج شده‌اند.
نبود ثبات سیاستگذاری در کشور، ارزشمندترین دارایی بورس یعنی اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار را از بین برده است؛ هر بار مسئولان درباره بهبود شرایط بورس وعده دادند، محقق نشد و مجدداً بازار روند ریزشی به خود گرفت؛ شاید اگر دولت در بازار دخالت نمی‌کرد، بازار سرمایه خیلی سریع‌تر به تعادل می‌رسید و از زیان دیدن بیشتر سهامداران جلوگیری می‌شد.
تغییر دامنه نوسان از دیگر سیاست‌هایی بود که نتوانست در بازار تأثیر مثبت بگذارد و پس از مدت کوتاهی مجدداً فشار فروش در بازار افزایش یافت و موجب افت شاخص کل بازار شد.
حال از زمانیکه رئیسی سکان دولت را به دست گرفته، یکسال گذشته، اما هنوز شعارهای بورسی او را خیلی ها به خاطر دارند؛ «اولین کاری که می‌کنیم اعتماد را به بورس بر می‌گردانیم؛ کاری خواهیم کرد بازار سرمایه بر روی ریل منظقی و پشتیوانه تولید و سرمایه گذاری باشد؛ صندوقی خواهیم داشت برای جبران ضرر مال‌بختگان بورس وسرمایه‌های 50 تا 100میلیون را بیمه خواهیم کرد وسازگاری ایجاد خواهیم کرد برای حمایت و تضمین از سرمایه‌گذاران خرد به وسیله صندوق توسعه ملی و صندوق تثبیت بازار سرمایه.» بخشی از شعارهای انتخاباتی دولت فعلی بود.
اتفاقاتی که در بورس افتاد
اما ببینیم از آغاز به کار این دولت، در بورس چه اتفاقی رقم خورده است؟ بازار سرمایه به این اتفاقات، یعنی شعارهای داده شده و حمایت‌هایی که قرار بود دولت سیزدهم انجام دهد، ابتدای امر واکنش مثبت نشان داد و از 12 مردادماه سال 1400 تقریبا یکماه سبز پوش شد؛ اما با گذشت یکماه نه تنها هیچ اقدامی برای بازار انجام نشد بلکه از 9 شهریور ماه 1400 بازار وارد یک روند منفی خیلی قوی شد؛ چون بازار این سیگنال را دریافت بود، که قرار نیست اتفاق مثبتی رخ دهد.
از آنسو، در جلسه فوق العاده شورایعالی بورس، مجید عشقی به اتفاق آرا و با تایید وزیر اقتصاد به عنوان رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین و جایگزین محمدعلی دهقان دهنوی انتخاب شد. اما این جایگزینی هم برای اهالی بازار و سرمایه گذاران کار ساز نبود و بازار منتظر وعده هایی بود که هیچ کدام عملی نشده و بازار به اصلاح خود ادامه داد و هر روز مردم به بازار سرمایه بی اعتمادتر می شدند.
دراین میان، یکی از اقداماتی که در سال1400برای بورس انجام شد، واریز مجموع 2700میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار از 12هزار میلیارد تومانی که قرار بود واریز شود بود. در اردیبهشت سالجاری هم 1300میلیارد تومان از این مبلغ واریز شد.
اما این حمایت¬ها با توجه به عمق بازار سرمایه که ارزش معاملات خرد در یکروز عادی در شرایط فعلی بالای 4.5 همت ثبت می¬شود، نمی¬تواند از بازار حمایت کند و این حمایت¬ها صرفا در سهام شاخص ساز انجام می شود و هیچ تاثیری تاکنون در بازار نداشته است؛ چراکه حمایت باید از نوع اصلاح ساختاری و بازگشت اعتماد باشد نه حمایت نقدی.
این دولت با دستکاری نرخ گاز، صنعت متانول که جزو بهترین صنایع بورسی و ارزآور ترین شرکت ¬ها در زمان تحریم است با اقداماتی که انجام داده این شرکت ها از سود دهی به زیان دهی رسانده و خیلی از صنایع هم با توجه به قیمت گذاری دستوری عوارض مالیاتی و انحصار در همین وضعیت هستند.
افزایش تحریم‌ها
در این میان؛ بهمن ماه 1400 بود که موجی از اخبار از سوی دولت جدید مبنی بر«رفع تحریم ها و بازگشت به برجام»؛ «حذف دلار ترجیحی 4200»؛ «واگذاری بلوک 40.25 درصدی ایران خودرو و سایپا»؛ «اخبار جهانی افزایش قیمت جهانی کامودیتی ها از جمله نفت جهانی و با توجه به تنش های روسیه و اوکراین» مخابره شد. این اخبار با توجه با اینکه تاثیر مستقیمی در بازار داشت؛ باعث واکنش مثبت بورس شد و چند ماهی شاهد رونق به بازار سرمایه بودیم؛ اما در این زمان با توجه به رشد نرخ ارز که جزو مهمترین پارامتر در سودسازی صنایع دلاری بازار است، دولت اجازه رشد دلار نیمایی را نداد؛ به دلیل اینکه شرکت های صادراتی درآمد ارزی خود را در سامانه نیمایی عرضه می کنند و باعث ایجاد گپ 25.30 درصدی با دلار بازار آزاد شد. از آنسو، تصمیم عوارض صادراتی بر روی شرکت‌های فولادی هم باعث شد بازار آن رونقی که در این مدت باید داشته باشد، را با این اقدامات به راحتی سرکوب کنند.
در رابطه با بحث برجام واخبار ضد و نقیضی که دراین باره منتشر شد؛ باعث شد خیلی از سهامداران که از این محل می توانستند، شرایط خوبی را تجربه کنند، وارد فضای سردرگمی شوند؛ لیست شرکت هایی که از مردادماه سال 1400وارد بازار سرمایه شدند؛ تقریبا به 13 شرکت می رسد، این اقدام هم در وضعیتی که بازار سرمایه نقدینگی خوبی ندارد؛ در حالت تعادل نیست؛ چون بیشتر نقدینگی از صنعت به صنعت شیفت می شود و باعث کمبود نقدینگی بازار شده تا رونق بازار!
چه باید کرد؟
در مجموع، بررسی‌ها نشان می‌دهد، درکل دولت سیزدهم تاکنون هیچ اقدام درست وکارسازی برای بازار سرمایه انجام نداده است و وضعیت فعلی بازار هم این را تایید می‌کند با سیاست سرکوبی وکنترلی بازار. تصمیمات خلق الساعه که دراین بازه زمانی برای بازار گرفته شده، کاملا مشهود است. در صورتیکه اگر این اقدامات در مسیر درستی بود می‌توانست بازار سرمایه را بعد از افتی که تجربه کرده بود، به محلی برای ورود سرمایه گذاران جدید برای حمایت از تولید و مکان امن سرمایه گذاری تبدیل کند؛ کاری که بیشتر کشورهای پیشرفته انجام می دهند. این در حالی است که بیشتر به فضای ترس و بی اعتمادی تبدیل شده و باعث شده مردم به سمت بازارهای موازی که فضای درستی برای سرمایه گذاری نیست و بیشتر باعث افزایش تورم و نقدینگی و کاهش قدرت خرید می شود، را انتخاب کنند.
امیدواریم در آینده تیم اقتصادی دولت یک چاره اساسی برای بازار سرمایه بیاندیشند. بازاری که می تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند، باید تصمیمات درستی در آن گرفته شود. با عدم دستکاری و سیاست سرکوبی در بازار سرمایه به راحتی بورس می¬تواند به ریل صعودی خود بازگردد.
