خطوط قرمز «تهران» برای مذاکرات «ژنو»

به گزارش راه مردم، خطوط قرمز ترسیم شد؛ نه ذخایر اورانیوم از کشور خارج می‌شود و نه تاسیساتی تعطیل خواهد شد. این دو خط‌قرمز را تهران کشید تا گروه 1+5 از آن گذر نکند. البته این تمام مطالبات ایران در ژنو نیست. هیات مذاکره‌کننده ایران در دور تازه مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 که در ژنو برگزار می‌شود بسته پیشنهادی را ارائه خواهد کرد که تمایل دارد این بسته محور گفت‌وگوها قرار گیرد؛ بسته‌ای که سه محور دارد: مقدمه که تبیین‌کننده چشم‌انداز مذاکرات خواهد بود، گام نخست و گام آخر. مهم‌ترین بخش از این بسته پیشنهادی که دوشنبه در ضیافت شامی که در اقامتگاه سفیر ایران در ژنو با حضور محمدجواد ظریف، وزیر خارجه و سرپرست هیات مذاکره‌کننده جمهوری‌اسلامی ایران و کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای گروه 1+5 روی میز قرار می‌گیرد، گام نخست است. زیرا به گفته عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، «گام نخست برای اعتمادسازی بسیار مهم است و می‌تواند در صورت توافق، فضای تقابل میان دو طرف را به تعامل تغییر دهد.» در بسته پیشنهادی ارائه‌شده از سوی جمهوری‌اسلامی ایران، پس از گام نخست، این گام آخر است که از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا به گفته عراقچی «در گام آخر مشخص شده است که وقتی به مراحل پایانی رسیدیم با چه صحنه‌ای مواجه خواهیم بود.» براساس بسته پیشنهادی ارائه‌شده از سوی جمهوری‌اسلامی ایران اگر درباره دو گام اول و آخر، دو طرف به تفاهم برسند برداشتن گام‌های میانی با وجود پیچیدگی‌ها و سختی‌هایی که دارد سهل خواهد بود و ایران و 1+5 می‌توانند به بازی برد – برد خوشبین باشند. یعنی هم نگرانی‌های گروه 1+5 نسبت به برنامه هسته‌ای ایران رفع شود و هم جمهوری‌اسلامی برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را پیگیری کند. در همین حال عراقچی، عضو هیات مذاکره‌کننده ایران در ژنو گفت: «طرف مقابل همیشه مدعی بوده است که با انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای در ایران مخالفتی ندارد اما با سلاح هسته‌ای مخالف است و زمانی که ما در این مذاکرات به آن‌ها اطمینان دهیم که ایران هیچ برنامه نظامی را در دستور کار ندارد، برد آن‌ها حاصل شده است. ارائه برنامه‌ای مبنی بر صلح‌آمیز بودن پروژه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی و برخورداری ایران از حق غنی‌سازی را برد طرف ایرانی برشمرده است.» عراقچی همچنین درباره نگرانی‌های مورد ادعای غرب روی غنی‌سازی 20‌درصد، فعالیت سایت فردو یا مواد هسته‌ای، گفت: در هر قسمتی از برنامه هسته‌ای‌مان که کشوری یا کسی نگرانی منطقی داشته باشد بحث می‌کنیم و برای رفع نگرانی‌ها تلاش می‌کنیم زیرا نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای‌مان مطمئن هستیم. ما آماده پاسخگویی به هر سوالی که منطقی باشد، هستیم.» براساس آنچه منابع نزدیک به هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به «بهار» اعلام کرده‌اند این همان رویکردی است که در بسته پیشنهادی ایران منعکس شده است. به عبارت دیگر آنچه بیش از پیش در بسته پیشنهادی ایران مورد تاکید قرار گرفته آمادگی برای تعامل به منظور رفع هرگونه نگرانی «منطقی» و نه «سیاسی» نسبت به برنامه هسته‌ای ایران است. در صورت حصول توافق حول‌محور بسته پیشنهادی ارائه‌شده از سوی ایران عملا روند «مونیتورینگ» بر برنامه هسته‌ای افزایش خواهد یافت. به این ترتیب حتی تهران این آمادگی را دارد تا از بازرسانی که سرزده به ایران می‌آیند استقبال کند. البته این توافق زمانی عملی خواهد شد که خطوط قرمز ایران محترم شناخته شود؛ از جمله «تعلیق کامل غنی‌سازی اورانیوم، خروج اورانیوم غنی‌شده از ایران، تعطیلی تاسیسات غنی‌سازی فردو و رآکتور آب سنگین اراک یا تغییر کاربری آن». برپایه بسته پیشنهادی ایران پس از آن عملا باید در انتظار پایان تقابل ایران و گروه 1+5 بود. به گفته عراقچی «رفع نگرانی‌های دو طرف می‌تواند گام به گام صورت گیرد اما در چشم‌انداز نهایی هیچ تحریمی وجود نخواهد داشت.» این انتظاری است که بسیاری از مردم ایران از هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران دارند. تیم جدید هسته‌ای به این حقیقت دست یافته است. زیرا معاون وزیر خارجه معتقد است: «قطعا مهم‌ترین نگرانی ما بازگرداندن اعتماد به مردم ایران با رفع تحریم‌هاست.»

حضور ایران در دو سطح
مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که احتمالا حول‌محور بسته پیشنهادی ایران برگزار خواهد شد؛ فردا ساعت 9:30 به وقت ژنو (11 به وقت تهران) در ساختمان سازمان ملل در ژنو آغاز می‌شود. این مذاکرات به ریاست محمدجواد ظریف و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آغاز و سپس در سطح معاونان ادامه می‌یابد که عباس عراقچی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد به همراه تیم ایرانی مذاکرات را ادامه خواهد داد. ارتقای سطح مذاکرات ایران و گروه 1+5 از جمله درخواست‌های حسن روحانی رییس‌جمهوری در جریان رقابت‌های انتخاباتی و محمدجواد ظریف وزیر خارجه بود که در نیویورک تحقق پیدا کرد. عراقچی در همین رابطه گفت: «در نیویورک ایران درخواست خود را مبنی بر ادامه مذاکرات در سطح وزیران خارجه مطرح کرد که خانم اشتون اصرار کرد همان شکل گذشته ادامه پیدا کند و از نظر ایشان شکل پیشین به نتیجه می‌رسد اما از نظر ما این‌گونه نیست. تصمیم در نیویورک این شد که یک‌بار به شیوه ما مذاکرات برگزار شود و بار دیگر به شیوه آن‌ها، بنابراین مذاکرات نیویورک در سطح وزیر خارجه و مذاکرات ژنو به شکل گذشته برگزار می‌شود، از این رو آقای ظریف در مذاکرات ژنو در نشست افتتاحیه شرکت می‌کند و ادامه بحث از سوی معاونان وزیران خارجه دو طرف دنبال می‌شود.» با این حال معاون وزارت خارجه معتقد است: «وزیران خارجه از توان تصمیم‌گیری سیاسی برخوردارند که رده‌های پایین‌تر این توان را ندارند، به همین دلیل اصرار داریم مذاکرات هسته‌ای در این چارچوب برگزار شود.»
بر این اساس مذاکرات ژنو عملا در سطح معاونان برگزار می‌شود و پس از مراسم افتتاحیه محمدجواد ظریف سالن محل مذاکره را ترک می‌کند و هدایت ادامه گفت‌وگوها به عراقچی واگذار می‌شود. عراقچی در ژنو، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا، حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بین‌المللی وزارت خارجه، داوود محمدنیا مشاور حقوقی وزیر امور خارجه و محمد امیری از سازمان انرژی اتمی عراقچی را در ژنو همراهی می‌کنند.
ترکیب متفاوت هیات آمریکا
تغییر در ترکیب هیات مذاکره‌کننده محدود به جمهوری‌اسلامی ایران نیست. هیات آمریکا هم با یک تغییر عمده در این نشست حضور پیدا خواهد کرد که آن حضور یک کارشناس «تحریم» در ترکیب این هیات است.
وندی شرمن معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا همچون چند دور مذاکرات پیشین، رییس هیات آمریکایی در نشست ژنو خواهد بود. به گزارش خبرگزاری رویترز در مطلبی نوشت: در هیات آمریکایی که عازم نشست ژنو هستند، یکی از کارشناسان دولت اوباما در بحث تحریم‌ها نیز حضور دارد که این امر نشان می‌دهد واشنگتن در فکر این است که چگونه می‌تواند تحریم‌ها علیه تهران را کاهش دهد.
براساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، وندی شرمن، نفر سوم وزارت امور خارجه آمریکا هدایت تیم آمریکایی در مذاکرات میان ایران با گروه 1+5 در ژنو را بر عهده دارد.
در بخش دیگری از این مطلب آمده: یکی دیگر از اعضا، آدام زوبین، مدیر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکاست. زوبین از سال 2006 تاکنون این سمت را برعهده دارد و مسئول مدیریت و اجرایی کردن برنامه تحریم‌های اقتصادی آمریکا به منظور ارتقای اهداف امنیت ملی و سیاست خارجی این کشور است.

به گزارش رویترز، به نقل از یک مقام آمریکایی، هیات آمریکایی همچنین شامل جیمز تیمبی، مشاور ارشد معاون وزیر خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی، پونت تالوار، مدیر ارشد مسائل ایران، عراق و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در شورای امنیت ملی کاخ سفید و ریچارد نفیو، معاون هماهنگ‌کننده سیاست تحریم در وزارت خارجه آمریکا هستند.
گفته می‌شود حضور این کارشناس تحریم «نشانه‌ای است که واشنگتن توجه بیشتری را برای شیوه کاهش تحریم‌ها علیه تهران قائل است». با این حال بعید است که این کارشناس تحریم در این دور از مذاکرات چندان کارایی داشته باشد زیرا حداقل در ژنو هیات مذاکره‌کننده ایران تاکید بیشتری بر همگام شدن دو طرف در گام نخست بسته پیشنهادی ارائه‌شده دارد و احتمالا لغو تحریم‌ها در گام بعدی محقق خواهد شد.

منبع: بهار