در حالي كه بسياري از اقتصاددانان، افزایش و کاهش عرضه و تقاضا و اخبارهاي جهاني را علت نوسان بهاي نفت مي‌دانند، اما عوامل متعددي در اين امر دخيل است. اكنون تمامي جهانيان بر اين باورند كه قيمت نفت بالا است و شانس كمي وجود دارد كه قيمت‌ها به طور چشمگيري كاهش يابد.
به گزارش
راه مردم، تحليل‌گران معتقدند راهكار‌هايي كه در اجلاس‌هاي جهاني مورد توافق قرار مي‌گيرد، بر روند بازار تاثير چنداني ندارد. به گفته كارشناسان نفتي، بدون شك چند عامل بر روند افزايش قيمت‌ها تاثيرگذار است كه از جمله آن مي‌توان به ارزش دلار، نگراني از عرضه، رشد تقاضا، عدم ثبات سياسي در جهان و بورس بازي‌هاي گسترده اشاره كرد.
موج جديد جهش قيمت‌ها از سال 2005 ميلادي آغاز شد؛ يعني زماني‌كه ارزش دلار در برابر ساير ارزهاي مطرح جهان كاهش يافت. در حقیقت تضعيف دلار سرمايه‌گذاران را تشويق مي‌كند كه به دنبال فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري بهتر بگردند و در اين ميان نفت در صدر گزينه‌ها قرار دارد.
از سوي ديگر، انتشار برخي از گزارش‌ها مبني بر اينكه رشد عرضه جهاني به طرز نگران‌كننده‌اي كمتر از رشد تقاضا است، باعث مي‌شود بهاي اين فرآورده افزايش يابد. هنگامي‌كه عرضه توسط كشوري مانند روسيه افزايش مي‌يابد، يافتن بازارهاي جديد براي فروش امري دشوار به نظر مي‌رسد. اين در حالي است كه برخي از كشورهاي خاورميانه عضو اوپك با حداكثر ظرفيت در حال استخراج نفت خود هستند و تنها عربستان سعودي است كه به‌رغم ظرفيت مازاد، گه گاهی از افزايش توليد سر‌باز مي‌زند.
با تمامی اين تفاصیل اشتهاي جهاني براي نفت بسيار است. تقاضا از سال 2005 تاكنون تا حدود سه ميليون بشكه در روز افزايش يافته است و انتظار مي‌رود ظرف دو دهه آينده به بيش از 32 ميليون بشكه در روز افزايش يابد.
وجود بخش اعظم نفت جهان در كشورهاي پرمخاطره و ترس از اتفاق‌هاي پيش‌بيني نشده، از دلايل عمده افزايش نفت جهاني است. عراق به عنوان يكي از تامين‌كنندگان نفت هنوز درگير خشونت‌هاي داخلي است و شبه‌نظاميان نيجريه توليد نفت در اين كشور را به يك چهارم كاهش داده‌اند.
اما به گفته بسياري از تحليل‌گران و صادركنندگان نفت، هيچ يك از عوامل گفته شده به اندازه وجود دلالان نفتي در اين ميدان تاثيرگذار نيست. معامله‌گران بورس‌هاي جهاني انگشت اشاره خود را تنها به سوي نفت گرفته‌اند. آنان بخشي از درآمد خود را براي جهت‌گيري قيمت‌ها خرج مي‌كنند و قيمت‌ها هم به نوبه خود بالا مي‌روند.
"وال استريت ژورنال" در مقاله‌اي با عنوان "سعودي‌ها يا معامله‌گران قماري" مي‌نويسد، چندي پيش پرزيدنت اوباما از سعودي‌ها خواست به توليد خود بيفزايند، آنان در پاسخ گفتند که هيچ مشتري از ما نفت بيشتري طلب نمي‌کند؛ بنابراين موضوع به ميزان عرضه مربوط نمي‌شود.
به نوشته اين روزنامه، شاهزادگان نفتي بهترين بهره را از بازار بي‌ثبات نفت مي‌برند. آنان در بورس بازي‌ها پيش‌قدم هستند و روز به روز به ثروت افسانه‌اي خود مي‌افزايند؛ به عنوان مثال مي‌توان به فعاليت‌هاي "شاهزاده وليد بن طلال" از عربستان سعودي اشاره كرد.
طبق گزارش کميته بررسي و تحقيق کنگره آمريکا،70 درصد معاملات در بورس نفت نيويورک را "معاملات قماري" تشکيل مي‌دهد. اين حجم عظيم از تقاضا تصنعي است؛ چرا که خريداران کاغذي نفت، هيچ نوع مصرفي براي نفت ندارند. پس مي‌توان گفت كه ديگر بازار نفت از فرمول‌هاي متعارف و متداول عرضه و تقاضا پيروي نمي كند، بلکه معاملات قماري و خريدهاي سنگين نفت به سرعت بهاي طلايي سياه را افزايش مي‌دهد.
درست است که افزايش تقاضا در کشورهايي مانند چين و هند نيز از ديگر دلايل افزايش قيمت به شمار مي‌روند، اما نگاهي ساده به ارقام و آمار نشان مي‌دهد که بازار نفت توسط عده‌اي کنترل مي‌شود كه بهترين بهره را از اين بازار آشفته مي‌برند.
منبع:عصر ایران
