هفته گذشته شوراي پول و اعتبار سقف تسهيلات خريد مسكن براي زوجين را افزايش داد. روز گذشته مديرعامل بانك مسكن نحوه تخصيص و پرداخت وام ١٦٠ميليوني زوج‌هاي تهراني را روشنگري كرد. براساس گفته محمدهاشم بت‌شكن براي دريافت اين تسهيلات بايد ٨٠ ميليون تومان برای یک سال سپرده‌گذاري كرد و اقساطي يك ميليون و ٩٠٠ هزار توماني پرداخت. نرخ سود اين تسهيلات از ١٤ به ١٣درصد كاهش يافته و باز پرداخت آن ١٢ ساله محاسبه شده است. گفته شده اقساط این تسهیلات برای مراكز استان يك ميليون و ٤٠٠ هزار تومان و ساير شهرها، ٩٧٠ هزار تومان است.
آیا افزایش سقف تسهیلات می تواند گره ای از مشکل مسکن باز کند؟
دکتر بیت الله ستاریان استاد دانشگاه تهران و کارشناس بازار مسکن در گفتگو با فرارو گفت: «موضوع مسکن در کشور ما دارای معضلات و مشکلات زیادی است و بروز دوره های رکود و رونق در حوزه مسکن به دلیل وجود همین مشکلات است.»
وی با اشاره به افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن گفت: «افزایش تسهیلات یکی از ابزارهای تحریک تقاضا است که با تحریک تقاضا به صورت موقت چرخه خرید و فروش حرکت داده می شود اما آیا این چرخه به خودی خود ادامه خواهد یافت یا دوباره رکود حاکم می شود جای سوال است.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «متاسفانه تمام دولت ها در ایران به علت فقر شدید اطلاعاتی در حوزه مسکن و عدم شناخت صورت مساله مسکن، جواب معضلات این حوزه را صرفا در همین افزایش تسهیلات می بینند در حالی که دولت ابزارهای مالی دیگری نیز در اختیار دارد که مسکن نیازمند آن است و باید برای اجرای آنها تدبیر شود.»
وی ادامه داد: «از جمله این ابزارها می توان به بازار ثانویه، صکوکات، اوراق مشارکت، استفاده از فاینانس و استفاده بخش خصوصی از منابع خارجی به صورت مستقیم اشاره کرد که دولت می تواند از آنها استفاده کند و آنها را به موازات هم پیش ببرد تا اگر رونقی اتفاق افتاد ادامه دار باشد تا مسکن سر به سر شود که آنگاه در این حالت است که مسکن دچار رکود نخواهد شد.»
ستاریان درباره آینده بازار مسکن گفت: «اگر نتایج برجام محقق شود و اقتصاد کشور باز شود و تحریم ها از بین برود و قراردادهای اقتصادی جاری شود در آن صورت رونق در اقتصاد و به خصوص در حوزه مسکن ایجاد خواهد شد. البته رونق در بازار مسکن منجر به افزایش معاملات، تولید، سرمایه گذاری و افزایش قیمت می شود.»
وی ادامه داد: «لذا افزایش رونق قطعا موجب افزایش قیمت مسکن خواهد شد چرا که به دلیل کسری که ما در دو سال گذشته داریم اگر بتوانیم رونق را حفظ کنیم و اقتصاد دوباره وارد رکود نشود بعد از دو سال تولید تازه به جای اول بازمی گردیم.»
این استاد دانشگاه درباره تاثیر افزایش سقف تسهیلات بر بازار معاملات مسکن گفت: «این سیاست مقداری تقاضا را تحریک می کند و قدرت خرید را بالا می برد و در همان حد هم باعث افزایش قیمت می شود اما این افزایش بیش از تسهیلات نیست.»
وی ادامه داد: «در کشورهایی که مشکل مسکن ندارند هر چه تسهیلات بیشتر شود قیمت مسکن هم بیشتر نمی شود. یعنی تسهیلات اگر از منابع درستی باشد فی نفسه باعث افزایش قیمت نمی شود و کسری تولید در حوزه مسکن است که باعث افزایش قیمت می شود.»
وی افزود: «ما در حوزه مسکن کسری تولید داریم و از سال 92 هم هر سال 50 درصد بر این کسری افزوده شده است. لذا باید گفت در واقع منشاء افزایش قیمت مسکن از کسری تولید است.»
ستاریان در پاسخ به این سوال که آیا افزایش سقف تسهیلات می تواند مشکلات مسکن را رفع کند؟، گفت: «خیر، ارائه تسهیلات یک مُسکّن موقت است و همانطور که عرض شد صرفا یکی از ابزارهایی است که باید در کنار سایر ابزارها به کار گرفته شود تا رونق در حوزه مسکن تداوم داشته باشد.»
وی ادامه داد: «از آنجا که مسکن موضوعی مربوط به بخش خصوصی و در اختیار بخش خصوصی است دولت هیچگاه یک برنامه منسجم برای آن ارائه نداده است و مسکن همچون انگل از منابع نفتی مصرف می کند و خود تولید سرانه ایجاد نمی کند چراکه محدود به داخل کشور و بسته است.»
این کارشناس بازار مسکن با انتقاد از دولت ها در ایران اظهار کرد: «تمامی دولت های پس از انقلاب نسبت به موضوع مسکن فقر اطلاعاتی دارند. ما در وزارت اقتصاد جایگاهی به نام اقتصاد مسکن نداریم و بانک مرکزی نیز نسبت به مشکلات مسکن بسیار بی اطلاع است و تنها اقدامی که بلد است افزایش سقف تسهیلات است و برنامه دیگری ندارد در حالی که یکی از بزرگ ترین چالش های اقتصادی ما در 30 سال گذشته مسکن بوده اما هیچ وزیری برنامه ای نداده و بار آن صرفا بر دوش یک معاونت وزیر بوده است.»
