کارشناسان با تاکید بر سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه مطرح کردند
فرشته فریادرس- گروه صنعت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامه‌ای به رییس‌جمهور سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را ابلاغ کردند. این سیاست‌های کلی بر پایه محورهای سه‌گانه «اقتصاد مقاومتی»،«پیشتازی در عرصه علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شده است تا با تحقق اهداف برنامه ششم به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که به صورت کلی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک کند. سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه دارای ۸۰ بند و شامل سرفصل‌های امور: «اقتصادی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «اجتماعی»، «دفاعی و امنیتی»، «سیاست خارجی»، «حقوقی و قضایی»، «فرهنگی» و «علم، فناوری و نوآوری» است. رهبر معظم انقلاب در بند ۲۴ این ابلاغیه بر اولویت بخش ریلی در توسعه حمل‌ونقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن تاکید کرده‌اند. همچنین در بند ۲۵ ابلاغیه بر توسعه حمل‌ونقل ریلی باری با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی، تجاری و صنعتی و مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه کریدور شمال – جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزیت بار تاکید شده است.احمد جباری، رییس کمیته حمل‌ونقل مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اینکه تاکنون اراده‌ای برای توسعه صنعت حمل‌ونقل ریلی وجود نداشته است به صمت گفت: توسعه حمل‌ونقل ریلی زمینه‌ساز و پیش‌نیاز توسعه اقتصادی و رشد سرمایه‌گذاری است بنابراین باید در نحوه مدیریت این صنعت بازنگری شود.
فراهم کردن زیرساخت‌ها در جذب سرمایه‌گذاری
جباری با اشاره به ابلاغیه تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی در برنامه ششم توسعه بر اولویت بخش ریلی در توسعه حمل‌ونقل و ایجاد مزیت رقابتی بیان کرد: برای اینکه صنعت حمل‌ونقل ریلی به سمت توسعه گام بردارد باید شرایط مناسب را برای جذب سرمایه‌گذار داخلی، سرمایه‌گذاران ایرانی خارج از کشور و حتی سرمایه‌گذاران خارجی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران دارند فراهم کرد، درواقع باید اطمینان و امنیت لازم را برای سرمایه‌گذار ایجاد کرد. رییس کمیته حمل‌ونقل مجلس شورای اسلامی در ادامه با تاکید بر اینکه جذب سرمایه‌گذاری نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌هاست، اظهار کرد: در چنین شرایطی سرمایه‌گذار تمایل به سرمایه‌گذاری با هدف توسعه حمل‌ونقل ریلی خواهد داشت. نماینده مردم بندرلنگه، بستک و پارسیان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حوزه صنعت حمل‌ونقل ریلی نسبت به کشورهای توسعه‌یافته در این بخش بسیار عقب هستیم، تصریح کرد: اگر به کشورهای اروپایی نگاه کنیم، خواهیم دید که در توسعه حمل‌ونقل ریلی گام‌های مثبتی برداشته‌اند از این رو ما هم باید به همین سمت و سو حرکت کنیم. رییس کمیته حمل‌ونقل مجلس شورای اسلامی یکی از الزامات توسعه حمل‌ونقل ریلی را خصوصی‌سازی عنوان کرد و گفت: اگر به سمت خصوصی‌سازی گام برداریم، توفیق‌های خوبی حاصل خواهد شد. از این‌رو باید مشوق‌هایی را برای ورود بخش خصوصی به این عرصه در نظر گرفت. چراکه قانون برنامه پنجم توسعه نیز بر توسعه صنعت حمل‌ونقل ریلی و حرکت رو به جلوی این صنعت تاکید داشته است. عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی یکی از راهکارهای لازم برای ورود بخش خصوصی به‌منظور سرمایه‌گذاری در این بخش را کاهش بوروکراسی‌های اداری عنوان و بیان کرد: درحال‌حاضر سرمایه‌گذار داخلی یا خارجی به اندازه‌ای درگیر مقررات دست و پاگیر اداری می‌شود که انگیزه برای سرمایه‌گذاری در او کاهش می‌یابد و این امر باعث سوق دادن سرمایه‌گذار به کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌شود. جباری معتقد است ضمن نظارت بر نحوه عملکرد بخش خصوصی، می‌توان انگیزه آنها را برای مشارکت هرچه بیشتر افزایش داد.
چالش‌ها بررسی شود
جباری با تاکید بر اینکه باید راهکارها برای خصوصی‌سازی به‌ویژه در صنعت حمل‌ونقل ریلی در برنامه ششم تعریف شود، تصریح کرد: باید نسبت به مشخص کردن انتظارات با هدف توسعه حمل‌ونقل ریلی اقدام کنیم. بر این اساس لازم است چالش‌های توسعه حمل‌ونقل ریلی در برنامه پنجم توسعه که درحال اتمام است، بررسی و مشخص شود چه عاملی باعث شده به اهداف برنامه پنجم توسعه که الزام قانونی در این زمینه وجود داشته، دست پیدا نکنیم. عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید در این زمینه فرصت ایجاد کنیم، خاطرنشان کرد: باید بررسی کرد که آیا تحریم‌ها یا سوءمدیریت‌ها سبب شده که نتوانیم در توسعه حمل‌ونقل ریلی، آنچه که قانونگذار در برنامه پنجم توسعه الزام قانونی کرده را محقق سازیم یا عوامل دیگری در این‌باره نقش داشته‌اند.
توانمندسازی و رفع عقب‌ماندگی‌ها
سیدابوالفضل بهره‌دار، رییس انجمن مهندسی حمل‌ونقل ریلی نیز با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب پیرامون ابلاغ برنامه ششم توسعه در بندهای ۲۴ و ۲۵ درباره توسعه ریلی و ایجاد مزیت رقابتی به صمت گفت: توسعه حمل‌ونقل ریلی از مهمات امر است. از این رو باید نگاه مستقلی برای توانمندسازی و بهبود شرایط کنونی و رفع عقب‌ماندگی‌ها با ایجاد فضای تولید خدمات عمومی با حضور موثر در تعاملات منطقه‌ای و جهانی و برنامه‌محور که منجربه تامین سیاست‌های عملی نظام شود، وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر اهمیت استقرار نظام جامع و کارآمد آمار و اطلاعات حوزه حمل‌ونقل عنوان کرد: استقرار نظام جامع و کارآمد آمار و اطلاعات حوزه حمل‌ونقل به منظور بهره‌برداری مناسب از اطلاعات و اتخاذ سیاست‌های منطقی برای توسعه پایدار این حوزه باعث ارتقای آگاهی همه‌جانبه دست‌اندرکاران، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و جذب سرمایه‌گذاران خواهد شد.
مشکل مدیریتی کاملا مشهود است
بهره‌دار ادامه داد: تدوین الزامات کمی و کیفی باید براساس زمانبندی مشخص و متناسب با مصوبات قانونی و تکمیل چرخه‌های مهندسی زیرساخت‌ها، شبکه و ناوگان باشد. یعنی سهم حمل‌ونقل ریلی براساس وظایف، تکالیف، تزریق منابع سالانه و بر پایه دارایی‌های دولتی و بخش خصوصی به‌منظور ارتقای حمل‌ونقل پیش‌بینی شده باشد تا به نتایج قابل قبول نزدیک شود. رییس انجمن مهندسی حمل‌ونقل ریلی با تاکید بر اینکه توسعه فولاد و صنایع اصلی و کشاورزی بدون توسعه راه‌آهن امکانپذیر نیست، تصریح کرد: باید کارخانه‌های فولاد متصل به راه‌آهن باشند. از این رو باید نگاه ملی وجود داشته و حفظ منافع ملی محور باشد. به گفته بهره‌دار، حمل سنگ‌آهن در سال ۱۳۹۰، ۵۰درصد توسط راه آهن و ۵۰درصد توسط جاده انجام شده و این درحالی است که در سال ۱۳۹۳ حدود ۴۰درصد با راه‌آهن و ۶۰درصد توسط جاده انجام شد که این کاهش هیچ توجیهی نداشته و مشکل مدیریتی بسیار مشهود است.
ظرفیت بالای صنعت حمل‌ونقل ریلی
رییس انجمن مهندسی حمل‌ونقل ریلی گفت: وقتی قرار است ۵۵میلیون تن فولاد تولید شود اما سهم راه‌آهن اندک باشد به طور قطع حجم ترافیک و تعداد کامیون‌ها و خسارات ناشی از تصادفات و استهلاک جاده و مصرف انرژی یک نقص بزرگ بوده که جبران‌ناپذیر است.بهره‌دار با بیان اینکه صنعت ریلی در دنیا دارای ظرفیت فراوانی بوده و تکیه‌گاه مناسبی برای توسعه در همه زمینه‌های حمل بار محسوب می‌شود، افزود: با وجود تاکیدات انجام شده از سوی رهبر معظم انقلاب، رییس‌جمهور، مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادها سهم راه‌آهن در حمل کالا ۸درصد بوده که بیشتر جنبه نمادین دارد. وی در ادامه گفت: لازم است جلب، جذب، مشارکت و استفاده حداکثری از توان علمی و تخصصی انجمن‌های علمی مرتبط توسط وزارت راه و شهرسازی به‌ویژه راه‌آهن که انجمن‌های مردم‌نهاد بیشترین توان نیروی متخصص را در خود جای داده‌اند در دستور کار قرار گیرد.
