به گزارش
راه مردم به نقل از جهان تدبیر، نوژن اعتضادالسلطنه: از درخواست مصاحبه استقبال گرمی کرد اما در گرماگرم جنجال ایجاد شده بر سر پرونده رسوایی مالی وزرای دولت اردوغان، سرمای هوا در ترکیه زمان انجام مصاحبه را به تاخیر انداخت.
"یوسف کانلی" سردبیر خبرگزاری "دوغان" بزرگترین خبرگزاری خصوصی ترکیه است.
او هم چنین از سرمقاله نویسان اصلی روزنامه "حریت" یکی از زیرمجموعه های خبرگزاری "دوغان" است.
"اردوغان" پیش تر بارها با طرح شکایت علیه "دوغان" سعی کرده بود تا با استفاده از اعمال نفوذ خود بر دستگاه قضایی، فعالیت این رسانه بزرگ بخش خصوصی ترکیه را به علت انتقاداتش از دولت عدالت و توسعه متوقف سازد.
گفتار یوسف کانلی نشان می داد که ترک ها دل پری از دولت عدالت وتوسعه دارند. دولتی که بیش از یک دهه از زمامداری آن می گذرد و از زمان روی کارآمدن با شعار ایجاد دولتی "پاک" و سردادن شعارهای "اخلاق مدارانه" اینک گرفتار افشای رسوایی های بی سابقه اعضایش شده است. رسوایی ای که به نظر کانلی در تاریخ معاصر ترکیه از زمان تاسیس نظام جمهوری در این کشور توسط آتاتورک تاکنون بی سابقه بوده است.
تحلیلگر روزنامه "حریت" ترکیه قدیمی ترین و نزدیک به جریان چپ میانه و لائیک ترکیه که پایگاه اصلی روشنفکران و طبقه متوسط شهرنشین این کشور بوده معتقد است که "نعره" زدن ها و لحن تهدیدآمیز اردوغان دیگر اثری بر مردم ترکیه ندارد و نمی توان دهان آنان را بست. با این حال او هواداران حزب عدالت و توسعه را به نسبت "معتدل" تر از طرفداران "گولن" دانست و او و جریان تحت رهبری اش را "تهدیدی بزرگ" برای نظام جمهوری ترکیه قلمداد کرد.
کانلی که خود در مقالاتش همواره نسبت به مشی "اقتدارگرایانه" اردوغان هشدار داده بود اینک از شکسته شدن سکوت و شنیدن صدای فریاد ترکها بر سر دولت به ظاهر "اخلاق مداری" می گوید دولتی که در باطن "ناپاک ترین" کارنامه را از خود برجای گذاشته است. شرح حال امروز ترکها از زبان روزنامه نگار برجسته روزنامه "حریت" من را به یاد یک ضرب المثل معروف ایرانی انداخت "واعظان کین جلوه در محراب و منبر می کنند چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند."
تدبیر: ریشه فساد مالی اخیر در دولت اردوغان را در چه می دانید ؟ رسوایی اخیر در حالی افشا شده که پیش از این دولت اردوغان خود را دولتی "پاک" قلمداد می کرد و معتقد بود که دولت عدالت و توسعه آمده تا فساد مالی دولت های پیشین را رفع کند.
کانلی: همان گونه که عموما گفته می شود قدرت فساد می آورد و قدرت مطلقه باعث ایجاد فساد کامل می شود. حزب عدالت و توسعه بدین خاطر به قدرت رسید که مردم ترکیه از فساد احزاب موجود خسته شده بودند و احتمال می دادند که حزب تازه تاسیس عدالت و توسعه جریانی "پاک" خواهد بود. با این وجود زمامداری این حزب طی سالیان گذشته این موضوع را اثبات کرد که دولت عدالت و توسعه فاسدترین دولت از زمان تاسیس جمهوری ترکیه تاکنون بوده است.
نظر افکار عمومی ترکیه در مورد رسوایی مالی اخیر چیست؟
ترک ها از رویدادهای اخیری که در این کشور اتفاق افتاده بهت زده شده اند و تلاش می کنند تا بفهمند میان دولت و جریان "برادران" فتح الله گولن چه می گذرد. مردم همچنین اخبار مربوط به اتهامات وارد شده بر متهمین ارتکاب فساد را دنبال می کنند. افکار عمومی ترکیه از خود می پرسند آیا دولت راست می گوید که با توطئه ای بین المللی و استفاده ابزاری گولنیست ها از خارجی ها مواجه است یا خیر ؟ آنان از خود می پرسند آیا دولت درصدد سرپوش گذاشتن بر فساد گسترده و همه گیری است که حتی اعضای خانواده نخست وزیر ترکیه را نیز در برگرفته است؟ وضعیت کنونی به هیچ وجه شرایطی آسان برای ملت ترکیه نیست.
شما پیش تر در مقاله ای گفته بودید که "اگر در هر کشور دیگری به جز ترکیه چنین رسوایی مالی ای روی می داد و در جعبه کفش و بسته های شکلات وزرا و پسران شان رشوه های گرفته شده یافت می شد کل دولت مجبور به استعفا می شد" با این حال اکنون در ترکیه چنین اتفاقی نیفتاده است ؟ علت عدم استعفای دولت اردوغان چیست و آیا سازوکاری قانونی برای این کار وجود دارد؟
هر کشوری دارای فرهنگ خاص، استانداردهای دموکراتیک و برداشت های ویژه ای از این مقولات است. در کشوری که ساختمانی دچار ریزش آوار می شود و نخست وزیر آن کشور از سمت خود استعفا می دهد این افکار عمومی است که بر او فشار آورده و در نهایت مقام عالی دولتی احساس گناه می کند چرا که او به عنوان نخست وزیر کشور در انجام وظیفه اش غفلت کرده است و نتوانسته از تامین امنیت ساختمان اطمینان کسب کند. در سوی دیگر، نخست وزیری را داریم که ترجیح می دهد بر سر هر کسی نعره بزند، هر دادستانی را که خواست از سمت خود اخراج کند، افسران پلیس را از کار بیکار کند و افرادی جدیدی را به جای آنان منصوب کند و بر اتهام فساد وزرای دولت و اعضای خانواده کابینه آن ها سرپوش بگذارد. هنوز ده درصدی از مردم ترکیه معتقدند که برای حفظ ثبات کشور دروغگویی دولت را می توان تحمل کرد.
تا چه اندازه نقش دو بازرگان ایرانی "بابک زنجانی" و "رضا ضراب" در حوادث اخیر را موثر می دانید؟
تحریم های بین المللی علیه ایران و تاجران ایرانی و همین طور تجارت طلا و پولشویی که یکی از تبعات آن بوده از جمله مباحث مورد بحث در پرونده اخیر بوده اند.
مردم ترکیه الان چقدر زنجانی را می شناسند؟
باید بگویم که ترک ها چیز زیادی در مورد او نمی دانند.
با وجود افشای رسوایی مالی اخیر به نظر شما جامعه ترکیه با چه دیدی به حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان می نگرد ؟
فکر می کنم که به راحتی می توانم به این پرسش شما پاسخ دهم. تحولات اخیر ترکیه نشان می دهند که "آک" (مخفف نام حزب عدالت و توسعه (آ ک پ) که ترکها به اختصار از آن تحت عنوان آک پارتی یاد می کنند) یا همان "سفید" و یا "پاک" دیگر وجود ندارد و نخست وزیر نمی تواند از طریق نعره زدن هایش بر سر همه مردم را به سکوت وادارد.
مردم کوچه و بازار ترکیه از کنار این فساد مالی می گذرند یا در نگاه آنان به عنوان یک تخلف که می تواند مشمول مرور زمان شود نگاه می کنند؟
چنین مسئله ای برای هیچ جامعه ای نمی تواند امری عادی قلمداد شود و برای ترک ها نیز به هیچ وجه موضوعی معمولی نیست اما دولت در تلاش است تا بر این مسئله سرپوش بگذارد و یا دست کم ذهن مردم را به سمت تحولات دیگر منحرف کند.
برخی تحلیلگران از احتمال جانشینی "عبدالله گل" به جای "اردوغان" سخن گفته اند این نظر را تا چه اندازه معتبر می دانید ؟
در عرصه سیاست یک هفته زمان بسیار اندکی برای پیش بینی تحولات آینده است. آیا "اردوغان" و "گل" می توانند به نبرد خود علیه یکدیگر ادامه دهند؟ آیا "گل" می تواند جانشین "اردوغان" شود؟ آیا "اردوغان" جانشین "گل" خواهد شد؟ هنوز زمان زیادی برای فکر کردن در مورد این پرسش ها و پاسخ دادن به آن ها نیاز است.
صحبت های زیادی در مورد دست داشتن گولن و هوادارانش در ماجرای بازداشت اساتید، روزنامه نگاران و حقوقدانان لائیک ترکیه به اتهام "توطئه برای براندازی" دولت اردوغان به میان آمده بود. آیا با چنین پیشینه ای احزاب لائیک و ملی گرای ترکیه حاضر به ائتلاف با جریان گولن در مقابل نخست وزیر ترکیه خواهند بود ؟
احزاب سکولار و گروههای مختلف از موضع گیری گروه گولن در قبال رویدادهای اخیر را تایید کرده اند اما هیچ کسی نیست که فکر کند گولنیست ها بهتر از اعضای دولت عدالت و توسعه و طرفداران آن هستند. واقعیت آنست که اعضای جریان گولن بسیار بدتر از طرفداران عدالت و توسعه هستند. آنان را می توان تهدیدی بزرگتر برای ترکیه مدرن و سکولار دانست.
آیا با رسوایی مالی به وجود آمده و سرکوب معترضین پارک گزی امکان پیروزی مجدد حزب عدالت و توسعه در انتخابات بعدی وجود خواهد داشت؟ شانس احزاب اپوزیسیون از جمله حزب کمالیست "جمهوری خلق" و حزب ملی گرای افراطی "حرکت ملی" را تا چه اندازه ارزیابی می کنید ؟
دولت عدالت و توسعه هنوز در قدرت است. با این حال بایستی گفت که در قدرت این حزب شکاف ایجاد شده است. احتمالا این آخرین باری بود که حزب عدالت و توسعه در قدرت باقی می ماند و با برگزاری انتخابات از قدرت برکنار خواهد شد.
به نظر می رسد سیاست خارجی داووداوغلو یعنی سیاست "به صفر رساندن مشکلات با همسایگان" شکست خورده است. ترکیه هم اکنون بر سر بحران سوریه با ایران روابطی پرتنش دارد و در موضوع مصر نیز به دلیل حمایتی که از جمعیت اخوان المسلمین و رییس جمهوری ساقط شده آن کشور به عمل آورده روابطش با دولت موقت این کشور تیره شده است. به نظر شما آیا دولت بعدی ای که در ترکیه روی کار خواهد آمد مسیر سیاست خارجی ترکیه را تغییر خواهد داد؟
سیاست خارجی "احمد داووداوغلو" وزیر امور خارجه ترکیه با "به صفر رساندن مشکلات با همسایگان" آغاز شد و با "فقدان دوست در میان همسایگان" به پایان رسید. داووداوغلو و سیاست هایش کاملا شکست خورده اند. سیاست دولت ترکیه در مورد سوریه نیز شکست خورده است. سیاست اتحاد کشورهای سنی کاملا ناکام بوده است. ترکیه اکنون به کشوری بیرون رانده شده از جهان مسلمان تبدیل شده است. این کاری دشوار برای دولت آینده ترکیه است تا بتواند سیاست های داوواوغلو را پاک کرده و صدای تازه سیاست خارجی این کشور را بازسازی کند.
