از مشهور ترین نمونه های استقلال قضایی در حافظه ایرانیان که در بریتانیا نیز از آن یاد می شود رای رییس انگلیسی دیوان داوری لاهه در سال 1331 خورشیدی به نفع ایران است.
به گزارش
راه مردم، نطق علی مطهری نماینده صریح اللهجه تهران در مجلس شورای اسلامی در هفته گذشته واکنش های مختلفی را در پی داشته و از جمله تاکید او بر استقلال دستگاه قضایی محل بحث و مناقشه شده است.فارغ از مصادیقی که او ذکر کرده اصل استقلال قضایی نزد همگان یک ارزش تلقی می شود و واکنش یا شکایت یکی از نهادهای زیر مجموعه قوه قضاییه نیز بر اساس تاکید بر استقلال قضایی مطرح شده است.
از مشهور ترین نمونه های استقلال قضایی در حافظه ایرانیان که در بریتانیا نیز از آن یاد می شود رای رییس انگلیسی دیوان داوری لاهه در سال 1331 خورشیدی به نفع ایران است.
حسن صدر از همراهان دکتر مصدق این حکایت را در شماره 94 فصلنامه بخارا چنین روایت کرده است:
"در خرداد 1331 برای دومین بار هیاتی به ریاست دکتر محمد مصدق برای رسیدگی به ماهیت دعوی به لاهه عزیمت کرد. در این نوبت پرفسور بلژیکی وکیل دولت ایران و شخص دکتر مصدق در جلسات عدیده به دفاع پرداختند. نمایندگان و وکلای دولت انگلیس هم با لباس فرم رسمی و کلاه گیس مطالب خود را بیان کردند.
بعد از قریب 12 جلسه رسیدگی دیوان وارد شور شد. ناگفته نماند که طبق مقررات دیوان لاهه دولت های ذی نفع می توانند در دعوای مربوط به خود یک قاضی اختصاص دهند که در عرف قضا به نام" اَد هوک" به معنی مخصوص شناخته می شود. او را به محکمه معرفی می کنند و این قاضی در شور و اتخاذ تصمیم دخالت دارد.
در دعوای مطروحه ما چون رییس دیوان در آن دوره انگلیسی بود انگلستان نمی توانست قاضی معرفی کند ولی دولت ایران با استفاده از این حق دکتر سنجابی را معرفی کرد.
نکته قابل ذکر این که رییس دیوان (لرد ماک نیر) با این که انگلیسی بود با منتهای استقلال اراده و استقامت رای به نفع ایران و به ضرر دولت متبوع خود رای داد. گرچه گفته شده که به فرض مخالفت رییس دیوان باز هم رای اکثریت به نفع دولت ایران صادر می شد ولی مع الوصف رای دادن قاضی انگلیسی علیه دولت متبوع خود حاکی از استقلال قوه قضاییه دانسته شد."
