خودروی ۲۰ هزار دلاری وارداتی سه برابر شد!

«قیمت خودروهای وارداتی برای متوسط مردم قابل قبول است»؛ این اظهارنظر تازه وزیر صنعت است که اعتقاد دارد؛ سقف ۲۰ هزار دلاری برای واردات خودرو، حد قابل قبول برای متوسط مردم است که حدودا یک میلیارد تومان با نرخ فعلی ارزش‌گذاری می‌شود.

این ادعای وزیر صنعت در رابطه با خودروهای وارداتی در حالی است که روایت‌های بازار، موضوع دیگری را نشان می‌دهد. گزارش‌ها حاکی از آن است که خودروهای ۲۰ هزار دلاری در حال حاضر با قیمتی دو تا سه برابر به دست مصرف‌کننده می‌رسد و به عبارتی، یک خودروی ۲۰ هزار دلاری، با قیمتی ۵۵ تا ۶۰ هزار دلار وارد بازار ایران می‌شود.

این موضوع حتی قبلا صدای نمایندگان مجلس را هم در آورده بود؛ به طوری که اوایل آبان‌ماه جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مجلس در انتقادی تند، عنوان کرده بود: دولت بگوید چگونه خودروی ۷۰۰ میلیونی یک دفعه ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان شده است. این اعداد را از کجا آورده‌اند؟

وی در عین حال تاکید کرده بود: این‌که ما بگوییم می‌خواهیم خودرو اقتصادی بیاوریم و بعد یک خودرویی بیاوریم که قیمتی بالای ۱.۵ تا ۲ میلیارد داشته باشد، درست نیست.

با این شرایط، برخی از کارشناسان و تحلیلگران عنوان می‌کنند برخلاف هدف‌گذاری‌ها و وعده‌ها، خودروهای وارداتی به جای دهک‌های پایین جامعه، به سمت دهک‌های مرفه پیچیده است.

اما ازنگاه کارشناسان نکته‌ای که وزیر صنعت اشاره به آن نداشتند، این است که خودرو ۲۰ هزار دلاری با چه قیمتی به دست مصرف‌کننده ایرانی می‌رسد؟

گران‌ترین خودرویی که می‌تواند وارد شود، ۲۰ هزار دلار است که همان خودرو، تازه در سامانه یکپارچه ۲.۵ میلیارد تومان به بالا است. یعنی این خودرو یک چیزی در حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار دلار قیمت دارد.

با نگاه به این گزاره باید از آقای وزیر پرسید، آیا خودرو ۶۰ هزار دلاری برای قشر متوسط ایران مناسب است؟

در کشورهایی با بالاترین درآمد سرانه، به خودرو ۶۰ هزار دلاری نمی‌گویند خودرو قشر متوسط، می‌گویند خودرو قشر مرفه. در این کشورها خودرو ۳۰ تا ۴۰ هزار دلاری، خودرو قشر متوسط جامعه می‌شود.

موضوع دیگر اینکه خودرو با نرخ ۲۰هزار دلار که به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد؛ چون تعرفه و عوارض بالایی که بر خودروهای وارداتی اعمال می شود، قطعا قیمت این خودروها را در بازار افزایش می دهد.

از طرفی مشاهدات میدانی نشان می دهد، حتی خودروهایی هم که میتوان از آنها به عنوان خودروهای اکونومی، در بازار ایران یاد کرد، در رده خودروهای لوکس قرار گرفته اند. بنابراین با این نظام تعرفه ای، قطعا خودروهای وارداتی اقتصادی نخواهند بود.

 خودرویی که در بازار جهانی خودرو متوسط است، در بازار ایران خودرو لوکس می‌شود. خودرویی هم که در بازار جهانی لوکس است، در بازار ایران خودرو فوق‌لوکس حساب می‌شود. 

یک کارشناس صنعت خودرو با اشاره به شیوه عرضه خودروهای وارداتی می‌گوید: ما اول باید ببینیم هدف دولت چیست. دولت یک‌بار در بدو امر عنوان کرد که می‌خواهیم خودرو بیاوریم که این خودرو با خودروهای داخلی رقابت کند و با تعرفه پایین به دست مصرف‌کننده برسد. یعنی باعث ایجاد تحرک در خودروسازان داخلی برای بهبود کیفیت شود.

بابک صدرایی می گوید: عملا شاهد بودیم که خودروی زیادی وارد بازار نشد و در عمل با تعرفه‌ای هم در نظر گرفتند، اصلا هیچ خودرویی رقیب خودروی داخلی نمی‌شود. یعنی همین الان قیمت‌ها را که نگاه کنید، هیچ‌کدام از خودروهای وارداتی رقیب قیمت‌گذاری‌های ایران‌خودرو و سایپا نمی‌شوند.

به گفته اوف ارزان‌خودرو خودرو در سامانه حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان است. حالا سوال این است که قیمت خودروهای داخلی حدود ۴۰۰، ۵۰۰ میلیون تومان است. یعنی ارزان‌ترین خودروی وارداتی از گران‌ترین خودروی تولیدی ایران‌خودرو و سایپا، دو تا سه برابر قیمتش بیشتر است. با این روش نمی‌توان رقابت ایجاد کرد.

این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه  گفته می شود، ما به دنبال رقابت نیستیم و بحث کمیت ایجاد شد که خلاء بازار پر شود و خودرو به تعداد زیادتری بیاید که قیمت‌ها شکسته شود، این پرسش را مطرح کرد که کدام بخش از بازار خلاء بیشتری دارد!؟ در حال حاضر تقاضا برای خودروهای زیر یک میلیارد تومان بیشتر است. پس عملا خلاء این بخش هم پر نشده و خلاء بازار بالادستی پر شده است.

او می گوید: این سیستم قیمت‌گذاری تمام اهداف و تعاریف را زیر سوال می‌برد، اما من به عنوان یک کارشناس از همان ابتدا اعتقاد داشتم که هیچ‌گاه در ایران امکان ندارد خودرو وارد شود؛ آن هم برای قشر ضعیف و متوسط جامعه. به نر من این یک مقداری دور از ذهن و دور از دسترس است.

خودروی قشر ضعیف جامعه، خودرو زیر ۳۰۰، ۴۰۰ میلیون تومان می‌شود. خودرو قشر متوسط هم خودرو زیر یک میلیارد تومان است. یعنی کسی که بالای یک میلیارد تومان خودرو می‌خرد، از گروه متوسط یک مقدار بالاتر می‌آید. در نتیجه خودروهای وارداتی کاملا برای قشر متوسط به بالا و مرفه در نظر گرفته شده است.

وزیر صنعت درست می‌گوید، خودروهایی که می‌آوریم، در آن طرف دنیا یک خودروی ۲۰ هزار دلاری برای قشر متوسط و معمولی است، اما این خودروی ۲۰ هزار دلاری در ایران قیمتی ۳ برابر پیدا می‌کند.

این کارشناس خودرویی همچنین به ایلنا گفته است: ایده خودروی اقتصادی وارداتی در ایران از اساس اشتباه است، زیرا ارزش هر دلار در ایران به 50 هزار تومان رسیده و بنابراین و با در نظر گرفتن تعرفه‌ها و عوارضی که بر واردات خودرو وضع می‌شود، هیچ خودروی خارجی که کم‌ترین استانداردها را داشته باشد نمی‌‌تواند با قیمت اقتصادی در ایران عرضه شود.

به گفته او،  به‌ویژه پس از شیوع کرونا و در پی جنگ روسیه و اوکراین تورمی در اقتصاد دنیا شکل گرفت که متاثر از آن خودرویی با قیمت کمتر از 15 هزار دلار تولید نمی‌شود، این رقم برابر با 750 میلیون تومان است با احتساب هزینه‌های عوارض قیمت چنین خودرویی در کشور از یک میلیارد تومان بالاتر می‌رود و در نتیجه خودروی اقتصادی محسوب نمی‌شود.  

صدرایی تصریح کرد: مساله دیگری که در مورد واردات خودرو به ایران وجود دارد تحریم بودن ایران است، با وجود تحریم‌ها ایران نمی‌تواند به صورت انبوه از نمایندگی شرکت‌های خارجی خودرو بخرد و باید از طریق کشورهای واسط اقدام به خرید کند. 70 درصد از خودروهای وارداتی هم از مبدا چین به ایران می‌آیند.   

این کارشناس خودرو اظهار کرده: تا به الان شمار خودروهای وارداتی از 6000 دستگاه بیشتر نشده زیرا علاوه بر موارد یادشده، شرکت‌ها در واردات خودرو با محدودیت ارزی هم رو‌به‌رو هستند.

او سیاست دولت در برابر واردات خودرو را دوگانه و متناقض خوانده و گفته است: دولت از یک سو از از واردات خودرو خبر می‌دهد و از سوی دیگر جریان واردات را پیش نمی‌برد.

به گفته صدرایی، واردات خودرو از سوی دولت بیشتر یک جریان خبری است تا واقعیت عملی؛ دولت با در دست گرفتن کنترل قیمت در بازار خودرو می‌خواهد جو روانی بازار را با خبرسازی کنترل کند؛ همان‌گونه که در خبرسازی درباره واردات خودروهای دست‌دوم رفتار کرد. خبر واردات خودروهای دست‌دوم ماه‌ها پیش منتشر شد اما تاکنون حتی یک خودرو از این نوع هم به کشوارد وارد نشده است.