موضوع شماره سوم مجله «سیاست صنعتی» است که ذیل آن به نظام اندیشه دو اقتصاددان مطرح عرصه سیاستهای صنعتی و نوآوری، «فواد حسن‌اف» و «کئون لی» پرداخته شده است.
«فواد حسن‌اف» سال ۱۹۹۹ از کشور آذربایجان برای تحصیل در مقطع کارشناسی به دانشگاه تگزاس آستین می‌رود و سال ۲۰۰۵ از این دانشگاه در مقطع دکترای اقتصاد فارغ‌التحصیل و البته یک سال پیش از فارغ‌التحصیلی به تدریس اقتصاد در دانشگاه اوکلند میشیگان مشغول می‌شود و دقیقا یک سال پیش از وقوع بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ است که تدریس در دانشگاه اوکلند را برای کار به عنوان اقتصاددان ارشد در صندوق بین‌المللی پول رها می‌کند، به واشنگتن می‌رود و همزمان تدریس اقتصاد را این بار در دانشگاه جورج‌تان این شهر از سر می‌گیرد. تجربه مداخلات پرهزینه دولت‌های غربی طی دوره بحران مالی، تجربه ماموریت‌های سازمانی در آموزش کارمندان و مقامات دولتی اقتصادهای نوظهور و کشورهای نفتی در حال توسعه و تماس نزدیک با چالش‌های تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری دولتی در این کشورها، حضور در نهادهای بین‌المللی مهم و آشنایی نزدیک با اقتصاددانان نواندیش چون «دنی رودریک»، «ریکاردو هازمن»، «فیلیپ آگیون»، «ها-جون چانگ» و «جاستین لین» که هر کدام نگاه خاص خود به کارکرد سیاستهای صنعتی برای کشورهای در حال توسعه و به ویژه در حوزه کشورهای معجزه آسیایی دارند و کار عمیقی که خود بر روی تجربه کشورهای معجزه آسیایی انجام می‌دهد.
در گام اول به کتاب «شکستن طلسم نفت» در سال ۲۰۱۶ می‌انجامد که در آنجا به شدت راهبرد تکیه بر مزیت‌های نسبی برای رشد را در کشورهای در حال توسعه مورد انتقاد قرار می‌دهد و سه سال پس از ویرایش این کتاب، در مقاله مهم «بازگشت خاموش به مبانی سیاست صنعتی» در سال ۲۰۱۹ نظریه «سیاست صنعتی واقعی» خود را مطرح می‌کند که از هماهنگی و هم‌پوشانی بالایی با نگاه عملیاتی اقتصاددان‌هایی چون «ماریانا مازوکاتو» و «کئون لی» در اهمیت نوآوری و فناوری و ضرورت تفکیک کارکردهای دولت در هدف‌گذاری‌های مختلف رشد صنعتی برخوردار است. او در هر دو مورد «ردا شِریف» را به عنوان همکار در کنار خود داشته است. در این شماره برای پرداختن به اهمیت و محتوای نظریه سیاست صنعتی واقعی «فواد حسن‌اف»، مجله جا به جا از منابع مکمل برای تشریح نکته‌های مهم استفاده کرده است.
همچنین امروز برای سیاست‌گذار و محقق عرصه سیاست‌گذاری نوآوری، یک پیش‌فرض مهم تسلط بر اندیشه‌های «کئون لی» و چند کتاب مهم او در زمینه همپایی و جهش فناورانه است. «کئون لی» نظریه همپایی خود را بر بستر پویایی گذار اقتصادی و تحول شرکت‌های کره‌جنوبی بنا می‌کند و اعتقاد دارد که امروز دیگر کشورهایی که از قافله رشد اقتصادی عقب‌مانده‌اند صرفا با قدم گذاشتن بر جای پای کشورهای پیشگام، نمی‌توانند به رشد بالا و پایدار دست پیدا کنند و برای این منظور نیازمند «جهش» هستند و از این نظرگاه راه خود را از دیگر نظریه‌پردازان سنتی متمرکز بر نقش دولت‌ها و بازارها در توسعه اقتصادی جدا می‌کند و به دایره فکری نظریه‌پردازان نوین سیاست صنعتی مانند «فواد حسن‌اف» نزدیک می‌شود. با مطالعه نظریه‌های همپایی اقتصادی و جهش فناورانه او خواننده گویی که عکس‌برداری پاناروما گونه‌ای از گذار در سطوح خرد و کلان اقتصاد کره‌جنوبی انجام می‌دهد و در می‌یابد که در سطح خرد اقتصادی و در اتمسفر شرکتی، تمرکز بر ارتقاء قابلیت‌های نوآوری و در سطح کلان تاکید بر متنوع‌سازی بازاری و محصولی و اشتغال‌زایی، عامل ثبات اقتصادی کره‌جنوبی بوده‌اند.
با توجه به اهمیت آشنایی با نظریه‌های این متفکر مهم حوزه راهبردهای نوآوری و فناوری، کتاب جامع و بصیرت‌بخش او با عنوان «همپایی اقتصادی و جهش فناورانه» به شکل تفصیلی توسط مجله مورد بررسی قرار گرفته و نکات کلیدی آن در اختیار خواننده قرار گرفته است. توصیه‌های «کئون لی» می‌تواند رهیافت‌های جدیدی را در اختیار علاقه‌مندان موضوع سیاست صنعتی و اقتصاد نوآوری و فناوری به ویژه سیاست‌گذاران نهادهای توسعه‌ای کشور بگذارد.
شماره سوم مجله در ادامه همچنین به دو نشست بین‌المللی مهم حوزه سیاستهای صنعتی پرداخته، در نشست اول موضوع ضرورت هماهنگی سیاستهای صنعتی با سیاستهای تجاری و خارجی را مورد توجه قرار داده است. اجرای سیاستهای صنعتی «جو بایدن» از آگوست سال ۲۰۲۲ در آمریکا که امروز بدل به موتور مکش سرمایه‌‌گذاری از دیگر کشورهای صنعتی شده، منتقدانی از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات پیدا کرده است.
در این نشست سه نظریه‌پرداز پیشتاز اقتصادی، «لارن سامرز»، ریاست سابق دانشگاه هاروارد، وزیر خزانه‌داری آمریکا در کابینه کلینتون، رییس شورای اقتصاد ملی و معاون رئیس‌جمهور در کابینه اوباما و اقتصاددان ارشد بانک جهانی، «رابرت زِلیک»، رییس سابق بانک جهانی، نماینده تجاری آمریکا در کابینه بوش پسر و معاون وزیر خارجه آمریکا در کابینه بوش پدر و «آدام پوسن» رییس اندیشکده اقتصاد بین‌الملل پترسون، سخنرانان اصلی هستند و بر ضرورت هماهنگی سیاستهای صنعتی با سیاستهای خارجی و تجاری آمریکا با ارائه رهیافت‌های مهمی تاکید می‌کنند و در خلال بحث موضوعاتی مانند توجه به سطح بدهی‌های بالای آمریکا در سیاست‌گذاری و حفاظت از جایگاه بین‌المللی دلار را پیش می‌کشند.
موضوع نشست دوم مساله یارانه‌های صنعتی و احتمال وقوع جنگ یارانه‌ها در صحنه اقتصاد جهانی است. اقتصادهای پیشرفته سال‌ها است که از سیاستهای صنعتی و اعطای یارانه‌ها با استدلال ناکارآمدی این سیاست اجتناب کرده‌اند. اما آمریکا با قانون کاهش تورم از سال ۲۰۲۲ رویکرد جدیدی را در پیش گرفته و برای خرید وسایل نقلیه الکتریکی، صنایع سبز و تولید انرژی‌های تجدیدپذیر پاک یارانه‌های سنگینی در نظر گرفته است. اقتصاد جهانی در حال ورود به جنگ یارانه است و در حالی که برخی از یارانه‌ها برای گذار سبز ضروری هستند، برخی دیگر خطر ایجاد انحراف در بازارهای جهانی و ممانعت از نوآوری را به همراه آورده‌اند. اما آیا راهی برای یافتن تعاریف مشترک از یارانه‌های خوب و بد و جلوگیری از افزایش تنش‌های تجاری وجود دارد؟
این نشست با حضور سه صاحب‌نظر مطرح در عرصه سیاستهای تجاری و صنعتی، به موضوع احتمال وقوع جنگ یارانه‌ها در سطح جهان پرداخته است. سخنرانان نشست «آنابل گونزالس»، معاون مدیرکل سازمان تجارت جهانی، «ایو منک» پژوهشگر مطرح عرصه سیاستهای تجاری در اندیشکده روابط خارجی آمریکا و دبیر جلسه «سیسیلیو مال‌استروم» از اندیشه پترسون هستند که هر سه ظرف چند ماه اخیر در حوزه اجرا و نظر یادداشت‌ها و مقالات تاثیرگذاری در موضوع موج جدید سیاستهای صنعتی و عواقب جنگ یارانه‌ها بر تجارت جهانی منتشر کرده‌اند.
مباحث جدیدی که در این نشست مطرح می‌شود خواننده را با بی‌توجه‌‌ای شدید آمریکا به قواعد سازمان تجارت جهانی، عواقب ورود کشورهای صنعتی به جنگ یارانه‌ها، دلایل بی‌عملی سازمان تجارت جهانی در قبال این جنگ و جایگاه بسیار ضعیف این سازمان در مراقبت از قواعد تجارت آزاد ظرف سال‌های اخیر آشنا می‌کند.
شماره سوم مجله سیاست‌پژوهی را می‌توانید از طریق انتشارات چاپ و نشر بازرگانی تهیه کنید.
