چرا کالاها در گمرک رسوب می کنند؟

بیش از 5 سال است که به محدویت‌های ارزی ترخیص کالا در گمرکات کشور کندتر شده است. البته هر از چندی معاونین اول روسای جمهور دستور تسریع در ترخیص را دادند. اما این دستورات کار به جایی نبرده است. چون از نگاه محمد رضوانی‌فر رئیس کل فعلی گمرک یکی از مهمترین دلایل رسوب کالا در گمرکات نبود ارز است.

رضوانی فر در جدیدترین اظهاراتش گفت: در فرایند تشریفات گمرکی، بخشی از ایستایی کالا مربوط به قبل از اظهار کالا است، یک بخشی مربوط به زمانیست که کالا به گمرک اظهار شده است، بخشی دیگر فرایند ترخیص انجام شده، پروانه صادر شده ولی کالا هنوز از گمرک خارج نشده است. بنابراین هر یک از این 3 بخش را باید از هم تفکیک کنیم و دلایل ایجاد ایستایی و راه حل‌های آن را جدا بررسی کنیم.

او افزود: بخشی از ایستایی کالا که مربوط به قبل از اظهار به گمرک است، در این شرایط، کالاها توسط تجار، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی وارد مناطق ویژه و آزاد و محوطه‌های بندری می‌شود، چون هنوز به گمرک اظهار نشده است هیچ بخش از تشریفات گمرکی رسما آغاز نمی‌شود. یکی دیگر از دلایل ایستایی کالا مربوط به بخشی است که به گمرک اظهار شده است و در مراحل یکی از تشریفات گمرکی از جمله ارزیابی، استعلامات و در انتظار تخصیص ارز و تامین ارز است.

به گفته رضوانی‌فر، بخش سوم، زمانیست که کالا از تمام مراحل عبور کرده است و تشریفات گمرکی آن به اتمام رسیده است و در مرحله صندوق یا اصطلاحا آماده برای ترخیص است.

او در خصوص دلایل ایستایی کالا در بخش اول گفت: تولیدکننده کالا را وارد کرده است اما بدون ثبت سفارش این کار انجام شد، یا تاریخ ثبت سفارش گذشته یا به اصلاح و ویرایش نیاز دارد و برخی دیگر هم چون صاحب کالا به دلیل عدم پرداخت پول به فروشنده، اسناد حمل را از فروشنده دریافت نکرده است و طبیعتا قادر به اظهار کالا به گمرک نیست. چون مبنای اظهار کالا به گمرک داشتن اسناد حمل و ارائه آن از سوی صاحب کالا است.

رضوانی‌فر افزود: تعلل یا تاخیر در ارائه پاسخگویی به استعلامات گمرکی و تخصیص و تامین ارز است که بخش قابل توجهی از ایستایی کالا مربوط به عدم تخصیص و تامین ارز است.

رئیس کل گمرک ایران در خصوص ایستایی کالا در بخش سوم هم گفت: در این بخش همه عملیات گمرکی به اتمام رسیده است ولی صاحب کالا به دلایلی از جمله پرداخت نکردن حقوق و عوارض یا موضوعاتی مربوط به سیاست و کنترل بازار و اصلاح و تغییر قیمت یا هر مقوله دیگری اظهارنامه را از مرحله صندوق خارج نمی‌کند.

او  با اشاره به اینکه 70 درصد از ایستایی کالا مربوط به تخصص و تامین ارز است، گفت: 15 درصد هم در انتظار یکی از تشریفات گمرکی است از جمله تکمیل اسناد برای ترخیص و 15 درصد هم مربوط به تعلل صاحب کالا است.

رضوانی‌فر ادامه داد: بنابراین برای بررسی ایستایی کالا باید این 3 بخش را از هم تفکیک، آمار و ارقام آن را از هم جدا کنیم و راه‌حل های آن هم با یکدیگر متفاوت است.