نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار کشور در فصل بهار از اندکی بهبود در این شاخص حکایت دارد؛ اما باوجود این اتفاق، ظرفیت فعالیت واقعی بنگاه‌های اقتصادی حاضر در این پایش نسبت به فصل قبل 3.1 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.
گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران از پایش ملی محیط کسب‌وکار کشور در بهار 1402، از اندک بهبود این شاخص و رسیدن آن از 6.11 در زمستان به 6.05 در بهار حکایت دارد (نمره بدترین ارزیابی 10 است).
بر اساس نتایج حاصل از پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار 1402، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» و «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» را نامناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.
بررسی یافته‌های پایش ملی محیط کسب‌وکار کشور در بهار 1402 نشان می‌دهد که در این فصل استان‌های مرکزی، زنجان و آذربایجان غربی به ترتیب دارای مساعدترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.
نکته قابل توجه اینکه بر اساس یافته‌های طرح، میانگین ظرفیت فعالیت (واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در فصل بهار 1402 معادل 41.12 درصد بوده که نسبت به زمستان سال گذشته (44.22 درصد) کاهش 3.1 واحد درصدی داشته است.
همچنین بررسی وضعیت محیط کسب‌وکار به تفکیک بخش‌های اقتصادی حاکی از این است که در بهار 1402، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات (6.06) در مقایسه با بخش‌های صنعت (5.95) و کشاورزی (5.98) نامناسب‌تر ارزیابی شده است.
در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4، رشته فعالیت‌های «املاک و مستغلات»، «آموزش» و «استخراج معدن» دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را داشته‌اند و رشته فعالیت‌های «اطلاعات و ارتباطات»، «فعالیت حرفه‌ای، علمی و فنی» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور تجربه کرده‌اند.
محیط کسب‌وکار بر اساس نظریه کارآفرینی شین
بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار 1402، عدد 6.16 (عدد 10 بدترین ارزیابی است) به دست آمده‌است که بهتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (زمستان 1401 با میانگین 6.23) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد 6.46 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد 6.55 حاصل شده‌بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد 5.91 است که در فصل گذشته عدد 5.97 ارزیابی شده بود.
بر این اساس، محیط حقوقی و قانونی با عدد 5.33 و محیط مالی با عدد 8.24 به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل کشور برخوردار است.
بهبود محیط کسب و کار یکی از مطالبات اصلی و قدیمی فعالان بخش خصوصی است و بر همین اساس، تشکل‌هایی که نمایندگای بهش‌های مختلف را برعهده دارند، به‌خصوص اتاق ایران که تشکل تشکل‌هاست، همواره برای به نتیجه رسیدن این مطالبه تلاش کرده‌اند. در بهار 1402 نیز اقداماتی برای رفع موانع کسب‌وکار انجام شده که در ادامه فهرستی از آنها را مشاهده می‌کنید.
اقدامات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
- رفع مشکل فعالان اقتصادی در ارتباط با مطالبه‌نامه‌های کسر دریافتی گمرک در خصوص مابه‌التفاوت نرخ ارز واردات در دوره بهار 1401 طی دستورالعمل شماره 2/1402/200 مورخ 10/02/1402 سازمان امور مالیاتی کل کشور
- رفع مشکل صادرکنندگان محصولات کشاورزی در ارتباط با پرداخت نیم درصد عوارض صادراتی با اعلام فهرست اقلام مشمول اخذ عوارض صادراتی آب مجازی
- برطرف شدن مشکلات چک‌های صیادی در عدم امکان واریز مابه‌التفاوت وجه چک و وجه مسدود شده به حساب‌جاری و رفع سوءاثر از چک طی بخشنامه شماره 02/62078 مورخ 21/03/1402 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- راه‌اندازی وب‌سرویس رفع تعهد ارزی پیله‌وران و شرکت‌های تعاونی مرزنشین توسط بانک مرکزی و سازمان توسعه تجارت
- مشارکت در تصویب‌نامه شماره 243199 هیأت وزیران در خصوص اصلاح آیین‌نامه ماده (10) قانون مقررات صادرات و واردات مرتبط با تسهیل صدور و تمدید کارت بازرگانی
- اجرایی شدن صدور و تمدید کارت عضویت و بازرگانی در پنجره واحد درگاه ملی مجوزها
- لحاظ شدن بند مربوط به حفظ و ارتقای میراث فرهنگی، هنرهای سنتی، صنایع‌دستی و جاذبه‌های گردشگری کشور در آیین‌نامه اجرایی بند (ه) تبصره (9) ماده‌واحده قانون بودجه سال 1402 کل کشور مصوب 1402/03/28 و ملاحظات مالی برای بخش فرهنگی و گردشگری کشور
- اعلام نظر در خصوص"الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (3)"
- تهیه گزارش تخصصی با موضوع استفاده از رمز ارز دارایی جهت واردات کالا
- مکاتبه با موضوع مشکلات حذف معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات و ملزومات خطوط تولید به‌موجب ماده ۳ قانون جهش تولید دانش‌بنیان
- مکاتبه با وزیر راه و شهرسازی و درخواست طی شدن روند کارشناسی پیش از "افزایش کرایه‌های بار و مسافر در همه شیوه‌های حمل‌ونقل"
- رفع موانع صادرات کیوی به هندوستان
- آغاز پروسه الکترونیکی کردن گواهی مبدأ اتحادیه اقتصادی اوراسیا و مذاکرات مربوطه
- رفع مشکل صدور گواهی مبدأ به زبان عربی برای اتاق‌های بازرگانی هم‌مرز با عراق
- پیگیری رفع مشکل اتاق سوریه، جهت گرفتن تأییدیه گواهی‌های مبدأ صادره از اتاق ایران
اقدامات اتاق تعاون ایران
- گسترش روابط تجاری ایران با ترکیه، با حضور رایزنان و تجار ترکیه
- بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری کشاورزی بخش تعاون در کشور هدف موریتانی
- نشست مشترک روسای اتاق تعاون با سرپرست مناطق آزاد، به‌منظور بهره‌وری بیشتر از ظرفیت بخش تعاون در این منطقه
- نشست مشترک رئیس اتاق تعاون ایران با وزیر راه و شهرسازی، جهت پیگیری تهیه زمین به‌منظور احداث واحدهای مسکونی و واحدهای ناتمام مسکن مهر
- دیدار با هیات تجاری روسیه با فعالان بخش تعاون
- اصلاح ماده 10 آئین‌نامه اجرائی مقررات صادرات و واردات.
