یک توافق موقت بالقوه باعث می شود ایران در ازای آزاد شدن میلیاردها دلار از دارایی هایش زندانیان امریکایی را آزاد کند.
منابع آگاه می گویند مقام های امریکایی و ایران در تلاش برای مهار برنامه هسته ای تهران و آزادی زندانیان امریکایی مذاکرات پشت درهای بسته از جمله مذاکرات غیر مستقیم در عمان با هدف تنش زدایی در منطقه را انجام داده اند.
به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، با این وجود، هیچ یک از دو طرف به طور علنی در مورد ماهیت مذاکرات صحبت نکرده اند، مذاکراتی که پس از چنین تلاش ناموفق برای احیای برجام صورت گرفته است برجامی که قرار بود برنامه هسته ای ایران را در ازای لغو تحریم ها محدود سازد. ترامپ رئیس جمهور پیشین امریکا پنج سال پیش ایالات متحده را از برجام خارج کرد و تحریم های یکجانبه ای را به عنوان بخشی از کارزار "فشار حداکثری" علیه ایران اعمال نمود.
چرا مذاکرات مسکوت نگه داشته شده است؟
کارشناسان می گویند که طرفین به جای آن که انتظار حصول توافقی مانند برجام سال 2015 را داشته باشند به دنبال حوصل توافقی کوتاه مدت با اهداف کلیدی هستند که بارها توافق بر سر آن با شکست همراه بوده است. این گفتگوها نشانه از سرگیری دیپلماسی بین دو دشمن سنتی است.
"محجوب زویری" مدیر مرکز مطالعات خلیج فارس در دانشگاه قطر اشاره می کند یکی از دلایل اصلی که دولت بایدن هرگونه توافقی در جریان مذاکرات با ایران را رد کرده آن است که رئیس جمهور امریکا نمی خواهد در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده چهره فردی را از خود به نمایش بگذارد که به ایران امتیاز داده است. او می افزاید: "آنان هم چنین نمی خواهند اسرائیل متحد آمریکا به نیروهای نیابتی ایران حمله کند زیرا ممکن است وضعیت منطقه ای را پیچیده کند".
آیا توافق موقتی در کار است؟
"کورنیلوس آدباهر" کارشناس مسائل ایران در اندیشکده کارنگی به "الجزیره" می گوید: "توافق اخیر بین ایران و ایالات متحده به ایران اجازه می دهد بدهی های معوقه را از عراق دریافت کند گامی مثبت برای ایران بود در حالی که برای ایالات متحده صرفا معکوس کردن روند پیشرفت های هسته ای تهران هدف اصلی در مقطع فعلی است".
زویری می گوید یک توافق کوتاه مدت "برای هر دو طرف خوب است" زیرا به نظر اعطای امتیازات بزرگی نخواهد بود و در عین حال وضعیت را خنثی می کند. یک توافق موقت هم چنین نیازی به تایید از سوی کنگره ایالات متحده ندارد زیرا بسیاری از نمایندگان کنگره مخالف اعطای مزایا به ایران به دلیل کمک نظامی ادعایی آن کشور به روسیه هستند. زویری می گوید ارائه پهپادها از سوی ایران به روسیه غرب را آزرده خاطر ساخته و این یک "عارضه بزرگ" برای توافق بین ایران و غرب است.
توافق چه سودی برای ایران دارد؟
یک توافق بالقوه می تواند از افزایش تنش ها پیرامون توافق هسته ای در آینده نزدیک جلوگیری کند و طرفین غربی را از تلاش برای فعال سازی سازوکار "ماشه" برجام که برای بازگرداندن تحریم های سازمان ملل علیه تهران در صورت نقض توافق طراحی شده باز دارد. هم چنین، ممکن است واشنگتن و متحدان اروپایی اش از پیشبرد هرگونه قطعنامه تنبیهی بیش تر در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران خودداری کنند.
ایران هم چنین می‌تواند انتظار داشته باشد که آمریکا میلیاردها دلار از دارایی‌های آن کشور را که در خارج از ایران مسدود شده با استفاده از معافیت های تحریمی آزاد کند با قید این شرط که صرفا می تواند برای اهداف بشردوستانه مورد استفاده قرار گیرد. رئیس بانک مرکزی ایران در اوایل هفته جاری در دوحه حضور داشت و نشان داد که قطر می تواند در تسهیل این روند مشارکت داشته باشد.
روزنامه کره ای "اکانومیک دیلی" در ماه مه گزارش داد که کره جنوبی در حال مذاکره با آمریکا در مورد راه های احتمالی برای پرداخت 7 میلیارد دلار نفت خریداری شده ایران است. پرداخت اخیر 2.76 میلیارد دلاری بدهی گاز و برق عراق به ایران پس از دریافت معافیت تحریمی از سوی آمریکا صورت گرفت.
توافق چه سودی برای ایالات متحده و متحدان اش دارد؟
ایران پس از خروج آمریکا از برجام فعالیت های هسته ای خود را افزایش داده و اعلام کرده که این اقدام نقض برجام نیست. به نظر می رسد که ایالات متحده از حفظ غنی سازی ایران در سطح فعلی راضی است به طوری که "نیویورک تایمز" گزارش می دهد که ایالات متحده از ایران می خواهد اورانیوم را بیش از سطح 60 درصد فعلی غنی سازی نکند. اورانیوم با درجه تسلیحات باید دارای خلوص 90 درصد باشد. حرکت به سمت اورانیوم با درجه تسلیحاتی یک گام فنی کوتاه است اما نهادهای اطلاعاتی غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده اند که هیچ مدرکی دال بر حرکت ایران به آن سمت ندیده اند.
"نیویورک تایمز" اشاره کرده که ایران نیز ممکن است موافقت کند به شرط اقدام متقابل امریکا نفتکش های خارجی را توقیف نکند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گذشته نفتکش ها را به دلایل مختلف از جمله گزارش تصادفات و دستورات قضایی توقیف کرده است و رسانه های غربی گزارش داده اند که این اقدام در واکنش به توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط آمریکا صورت گرفته است. اگر آمریکا برخی از دارایی های اقتصادی ایران را آزاد کند ممکن است سه زندانی ایرانی - آمریکایی نیز آزاد شوند. دو ایرانی بازداشت شده بریتانیایی سال گذشته با پرداخت بدهی 400 میلیون پوندی (513 میلیون لاری) بریتانیا به تهران که مربوط به پیش از انقلاب اسلامی سال 1979 میلادی بود آزاد شدند.
