تعرفه خودرو علیه باند «عباس‌آباد؟»

تعادل نوشت: این لایحه اکنون در اختیار دولت قرار دارد تا آن را اجرایی کند. از طرفی، بر اساس مصوبه جدید دولت، تعرفه واردات خودرو بین ۱۱ تا ۱۷۱ درصد تعیین شد.

اگرچه برخی فعالان بازار، این افزایش تعرفه را به نفوذ دوباره مافیا و ترس آنها از تداوم ریزش قیمت خودرو در بازار ارتباط می‌دهند، اما برخی تحلیلگران بازار معتقدند، تعرفه پلکانی از ۱۶ درصد تا ۱۷۱ درصد اتفاق مبارکی است. با این جداول در عمل مجوز واردات خودروی بالای ۲۵۰۰ cc صادر شده است. با محاسبه قیمت لندکروز صفر ۲۰۲۳ با ۱۷۱ درصد تعرفه می‌توان به علت این موضوع پی برد. به گفته آنها، آزادسازی واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی می‌تواند به کمک بازار خودروی ایران بیاید و به زیان باندهایی نظیر باند عباس‌آباد تمام شود. البته برخی هم می‌گویند: با این وضعیت محدود و قطره‌چکانی واردات خودرو که به واردات کمتر از 2 هزار دستگاه منجر شده، با افزایش سود بازرگانی، باید در انتظار افزایش قیمت باشیم. 

در همین حال، مصوبه جدید دولت در مورد اصلاحات تعرفه‌ای (۳۵۴) ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی ابلاغ شد. محمد مخبر معاون اول رییس‌جمهوری در بخشنامه‌ای به وزارت صمت و امور اقتصادی و دارایی، اصلاحات تعرفه‌ای (۳۵۴) ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی، تفکیک، ایجاد، حذف و اصلاح شرح تعرفه و مندرجات ذیل یادداشت برخی از فصول کتاب مقررات صادرات و واردات را ابلاغ کرد. در این بخشنامه آمده است: هیات وزیران در جلسه ۱۴۰۱/۱۲/۲۸ به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد: 

 1. اصلاحات تعرفه‌ای (۳۵۴) ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی تفکیک ایجاد حذف و اصلاح شرح تعرفه و مندرجات ذیل یادداشت برخی از فصول کتاب مقررات صادرات و واردات به شرح جدول پیوست شماره (۱) این تصویب نامه که تأیید شده به مهر دفتر هیات دولت است تعیین می‌شود.

2. پس از اعمال اصلاحات بند (۱) این تصویب نامه سود بازرگانی ماشین آلات و تجهیزات، قطعات مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی موضوع بند (ز) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور به میزان دو درصد (۲) افزایش می‌یابد.

3. سود بازرگانی (۲۹) ردیف تعرفه مربوط به خودروی سواری به شرح جدول پیوست شماره (۲) این تصویب نامه که تأیید شده به مهر دفتر هیات دولت است، تعیین می‌شود.

4. طبقات سود بازرگانی شناسه (کد تعرفه‌های مندرج در جداول پیوست آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات (موضوع بند (۲) تصویب نامه شماره ۲۲۴۴۶ ت ۵۹۷۶۱ ه مورخ 17/۲/1401 با اعمال بندهای (۱) تا (۳) این تصویب نامه اصلاح می‌گردد.

بر اساس مصوبه جدید دولت، اصلاحات تعرفه‌ای ۳۵۴ ردیف تعرفه شامل کاهش و افزایش سود بازرگانی ابلاغ شد. طبق این مصوبه، تعرفه واردات خودرو بین ۱۱ تا ۱۷۱ درصد تعیین شد. برخی فعالان بازار، این افزایش تعرفه را به نفوذ دوباره مافیا و ترس آنها از تداوم ریزش قیمت خودرو در بازار ارتباط می‌دهند. با این حال چند نکته در اصلاح تعرفه‌ها وجود دارد که می‌تواند سیگنال مثبتی را به بازار مخابره کند و اتفاقاً علیه مافیایی که مدام به آن اشاره می‌شود، تمام شود. از جمله این موارد می‌توان به بازگشت تعرفه خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی اشاره کرد. بدین‌ترتیب تعرفه‌های ۱۷۱ درصدی برای خودروهایی که حجم موتور آنها بیش از ۳۰۰۰ سی‌سی است اعمال شد و تعرفه خودروهایی که حجم موتوری پایین‌تری دارند به‌مراتب کمتر است.

درباره تغییر تعرفه‌ها می‌توان به دو نکته مهم و اساسی اشاره کرد. اول اینکه خودروهای با حجم موتور بالا گرچه تعرفه آنها تا ۱۷۱ درصد تعیین شده، اما آزادسازی واردات آنها می‌تواند به نفع بازار تمام شود و سقوط قیمت خودروهای رده بالا را در پی داشته باشد. از سوی دیگر، گرچه سود بازرگانی خودروهای اقتصادی با حجم موتور پایین در این تعرفه پلکانی از ۱۱ درصد شروع می‌شود؛ اما پیش از این تعرفه برخی از آنها صفر بود که حالا مشمول تعرفه شده‌اند. بدین‌ترتیب احتمالاً باید منتظر افزایش قیمت خودرو در این کلاس قیمتی باشیم. علی خسروانی، کارشناس صنعت خودرو، در این زمینه اعتقاد دارد که تعرفه پلکانی از ۱۶ درصد تا ۱۷۱ درصد اتفاق مبارکی است.

با این جداول در عمل مجوز واردات خودروی بالای ۲۵۰۰ cc صادر شده است. با محاسبه قیمت لندکروز صفر ۲۰۲۳ با ۱۷۱ درصد تعرفه می‌توان به علت این موضوع پی برد.  اکنون نگاهی به بازار امارات نشان می‌دهد که تویوتا لندکروز 4.0 V6 EXR مدل 2023 با قیمت ایران در محدوده سه میلیارد و 352 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. در صورتی که این خودرو با تعرفه 171 درصد به ایران برسد، حدود 9 میلیارد تومان قیمت می‌خورد. این در حالی است که معدود لندکروزهای ۲۰۲۲ که در ایران وجود دارند، اکنون بیش از ۴۰ میلیارد تومان قیمت دارند. یا لندکروز ۲۰۱۳ که سالم باشد، بعید است بتوان به نرخی کمتر از ۱۰ میلیارد تومان در بازار پیدا کرد. بنابراین آزادسازی واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی بدین‌ترتیب می‌تواند به کمک بازار خودروی ایران بیاید و به زیان باندهایی نظیر باند عباس‌آباد تمام شود.

اما دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در این باره نظر دیگری دارد. مهدی دادفر می‌گوید: دولت دچار کسر منابع درآمدی است و کسب درآمد از واردات خودرو را حق طبیعی خود می‌داند. افزایش دو برابری سود بازرگانی نیز اگرچه به‌طور مستقیم بر قیمت خودروها اثرگذار نخواهد بود، اما با توجه به نوسان نرخ ارز و اینکه قرار است چه نوع ارزی ملاک محاسبه این تعرفه قرار گیرد، قیمت خودرو را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

او با بیان اینکه در حال حاضر، واردات چندانی در مورد خودروهای با حجم موتور بالا صورت نمی‌گیرد، عنوان کرد که با این وضعیت محدود و قطره‌چکانی واردات خودرو که با کش‌و قوس‌های فراوان به واردات کمتر از دو هزار دستگاه منجر شده و همچنین افزایش سود بازرگانی، باید در انتظار افزایش قیمت باشیم. به این ترتیب، هدف دولت نیز که کاهش هزینه خانوار است، محقق نمی‌شود. 

دادافر می‌گوید: چنانچه آزادی عمل مردم در واردات خودرو اعم از نو و کارکرده به رسمیت شناخته شود، حتی با وجود افزایش حقوق و عوارض واردات، قیمت خودرو کاهشی خواهد شد؛ ولو اینکه نرخ محاسبات عوارض، افزایشی باشد.  او در ادامه سیاست‌گذاری برای واردات خودرو بر اساس حجم موتور را نیز مورد انتقاد قرار داده و گفته است: این سیاست مانند این است که دولت واردات کفش با سایز بیش از 40 را ممنوع اعلام کند یا عوارض گمرکی این کالا را افزایش دهد. حدود 4 سال است که واردکنندگان بحث تعرفه هوشمند خودرو را مطرح می‌کنند که مورد توجه قرار نگرفته است.

پیشنهاد ما این است که تعرفه خودروها با میزان آلایندگی و مصرف بنزین کمتر کاهش پیدا کند تا بازار نیز به سمت برخورداری از خودروهایی خوش فروش، کم مصرف با آلایندگی کمتر و البته ایمنی بیشتر سوق پیدا کند. اما برای مثال سیاست‌گذاران تصمیم‌می‌گیرند که واردات خودرو با حجم موتور بیش از دوهزار سی‌سی را ممنوع کنند و متعاقب‌ این تصمیم، قیمت خودرو لندکروز که محصول سال 2008 است در بازار ایران به10 میلیارد تومان می‌رسد. در حالی که ارزش ذاتی این خودرو بیش از یک میلیارد تومان نیست. بنابراین لازمه برقراری آرامش در بازار خودرو، بازنگری در این سیاست‌هاست.