دیپلماسی ایران همه را به ژنو کشاند / ماراتن نفس‌گیر نیمه شب و مهمترین خبر از ژنو ...

دیدار هیات ایرانی و آمریکایی

یک دیپلمات آمریکایی با اشاره به دیدار هیات‌های ایرانی و آمریکایی در ژنو گفت: در این دیدار دو جانبه گفت‌وگوهای جدی و مهم از سوی طرف‌ها انجام گرفت. عصر روز پنج شنبه هیات ایرانی به سرپرستی عباس عراقچی در حاشیه مذاکرات ایران و ١+5 با هیات آمریکایی به سرپرستی وندی شرمن دیدار و گفت‌وگو کردند. این دیدار به مدت یک ساعت به طول انجامید. همچنین یک دیپلمات اروپایی درباره اولین روز از مذاکرات ایران و ١+5 گفت: مذاکرات طولانی، مهم و سازنده بود

پیش از آغاز مذاکرات چه گذشت؟

صبح پنج‌شنبه، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با کاترین اشتون سرپرست گروه مذاکره‌کننده 1+5 در صبحانه کاری درباره مسائل مربوط به مسئله هسته‌ای ایران گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. ظریف پیش از این صبحانه کاری به رویترز گفت: اگر طرف‌های مذاکره‌کننده حداکثر تلاش خود را انجام دهند در این صورت امکان دستیابی به توافق در این دوره از مذاکرات وجود دارد. خبرگزاری رویترز به نقل از ظریف نوشت: درها برای دستیابی به یک توافق و پایان بن‌بست هسته‌ای میان ایران و 1+5 در این دوره از مذاکرات ژنو امکان‌پذیر است البته اگر مذاکره‌کنندگان حداکثر تلاش خود را انجام دهند. ظریف پیش از انجام صبحانه کاری با کاترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده اصلی 1+5 صبح پنج‌شنبه در پاسخ به سوال رویترز مبنی بر اینکه آیا در مذاکرات امروز و فردای ایران و 1+5 امکان دستیابی به یک توافق امکان‌پذیر است یا نه؟ گفت: ما انتظار مذاکرات جدی در این دوره از مذاکرات با 1+5 داریم که در چنین شرایطی امکان‌پذیر است. وی ادامه داد: اگر هر یک از طرف های مذاکره‌ حداکثر تلاش خود را انجام دهد در این صورت امکان دستیابی به یک توافق وجود دارد. این تنها دیدار ظریف قبل از آغاز مذاکرات با اشتون نبود چرا که او با اخضر ابراهیمی هم دیدار داشت و آخرین تحولات سوریه را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد. ظریف در این دیدار با تاکید مجدد بر دیدگاه اصولی جمهوری اسلامی ایران برای حل بحران سوریه از طریق گفت‌وگوهای سیاسی سوری- سوری، از اقدامات و تلاشهای اخضر ابراهیمی در مسیر حل بحران تشکر و از اینکه جامعه جهانی برای برون رفت از وضعیت موجود در سوریه به دنبال راه حل واقع بینانه و سیاسی می‌باشد، استقبال کرد.

آغاز دور اول مذاکرات

ساعت 14:49 بود که دور اول مذاکرات ایران و 1+5 که با حضور هیات ایرانی به سرپرستی محمدجواد ظریف و گروه کشورهای 1+5 به سرپرستی کاترین اشتون در مقر سازمان ملل در ژنو آغاز شده بود، به پایان رسید . اگر چه موضوعی از آنچه در این جلسه گذشت به بیرون درز پیدا نکرد اما اظهارات سخنگوی اشتون خبر از مثبت بودن مذاکرات می‌دهد. سخنگوی کاترین اشتون دور اول مذاکرات ایران و 1+5 را دوجانبه عنوان کرد و گفت: در مذاکرات نخست بیشتر حول مباحث هسته‌‌ای انجام شد. مایکل مان گفت: مذاکرات دو جانبه بوده و پیشرفت رو به جلویی داشته است، زمان دقیق مذاکرات بعدی مشخص نیست و به محض اینکه تصمیم‌گیری شود اعلام خواهد شد. از سوی دیگرعضو تیم مذاکره‌کننده ایران با 1+5 پس از پایان دور اول مذاکرات گفت: در این جلسه مروری بر آنچه در ژنو قبلی گذشت داشتیم و درباره نحوه ورود به ژنو 2 و دستور کار صحبت کردیم. سید عباس عراقچی با اشاره به پیشنهاد ایران گفت که در جلسه امروز(دیروز) همه اعضای 1+5 بر طرح ایران و چارچوب آن تاکید کردند و جلسه کارشناسی در وین را خوب و موثر دانستند. توافق کردیم که طی 48 ساعت آینده باید وارد جزئیات شویم؛ هم در باره هدف مشترک و هم گام اول و آخر و اقداماتی که هر دو طرف باید در گام اول انجام دهند. وی افزود: گام اول بسیار مهم است چون ما را وارد فضای همکاری می‌کند و از سویی گام آخر مهم است چون چشم انداز را مشخص می‌کند. وی ادامه داد: ایران در مذاکرات جدی است و همان طور که در ژنو 1با پیشنهاد مشخص وارد شدیم در این مذاکرات هم جدی هستیم و تلاش داریم ایده ها به هم نزدیک شود. هر دو طرف باید به مجموعه اقداماتی برسند که اعتماد ساز است به همان میزان که طرف مقابل حقوق ما را به رسمیت بشناسد و تحریم ها را لغو کند ما گام بر می‌داریم . وی در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر این که شرمن گفته گام اول را باید ایران بردارد، گفت: هر دو طرف گام اول را به طور مشترک و همزمان برخواهند داشت. عراقچی تاکید کرد: اصل تعلیق غنی سازی خط قرمز ایران است و غنی‌سازی حتما در ایران ادامه می‌یابد. پیشنهاد هایی که الان مطرح می‌شود جزئی است درباره اقداماتی که قرار است انجام شود.

گام اول به نفع ایران

پس از آن عراقچی در مصاحبه دیگری از اعلام موافقت گروه 1+5 با طرح ایران خبر داد. وی در ادامه افزود: ما راه سخت و دشواری در پیش داریم البته در مسیر واحدی طرفین قرار گرفته‌اند و هر دو طرف اعلام آمادگی کرده‌اند که وارد مذاکرات محتوایی شوند.

برگزاری نشست با سه کشور اروپایی

قبل از برگزاری دور دوم مذاکرات، مذاکرات دوجانبه هیات مذاکره کننده ایران با نمایندگان سه کشور اروپایی ساعت 14 به وقت محلی آغاز شد.این مذاکرات به آن دلیل انجام شد که قرار شد میان ایران و 1+5 عصر روز پنج شنبه گفت‌وگوها با شکلی متفاوت دنبال شود. رویکرد 1+5 در مذاکرات ژنو 2 بیش از پیش «سازنده» و با هدف رسیدن به نتیجه‌ای قابل قبول برای دو طرف بوده است. هر چند بنا به گفته مقامات ایران مذاکرات دو جانبه طرف ها با یکدیگر در راستای مذاکرات اصلی است اما به نظر می‌آید این اقدام با توجه به وقت‌گیر بودن مذاکره با شش کشور و با توجه به این که هر یک از این کشورها منافع ملی و منطقه‌ای دارند توافق شده است که مذاکرات در شکل و محتوا جزئی شود. در ساعت 19 : 18 دقیقه به وقت ایران گزارش شد که مذاکرات دوجانبه ایران با هیات نمایندگان سه کشور اروپایی در گروه 1+5 پایان یافت که این مذاکرات دو ساعت به طول انجامید. بر اساس توافق ایران و 1+5 در نشست صبح روز پنجشنبه 16 آبان دو طرف تصمیم گرفتند برای رسیدن به نتیجه هر چه سریعتر به طور جداگانه و دو جانبه میان ایران و هر یک از نمایندگان شش کشور با یکدیگر گفت‌وگو کنند.

اظهار امیدواری ایران به رسیدن به نتیجه قطعی

محمد جواد ظریف اولین گفت وگوی خود را در ژنو انجام داد و طی آن با بیان اینکه کشورهای غربی عضو 1+5 از فرصت اعتمادسازی برای ملت ایران به خوبی استفاده کنند، گفت: امکان رسیدن به متن مورد توافق در مذاکرات ژنو وجود دارد.وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسید در نشست صبح پنجشنبه با کاترین اشتون طرف مقابل هم تلاش دارد که گفت‌وگوها به نتیجه برسد. دوستان برای رسیدن به راه حل مشترک وارد جزئیات مذاکرات شده‌اند. باید بررسی کنیم که برای رسیدن به راه حل تا چه اندازه این آمادگی وجود دارد که برای رسیدن به راه حل به صورت مشترک تلاش کنند. ظریف افزود: ما امیدواریم و فکر می‌کنیم که امکان رسیدن به توافق وجود دارد. وی گفت: در عین حال کشورهای غربی عضو 1+5 نیاز جدی دارند که اعتماد مردم ایران را جلب کنند و این فرصت برای این کار فراهم شده است و امیدواریم از این فرصت به خوبی استفاده کنند. ظریف اضافه کرد: امیدواریم در مذاکرات در ژنو یا به نتیجه قطعی برسیم یا اینکه پیشرفت قابل توجهی در مذاکرات داشته باشیم. وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که «نتیجه قطعی» را در این مذاکرات چه چیزی در نظر می‌گیرید گفت: امیدوارم درمورد گام اول، گام آخر و اهداف مشترک به یک متن مورد توافق دو طرف برسیم و سپس بتوانیم گام اول را اجرا کنیم. در ساعت 37: 20 خبر رسید که دیدارهای دوجانبه معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 پایان یافت. عصر روز پنج شنبه در دیدار های دو جانبه و جداگانه معاونان وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی گفت‌وگو کردند. همچنین سید عباس عراقچی در دیداری جداگانه با معاونان وزیر خارجه آمریکا، روسیه و چین گفت‌وگو کرد. دیدارهای دوجانبه معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 پایان یافت.

و مهمترین خبر از ژنو ...

عراقچی پنجشنبه شب گفت که تدوین متن تفاهم‌نامه هسته ای ایران و 1+5 از فردا(امروز) آغاز می‌شود؛ این خبر یعنی روند مثبت مذاکرات و رسیدن به نتیجه نهایی . این عضو تیم مذاکره کننده ایران با 1+5 گفت: ملاقات های دوجانبه امروز بسیار خوب بود. گفت‌وگوهای مفیدی صورت گرفت. هنوز برای قضاوت زود است اما شخصا امیدواری‌هایم از پیش از مذاکرات بیشتر شده است. وی گفت: مذاکرات با سه کشور اروپایی بسیار مفید بود . همین طور مذاکرات دوجانبه با آمریکا که منجر به جلسه آمریکایی‌ها با خانم اشتون شد. البته ملاقات با روسیه و چین هم خوب بود. در حال آماده شدن برای ورود به متن تفاهم‌نامه هستیم و امیدواریم از جمعه این گفت‌وگو ها آغاز شود که مشخص نیست چه میزان طول بکشد. وی درباره اظهارات یک مقام آمریکایی مبنی بر اینکه متن تفاهم نامه ایران و 1+ 5 هفته آینده منتشر می‌شود گفت: نمی توانم این موارد را تایید کنم. اما درباره واقعیت مذاکرات می‌توانم بگویم مذاکرات تا کنون به خوبی پیش رفته است و از جمعه مکتوب کردن موضوعات آغاز می‌شود. اما مکتوب کردن موضوعات هم به هر حال پروسه طولانی مدت و سخت و زمان‌بری است. وزیر خارجه ایران هم این خبر را تایید کرد و با بیان این که در مذاکرات پنجشنبه مباحث خوبی مطرح شد، تصریح کرد:به همه تاکید کرده‌ایم که جمهوری اسلامی حق خود را معامله نمی‌کند. محمد جواد ظریف پس از پایان مذاکرات دو جانبه هیات ایرانی با اعضای 1+5 در جمع خبرنگاران گفت: ضرورت داشت که اعضای 1+5 با خانم اشتون گفت‌وگویی داشته باشند و هماهنگی‌هایی با یکدیگر انجام دهند. وی افزود: مذاکرات آنطور که همکارانم گزارش داده‌اند بسیار مثبت بوده و زمینه برای ورود به مرحله نگارش متن فراهم شده است که آن هم مرحله دشواری است. باید جزئیات هماهنگ شود تا جلو برویم. وی در پاسخ به این پرسش که برخی رسانه‌ها اعلام کرده اند که امکان دارد آخر این هفته توافق‌نامه‌ای امضا شود، گفت: امکان دارد به یک بیانیه مشترک یا چیزی مانند آن برسیم . این که نیاز به امضای آن یا این مسائل باشد بحث دیگری است، اما اینکه به یک تفاهمی برسیم این امکان وجود دارد. وی در پاسخ به این پرسش که رسانه‌های آمریکایی از طرحی به نام طرح آمریکا صحبت کرده‌اند‎ که طرحی شش ماهه است‎ گفت: این طرح باید از جمعه شروع به نگارش شود.‎ نکات مختلف طرح در دیدارهای سه هفته گذشته مطرح شده است اما درباره جزئیات آن ما هم دیدگاه‌هایمان را در پاورپوینتی که من طرح کردم و هم در بحثهای دوستانم بوده مطرح کردیم. لازم است که دیگر وارد نوشتن متن شویم. آمریکایی‌ها هم نظراتی داشته‌اند که حتما با خانم اشتون درمیان می‌گذارند.

وزرای خارجه در راه ژنو

زمانی که بحث تفاهم نامه جدی شد و مقامات ایرانی بر صحت آن مهر تایید زدند، وزرای خارجه برخی کشورها راهی ژنو شدند که از جمله آنها جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا بود. یک مقام آمریکایی با اشاره به سفر جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به ژنو گفت: جان کری که در سفر دوره‌ای خود در خاورمیانه در اردن به سر می‌برد به دعوت کاترین اشتون برای شرکت در مذاکرات ژنو و کمک به حل برخی اختلاف‌نظرها به سوئیس سفر می‌کند. پس از این ملاقات نیز دیدار سه‌جانبه محمدجواد ظریف، کاترین اشتون و جان کری برگزار می‌شود. لورن فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه هم بعد از ظهر دیروز به ژنو رسید . وزیر امور خارجه آمریکا پیش از شرکت در مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره مساله ایران و مذاکرات دیدار و گفت‌وگو کرد.

برنامه‌ غنی‌سازی ایران به‌طور کامل تعلیق نمی‌شود

برخی اینچنین برداشت کردند که تفاهمنامه یعنی عقب‌نشینی ایران از مواضع چندین ساله خود و توقف غنی سازی که بارها بر رد آن اصرار داشته است اما وزیر امور خارجه در گفت وگویی این موضوع را رد کرد و گفت: در مذاکرات ژنو تا عصر روز جمعه دستیابی به یک توافق یا درک متقابل امکان‌پذیر است. محمدجواد ظریف گفت: من فکر می‌کنم همکاران ما آمادگی دارند که پیش‌نویس توافق‌نامه را تدوین کنند. من بر این باورم که ما می‌توانیم به یک درک متقابل یا توافق‌نامه پیش از پایان مذاکرات در عصر روز جمعه دست یابیم. وزیر امور خارجه ایران درباره تعلیق غنی‌سازی اورانیوم گفت: برنامه غنی‌سازی به طور کامل تعلیق نمی‌شود اما موضوعات مختلفی روی میز مذاکره است که ما می‌توانیم آن‌ها را بررسی کنیم. او با رد هر گونه خبر تعلیق غنی‌سازی اورانیوم ایران افزود: ایران در سال‌های 2003 تا 2005 برنامه غنی‌سازی خود را به طور کامل تعلیق کرد. ما این مساله را مورد آزمایش قرار دادیم اما چنین اتفاقی نتایج مثبتی به همراه نداشت، بر همین اساس دیگر این مساله را مورد آزمایش قرار نمی‌دهیم. وزیر امور خارجه ایران بدون این‌که صحبتی از جزئیات مسائل مورد بحث در مذاکرات ایران و 1+5 بکند گفت: مذاکرات در مرحله بسیار حساسی قرار دارد و همه باید بهترین تلاش خود را پشت درهای بسته انجام دهند.ما در این مذاکرات تلاش می‌کنیم که به بسیاری از نگرانی‌ها پاسخ دهیم اما در مقابل نیز انتظار داریم که آن‌ها نیز نگرانی‌های ما را برطرف کنند.

جامعه بین‌المللی می‌تواند برخی از تحریم‌ها را علیه ایران لغو کند

رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به طرح این کشور در مذاکرات هسته‌ای ژنو گفت: در مراحل اولیه دستیابی به توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران، جامعه بین‌المللی می‌تواند برخی تحریم‌ها را علیه این کشور لغو کند. باراک اوباما گفت: جامعه بین‌المللی می‌تواند اندکی از تحریم‌های اعمالی علیه ایران را در مراحل اولیه دستیابی به توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران لغو کند. او ادامه داد: در صورت دستیابی به توافق مرحله‌بندی شده ایران باید فعالیت‌های رو به جلوی برنامه هسته‌ای خود را متوقف کند، در برابر این اقدام ما نیز می‌توانیم برخی از تحریم‌ها را لغو کنیم اما ساختار اصلی تحریم‌ها باقی می‌ماند. اوباما افزود: اگر ایران نتواند به تعهدات خود عمل کند در این صورت تحریم‌ها با فشار بیش‌تری علیه ایران اعمال می‌شود.

اشتون و ظریف دیدار کردند

در ساعت 14:16 هم خبر رسید که وزیر خارجه ایران و رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند و در ساعت 58 : 16 مذاکرات کاترین اشتون و محمد جواد ظریف، نمایندگان ایران و 1+5 برای جمع بندی مذاکرات روز نخست گفت‌وگوها با محوریت متن تفاهم‌نامه مشترک میان دو طرف پایان یافت. این دیدار در محل اقامت هیات‌های ایران و 1+5 در هتل اینترکنتیننتال و به صورت محرمانه و پشت درهای بسته انجام شد. همچنین وزیر امور خارجه فرانسه پس از ملاقات کوتاهی با اشتون هتل محل اقامت هیات ها را ترک کرد و پس از آن بود که وزیران خارجه آلمان و انگلیس وارد محل اقامت هیات‌های ایرانی و 1+5 در ژنو شدند. همچنین وزیر خارجه ایران و کوفی عنان، دبیرکل پیشین سازمان ملل دیدار و گفت‌وگو کردند.

چارچوب تفاهم‌نامه همان طرح پیشنهادی ایران است

عراقچی دیروز در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر این که می‌توانید به موارد مورد بحث در متن تفاهم احتمالی میان ایران و 1+5 اشاره کنید؟ با بیان این که نمی‌توانم وارد جزئیات شوم اظهار کرد: متنی مشترک به طور بیانیه شامل طرح سه مرحله‌ای ایران (اهداف مشترک، گام اول و گام آخر) در حال مذاکره است و چارچوب این متن همان چارچوب طرح پیشنهادی ایران است که در ژنو 1 ارائه شد و در این ژنو نیز بر روی آن بحث می‌شود و قرار است بر همین مبنا به نتیجه برسیم. این عضو تیم مذاکره کنده ایران با 1+5 گفت: مذاکرات در سطوح مختلف ادامه دارد و شامل رفع تحریم‌ها و مباحث مربوط به اعتمادسازی می‌شود که جزئیات متعددی دارد. کارشناسان از نشست وین تاکنون مباحث را دنبال کرده‌اند. وی ادامه داد: وقتی روی متن مشترک به تفاهم رسیدیم پس از آن درباره گام اول، دو طرف مباحث خود را نهایی می‌کنند و درباره تاریخ برداشتن گام‌ها هم توافق خواهد شد. پس از نهایی شدن متن، جلسه 1+5 با ایران تشکیل می‌شود و در پایان کنفرانس مطبوعاتی مشترک میان ظریف واشتون برگزار می‌شود. عراقچی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود توافق میان ایران و 1+5 درباره حذف غنی‌سازی 20 درصد است؟ تاکید کرد: هیچ کدام از اخباری که در مورد جزئیات توافق میان ایران و1+5 منتشر شده است را تایید نمی‌کنم. غنی‌سازی از اصول و حقوق ماست اما درباره اندازه، ابعاد و سایز آن می‌توان مذاکره کرد.

آمده‌ام که فاصله‌ها را بین ایران و1+5 کمتر کنم

جان کری در ساعت 17 به وقت ایران وارد هتل محل اقامت هیات‌های دیپلماتیک ایران و 1+5 در ژنو شد. وزیر امور خارجه آمریکا پس از ورود به هتل اینترکنتیننتال (محل اقامت هیات‌های دیپلماتیک) در جمع خبرنگاران گفت که دیداری با جواد ظریف، وزیر خارجه ایران دارد. وزیر امور خارجه آمریکا با بیان این که تاکنون هیچ توافقی با ایران نداشته‌ایم گفت:آمده‌ام که فاصله‌ها را بین ایران و1+5 کم‌تر کنم چراکه مسائلی است که هنوز میان دو طرف حل نشده است. وی افزود: من با اشتون دیدار دارم. دیداری هم بین من، اشتون و ظریف خواهد بود. همچنین همراه با وزیران خارجه 1+5 با آقای ظریف دیداری برگزار خواهد شد. جان کری تاکید کرد: کسی اشتباه نکند فاصله‌های مهمی هنوز بین نظر ما و نظر ایران وجود دارد. سخنگوی وزارت خارجه انگلیس هم مذاکرات هسته‌ای ژنو بین ایران و 1+5 را یک فرصت واقعی خواند. سخنگوی وزارت خارجه انگلیس با اشاره به مذاکرات ایران و ١+5 و احتمال توافق طرف‌های مذاکره گفت: مذاکرات به نقطه حساسی رسیده است. ما دیروز بحث‌های اساسی و سازنده‌ای داشتیم. امیدواریم پیشرفت حاصل شود. یک فرصت واقعی به وجود آمده، اما هنوز کار زیادی در پیش است. این در حالی است که تسنیم نوشت؛ سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه کشورمان اعلام کرد که محمد جواد ظریف و جان کری، وزرای خارجه ایران و آمریکا و اشتون دیدار سه جانبه‌ای دارند. عراقچی همچنین تاکید کرد که پیشنویس توافقنامه شامل اندازه و سطح غنی سازی اورانیوم است.