کدام بانک ها زیان ده هستند؟

به گزارش راه امروز: صنعت بانکداری در ایران دارای وضعیت خاص و پیچیده ایی است. از طرفی برخی از کارشناسان همه مشکلات پولی کشور از جمله افزایش نقدینگی را به گردن بانک ها می اندازند، و از طرف دیگر بانک¬ها  را عامل اصلی رونق اقتصادی می دانند و معتقدند که اگر بانکها در بازار پول بیشتر فعالیت کنند یا به طور نمونه تسهیلات ارائه دهند، و نرخ سود سپرده را بالا ببرند اوضاع اقتصادی مساعد می شود.

 اما نکته ایی که درباره بانک ها باید مدنظر قرار داد این است که در ایران بانک ها هر چه خصوصی تر باشند وضعیت بهتری  دارند. درهمین حال، اخیرا که صورت های مالی بانک ها در دسترس همه قرار گرفت به راحتی می توان قضاوت کرد، وضعیت  بانک های دولتی و خصوصی چگونه با هم مقایسه می شوند.

 بانک های دولتی تقریبا همگی دارای شرایط بسیار بدی بوده و دارای زیان انباشته سنگینی هستند؛‌به طوریکه بانکی مانند «ملی» را در وضعیت ورشکستگی قرار داده است. اما در مقایسه، بانک‌های بزرگ و هم رده  بانک‌های دولتی در بورس، دارای وضعیت سودهی  مناسب و سود انباشته قابل قبولی هستند. در حقیقت مدیریت دولتی در سال¬های اخیر بانک ها را به ویرانه تبدیل کرده است. موضوعاتی مانند تسهیلات تکلیفی و غیره بانکهای دولتی را به شرایط بغرنجی کشاندهاست. از این رو،  برای نجات این بانک¬ها باید دولت دست از جیب آنها بردارد و خود را ملزم به رعایت اصول بانکداری نوین کند و مشکلات خود را از طریق بانک مرکزی حل کند نه اینکه بانک¬های دولتی را حیات خلوت خود بداند.

یکی از خبرساز ترین موضوع بانکی که در ماه های اخیر رخ داد،  انتشار صورت های مالی بانک های دولتی است. این اقدام بانک ها بسیار با استقبال کارشناسان و عموم مردم مواجه شد و حقایق زیادی را آشکار کرد. مهمترین نکته این استاین بانک ها دارای زیان انباشته سنگینی هستند و بزرگترین بانک ایران یعنی بانک ملی به حدی دارای زیان انباشته است که در معرض ورشکستگی قرار گرفته است.

به گفته معمارنژاد، معاون وزر اقتصاد، بانک ملی بیش از ۳هزار شعبه دارد که برخی از آن‌ها کارایی لازم را ندارد، اما از این جهت برای ارائه خدمات بانکی در نقاط مختلف مجبور به حفظ شعب است.  یکی دیگر از دلایل این موضوع، نگهداری اموال منجمد در بانک‌ها از جمله بانک ملی بوده که برنامه جدیدی تدوین شده تا بانک‌ها ملزم باشند دارایی‌ها را به وجوه قابل ارائه تبدیل کنند. با این حال امروز دارایی بانک ملی 630 هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن هنوز تجدید ارزیابی نشده و رقم‌های بیشتری را شامل می‌شود. این اتفاقات در حالی رخ داده است که دولت به عنوان تنها سهامدار بانک‌ ملی است.

میزان زیان انباشته پنج بانک دولتی که تا کنون صورت های مالی خود را منتشر کردند، در مجموع در سال 99 به مبلغ 81هزار میلیارد و 869میلیون و 173تومان می‌رسد. 

زیان انباشته بانک‌های «کشاورزی، صنعت و معدن و توسعه صادرات ایران» نسبت به سال 98 کاهش و این زیان انباشته برایدو بانک «ملی و مسکن» نسبت به سال 98همچنان افزایشی بوده است. میزان زیان انباشته این بانک‌ها در سال 98 معادل 73هزار میلیارد و 751 میلیون و 771 تومان بوده، که نشان دهنده افزایش 11درصدی زیان این بانک‌ها نسبت به سال 98 است.

این درحالی است کهچند سال پیش همبازوی پژوهشی مجلس شورای اسلامی در یک گزارش فاش کرده بود، که بخشی از نظام بانکی ایران بدون استقراض از بانک مرکزی امکان ادامه حیات را ندارد. صورت مالی بانک‌ها نیز نشان می‌دهد، عملکرد آنها در سال قبل «زیان‌آور» بوده است.

گزارش های اخیر از وضعیت پرداخت تسهیلات در بانک‌ها هم موید این است که بسیاری از بانک¬های ایران بیشتر از منابعی که «جذب کرده‌اند»، تسهیلات و وام داده‌اند.بر پایه این گزارش تسهیلات دهی بانک‌ها در پنج ماه نخست امسال 78 درصد نسبت به مدت مشابه در سال 98 و 99 ، معادل ۱۰۰ درصد نسبت به یک سال قبل‌تر افزایش یافته است. نکته قابل توجه اما این است که تسهیلاتی که بخشی از آن نیز بر اساس مصوبات دولت تکلیفی است، در گره گشایی از مشکلات بخش تولید و معیشت مردم نه تنها مؤثر نبوده که زیان‌آور نیز بوده است.البته باین این مساله را نیز روشن کرد که وضعیت بانک¬های تحت سرپرستی و کنترل دولت که در بازار سرمایه فعالیت می¬کنند نیز از این وضعیت مستثنا نبوده و دارای شرایط بدی هستند. 

به عنوان نمونه، بانک های بزرگ و وابسته به نهادها و وزارتخانه¬های دولتی که در بازار سرمایه فعال هستند نیز بعضا دارای شرایط مناسبی نیستند، به عوان نمونه بانک «سرمایه» که به نوعی دولتی است و مدیرانآن تحت کنترل  وزارت آموزش پرورش و صندوق ذخیره فرهنگیان است، دارای شرایط بسیار بدی است که  دارای زیان انباشته 351 هزارمیلیارد ریالی است. 

این در حالی است که وضعیت پنج بانک بزرگ خصوصی و بورسی به مراتب بهتر از از بانکهای دولتی بوده و علاوه بر سود انباشته دارای سود خالص مورد قبولی برای سرمایه گذاران است.وضعیت بانک های «تجارت، صادرات  و اقتصاد نوین» که در سال 98 با زیان انباشته سنگینی مواجه بودند در سال 99 به سود انباشته تبدیل شده و توانستند مشکلات خود را حل کنند.

بانک «ملت» که در واقع بزرگترین بانک خصوصی است ظاهرا با توجه به وضعیت بانک های دولتی بزرگترین بانکی است که دارای سود انباشته 185 هزار میلیارد ریالی است. این بانک در واقع بهترین بانک ایران لقب گرفته است  چرا که بالاترین سود خالص را نیز ساخته است. ارزیابیها نشان می دهد، سود خالص بانک ملت در سال 98 حدود 45هزار میلیارد ریال بوده که در سال 99 به 185 هزار میلیارد ریال رسیده است.

براساس  این گزارش، دولت ها نشان دادند که بانکدار خوبی نبوده و تنها بانک را حیات خلوت و خزانه خود می دانند و برای هرگونه مشکلاتی از آن بهره می برند لذا  دولت ها در درجه اول باید از رفتار گذشته که خود  که بانک های دولتی را به ویرانه تبدیل کرده،  فاصله گرفته و درصورت نیاز و انجام کارشناسی و علمی برخی از سهام بانک ها را به مردم واگذار کند. هرچند  در صورت عدم امکان واگذاری سهام همین رویه افشاگری و تداوم آن می تواند تاثیر بهتری بر مدیریت این بانک های دولتی بگذارد.