ضرب الاجل گمرک برای ۳۶۴۳ کامیون رسوبی

راه امروز: بنابر اعلام مهرداد جمال ارونقی،  «عدم صدور ثبت سفارش و به تبع آن عدم امکان اظهار کامیون به گمرک،  عدم مراجعۀ برخی از واردکنندگان جهت اظهار و انجام تشریفات گمرکی،  تطویل در صدور مجوزهای قانونی و مقرراتی مربوطه جهت ترخیص کالا از جمله مجوزهای استاندارد و محیط زیست، طولانی بودن روند استعلام از نمایندگی های مربوطه،  طولانی بودن روند استعلام ارزش برخی از کامیون ها از گمرک،  عدم ارائه کدرهگیری بانک به گمرک اجرایی و ...» را می توان از دلایل طولانی شدن روند ترخیص کامیون های وارداتی برشمرد. ‌به دنبال این جریان در یازدهم تیرماه، معاون فنی طی نامه ای به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ضمن اشاره به موانع پیش روی ترخیص چهار پیشنهاد را جهت تسریع در واردات این کامیون ها مطرح کرد که دو پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفت، اما با گذشت بیش از یکماه. پیشرفت چندانی در تسهیل و تسریع ترخیص کامیون های وارداتی از گمرکات  حاصل نشد و میلیون ها دلار سرمایه وارد شده به  کشور، در گمرکات در حال از بین رفتن است. از همین رو، معاون فنی گمرک در تازه ترین نامه خود به سازمان راهداری ضمن تشریح مشکلات کامیون های وارداتی رسوب شده در گمرکات با ارائه پشنهاداتی خواستار اقدام فوری در این زمینه شد. 

معاون فنی گمرک در نامه ای به مداح  قائم مقام محترم ریاست سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای وزارت راه و شهرسازی بر  لزوم تعیین تکلیف فوری بیش از 3643 دستگاه کامیون وارداتی رسوبی در گمرکات کشور تاکید کرد.  در این نامه عنوان شده که طبق نامه هشتم آذرماه ۹۹ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای مبنی بر اینکه «واردکنندگان موظفند پس از ثبت سفارش واردات، نسبت به اسقاط حداقل یک دستگاه کامیون فرسوده قبل از ترخیص کامیونهای وارداتی اقدام نمایند.» براین اساس ترخیص کامیون های مذکور از گمرکات، با تأییدیه مکتوب این سازمان مبنی بر اسقاط کامیون توسط وارد کننده انجام گردد.  مهرداد جمال ارونقی همچنین در بند سوم این نامه متذکر شده که برای صدور مجوز ترخیص کامیون های وارداتی: «تأییدیه استاندارد ایمنی و کیفیت از سازمان ملی استاندارد؛ تأییدیۀ استاندارد آلایندگی از سازمان حفاظت محیط زیست؛ تأییدیۀ خدمات پس از فروش و تأیید اسقاط کامیون های فرسوده مشمول طرح، توسط سامانه اسقاط ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت مورد نیاز است که باید توسط گمرک کنترل و سپس با رعایت سایر مقررات اجازۀ ترخیص کالا داده شود.» 

در بخش دیگری از این نامه اشاره شده که گمرک در تاریخ یازدهم تیرماه ۱۴۰۰جهت جلوگیری از تجمع و انباشت کامیون ها، چهار فقره پیشنهاد به این شرح « ۱. ارائه شمارۀ شاسی کامیون های اسقاطی، پس از ترخیص و قبل ازشماره گذاری به ناجا؛ ۲. پذیرش مغایرت های جزئی در مشخصات کامیون ها با اسناد ابرازی؛ ۳.  موکول نمودن ارائه کد رهگیری بانک به بعد از ترخیص کامیون از گمرک؛ ۴. استقرار نمایندگان سازمان راهداری در راستای رفع مشکلات موجود بر سر راه ترخیص کامیونهای وارداتی» به سازمان راهداری ارائه کرده است که آن آن مرجع نیز در تاریخ پانزدهم تیرماه سال جاری ، طی نامۀ ایی، دو پیشنهاد از چهار پیشنهاد ارائه شده را مورد پذیرش قرار داده و مراتب را به گمرک ایران ابلاغ کرده  است. با این حال، بررسی های انجام شده حکایت از این موضوع دارد که علی رغم گذشت یکماه از توافقات صورت پذیرفته، پیشرفت چندانی در تسهیل و تسریع ترخیص کامیون های وارداتی از گمرکات کشور حاصل نشده و میلیون ها دلار سرمایه وارده به این کشور، زیر آفتاب سوزان فصل تابستان یا شرایط جوی، در گمرکات کشور در حال از بین رفتن است که علاوه بر این خسارات مادی ، این امر، باعث ایراد ضربات و لطمات روحی فراوان به صاحبان اصلی کالا گردیده است که لازم است ضمن آسیب شناسی موضوع، تصمیمات عاجلی برای تعیین تکلیف این سرمایه های بلاتکلیف اتخاذ گردد.

 ارونقی در بخش دیگری از نامه خود به چند مورد مهم درخصوص کامیون های رسوبی در گمرکات کشور به شرح زیر اشاره کرده است. نخست اینکه  طبق بررسی های میدانی و آمار واصله از 9 گمرک اجرایی کشور به شرح زیر نشان می دهد،  ۳۶۴۳دستگاه کامیون وارداتی در این گمرکات رسوب کرده که ۲۵۵۹ دستگاه از این کامیون ها هنوز به گمرک اظهارنشده و ۱۹۸۴ دستگاه از آنها، علیرغم اینکه به گمرک اظهارشده، تاکنون قابلیت ترخیص پیدا کرده اند.  لازم به توضیح است که علیرغم اینکه این حوزۀ معاونت، طی نامه ای در تاریخ بیست و ششم تیرماه ۱۴۰۰ از تمامی گمرکات اجرایی درخواست ارائه آمار کرده است، صرفاً ۹ گمرک اجرایی به شرح جدول ذیل نسبت به ارائه آمار مربوطه اقدام کرده اند و برخی از گمرکات اجرایی ، تا تنظیم این گزارش، هیچگونه آماری به این حوزۀ معاونت ارائه نکرده اند،  که با محاسبۀ آمار کامیون های رسوبی سایر گمرکات، این تعداد به بیش از ۳۶۴۳ دستگاه نیز افزایش خواهد یافت.

مورد دوم اینکه، بررسی های صورت پذیرفته نشان می دهد،  بیش  از ۷۰ درصد کامیون های وارداتی موجود در گمرکات کشور، هنوز به گمرک اظهار نشده اند که لازم است دلیل این امر بررسی شود. گرچه گفته شده است این کامیون ها به دلیل عدم صدور ثبت سفارش ، به گمرک اظهار نشده اند ولی صحت و سقم این موضوع باید بصورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد. بدیهی است عدم اتخاذ تصمیم لازم در این خصوص، کامیون های رسوبی را در آستانۀ متروکه شدن قرار خواهد داد.  مورد سومی که از سوی ارونقی مورد اشاره قرار گرفته است، اینکه اسناد اولیه و ترانزیتی کامیون ها نشانگر این است که کامیون های وارداتی اکثراً از برندهای معتبر اروپایی مانند: DAF  هلند، Renault  فرانسه،  Volvo سوئد  است،  که مطابق قوانین و مقررات مربوطه با واردات این کامیون ها موافقت شده، لیکن ترخیص آنها از گمرکات با مشکلات عدیده ای مواجه شده است. 

چهارمین مورد اشاره در این نامه این است که . اکثر این کامیون ها توسط برخی از شرکت های حمل و نقل بین المللی وارد و حتی اظهار شده اند. تعدادی از این شرکت های واردکننده عبارتند از: «آرش تیر زرین ، آرنگ نگین، آذرآبادگان، آرمان دیزل عرشیا، اسکوسیمان، اطلس راه اروپا،ارگ پارس، ایلیا تیررانان جاده ، ایمن راه آروین، ارشاد ترابر پارس، اطلس گستر نوین وزیری، بارایران، بار اندیش، پرستو ترابر بازرگان، پیام صنعت فولاد سپاهان، تهران فاصله، توسعه صادرات ارگ پارس، تانکر بار امید اردبیل، تکوین بار فولاد میانه، پارمین تجارت پاکان، جوان بار شهرک، صبوران ترابر آذربایجان، شباهنگ آذین، خورشیدبار سپاهان، همایون دیزل الوند، سیرود کالای خاورمیانه کارا، رهگشایان ترابر، مروارید ماکو، مهرآروین تجارت، داوود خداداد، سبلان خودرو، رهگشایان ترابر، درسا ترابر، ستاره جهانرو آریا، هژیر راه، سفیر صنعت هزاره، شادمهر ترابر، گنج بار تهران، تهران مارین، تکسیز، پیشروصنعت حیران، تعاونی مشعل خلیج فارس، نیک رکاب و ...». 

ارونقی در پنجمین مورد  دلایل طولانی شدن روند ترخیص کامیون های وارداتی احصاء یا اعلام شده  را مورد اشاره قرار داده، که  عبارتند از: «عدم صدور ثبت سفارش و به تبع آن عدم امکان اظهار کامیون به گمرک؛ عدم مراجعۀ برخی از واردکنندگان جهت اظهار و انجام تشریفات گمرکی؛ تطویل در صدور مجوزهای قانونی و مقرراتی مربوطه جهت ترخیص کالا از جمله مجوزهای استاندارد و محیط زیست ؛ طولانی بودن روند استعلام از نمایندگیهای مربوطه؛ طولانی بودن روند استعلام ارزش برخی از کامیون ها از گمرک؛ عدم ارائه کدرهگیری بانک به گمرک اجرایی و ....»

معاون فنی گمرک در ادامه به تشریح ۱۰ اقدام فوری برای تعیین تکلیف ۳۶۴۳ کامیون رسوبی پرداخته و گفته است که این موارد باید به قید فوریت مورد رسیدگی قرار گیرد و عندالزوم با تشکیل فوری یک کارگروه متشکل از نمایندگان کلیۀ مراجع و سازمان های مرتبط، ضمن تدقیق در مشکلات مبتلابه این کامیون های وارداتی، تصمیمات لازم در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه اتخاذ و از در معرض خطر قرار گرفتن صدها میلیون دلار سرمایۀ وارده به گمرکات جلوگیری شود.  همچنین با تخلفات احتمالی در این خصوص به نحو مقتضی برخورد شود. از جمله مواردی که در این زمینه باید سریعاً تعیین تکلیف و ابلاغ گردد، عبارتند از: ۱. «صدور ثبت سفارش برای کامیون های فاقد ثبت سفارش؛ دستگاه متولی سازمان راهداری»۲. «امکان ترانزیت کامیون های وارداتی فاقد ثبت سفارش به گمرکات داخلی کشور؛  دستگاه متولی سازمان راهداری»،  ۳. «صدور مجوزهای قانونی از جمله مجوز استاندارد و محیط زیست ظرف 7 روز اداری طبق مصوبه شورایعالی امنیت ملی؛ دستگاه متولی سازمان ملی استاندارد»، ۴.  «موکول نمودن مجوز محیط زیست به بعد از ترخیص و قبل از شماره گذاری کامیون ها ؛ دستگاه متولی سازمان محیط زیست»، ۵. «تحویل کلیۀ استعلامات از نمایندگی ها بصورت دستی و ارائه پاسخ ظرف 3 روز اداری، دستگاه متولی، گمرکات اجرایی» ۶. «تسریع در پاسخ به استعلامات صورت پذیرفته درخصوص ارزش کامیون ها و موارد مقرراتی؛ دستگاه متولی دفاتر واردات و ارزش گمرک ایران»، ۷. «عدم اخذ جریمه از کامیون های دارای تفاوت ارزش که ارزش معاملاتی آنها مورد پذیرش قرار گرفته که باستناد مادۀ 183 آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی ؛ دستگاه متولی گمرکات اجرایی» ۸.  «اطلاع رسانی شفاف درخصوص چگونگی اخذ مالیات بر ارزش افزوده کامیون ها که از ارزش گمرکی کالا و حقوق ورودی با مبنای محاسبه نرخ ارز 4200 تومانی اخذ می شود؛ دستگاه متولی گمرکات اجرایی»، ۹. «شفاف سازی درخصوص این مورد که منظور سازمان راهداری از پرداخت100درصد حقوق ورودی بدون ارائه گواهی اسقاط کامیون، مأخذِ 100درصد  نیست و مأخذ کامیون های وارداتی، مأخذ کتاب مقررات است؛ دستگاه متولی دفتر تعرفه گمرک ایران» ،  ۱۰. تسریع در صدور کدرهگیری بانک و یا موکول کردن ارائه کدرهگیری بانک به زمان پس از ترخیص و قبل از شماره گذاری؛ دستگاه متولی بانک مرکزی»» است. 

در پایان نامه نیز آمده است: بدیهی است که با توجه به مراجعه و پیگیری عدۀ زیادی راننده و صاحبان اصلی کامیون های رسوبی در گمرکات، اتخاذ تصمیمات سریع در این خصوص و اطلاع رسانی مطلوب و شفاف جهت تنویر افکار عمومی، امری فوری و ضروری   به نظر می رسد که سازمان گمرک، آمادگی کامل خود را جهت بررسی همه جانبه این امر و تلاش در راستای رفع مشکلات مبتلابه اعلام می دارد.