با تداوم وضعیت قرمز آلودگی هوا در هفته‌های اخیر برخی از اعضای شورای شهر از مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های کشور خبر دادند. وقتی صحبت از نقش مازوت در آلودگی هوای اخیر تهران به میان آمد ابتدا بسیاری از مسئولین با تکذیب آن سعی در طفره رفتن از پاسخگویی درباره ی این موضوع داشتند اما تداوم آلودگی هوای پایتخت و تشدید خطرات ناشی از آن، بالاخره مسئولین را یکی پس از دیگری به اعتراف درباره این سهل انگاری واداشت.
به گزارش راه امروز: هوای پایتخت امروز نیز برای پنجمین روز پیاپی برای همه ی گروه های جامعه «ناسالم» اعلام شد. در روز‌های اخیر آلودگی هوای تهران و احتمال تأثیر گاز مازوت در ایجاد آلودگی هوا با اظهارنظر‌های متعددی از سوی متولیان امر و مقامات همراه شده است، برخی مهمترین مقصر آلودگی هوا را تحریم‌ها دانستند، برخی می‌گویند سوء مدیریت در این رابطه وجود دارد و حالا هم مقامات مسئول آرام آرام توپ را در زمین مردم می‌اندازند و می گویند مصرف گاز عامل آلودگی است.
با تداوم وضعیت قرمز آلودگی هوا در هفته‌های اخیر برخی از اعضای شورای شهر از مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های کشور خبر دادند. وقتی صحبت از نقش مازوت در آلودگی هوای اخیر تهران به میان آمد ابتدا بسیاری از مسئولین با تکذیب آن سعی در طفره رفتن از پاسخگویی درباره ی این موضوع داشتند اما تداوم آلودگی هوای پایتخت و تشدید خطرات ناشی از آن، بالاخره مسئولین را یکی پس از دیگری به اعتراف درباره این سهل انگاری واداشت.
با تداوم آلودگی هوای شهر تهران انتقاداتی از سوی اعضای شورای شهر تهران مبنی بر احتمال مصرف سوخت مازوت در واحد های صنعتی اطراف تهران مطرح شد که با انتقاد محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش اداره حفاظت محیط زیست استان تهران مواجه گشت. رستگاری استفاده از سوخت مازوت در واحد های صنعتی تهران را رد کرد.
در عین حال زهرا نژاد بهرام، عضو هیأت رئیسه ی شورای شهر تهران در جلسه ۳۰ آذر این شورا گفته بود به دلیل پر شدن ظرفیت مازوت پالایشگاه ها و ناتوانی از فروش خارجی این سوخت به دلیل تحریم های بین المللی، این مازوت ها در شهرها سوزانده می شوند.
مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز مصرف مازوت در نیروگاه های تهران را تأیید کرد و گفت این سازمان از دادستانی درخواست کرده جلوی این اقدام گرفته شود. دکتر عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز تحریم ها را از جنبه ای دیگر مقصر آلودگی هوای تهران عنوان کرد. وی گفت تصفیه ی مازوت نیاز به میلیون ها دلار سرمایه گذاری دارد که با توجه به شرایط تحریم کار دشواری است.
وزیر نفت استفاده از مازوت در واحد های صنعتی را تایید کرد
در عین حال امروز بیژن زنگنه، وزیر نفت استفاده از مازوت در واحد های صنعتی را تأیید کرد. وی گفت چاره ای جز استفاده از مازوت نیست و مقدار گازوئیلی که در حال حاضر به عنوان سوخت در اختیار واحد های صنعتی قرار می گیرد حداکثر ممکن است و ارائه ی مقداری بیش از این ممکن نیست. زنگنه به افزایش مصرف گاز خانگی اشاره کرد و نیز گفت اگر مصرف برق کاهش یابد مصرف مازوت هم کاهش خواهد یافت.
از سوی دیگر، شرکت برق حرارتی تهران نیز اعلام کرد از نیروگاه های استان تهران و شهرستان های آن تنها دو مورد قابلیت مازوت سوزی دارند که این اتفاق نیز در آن ها رخ نداده است. این شرکت همچنین اعلام کرد در حال حاضر مشکل چندانی برای تأمین گاز مورد نیاز نیروگاه های برق تهران وجود ندارد. استاندار تهران، انوشیروان محسنی بندپی نیز ضمن آنکه از تصمیم برای تعطیلی ۲ روزه ی پایتخت خبر داد گفت در حال حاضر هیچ واحد صنعتی ای در تهران از سوخت مازوت استفاده نمی کند.
اما طبق اظهارات مسئولان شهری و محیط زیستی، آلودگی مازوتی هوای تهران ریشه در تحریم‌ها دارد. در آخرین نمونه، عیسی کلانتری معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفته است، چون تحریم هستیم و نمی‌توانیم مازوت صادر کنیم و انبار‌ها هم پر شده مجبوریم بجای گاز در صنایع مازوت بسوزانیم و گرنه پالایشگاه‌ها تعطیل خواهند شد. او همچنین گفته، چون تحریم هستیم پالایشگاه‌های ما مدرن نیست و گوگرد گازوییل تولیدی ما ۴ برابر بیشتر از پالایشگاه‌های مدرن است. کلانتری همچنین به مردم توصیه کرده است: «در رختخواب لخت شوند و در اتاق نشیمن لباس بپوشند!» این اظهار نظر رییس سازمان محیط زیست در راستای صرفه جویی در مصرف انرژی بوده است.
این اظهارات در صورتی است که پیش از این، مقامات محیط زیست، سایر دستگاه‌های مسئول و حتی شرکت ملی گاز ایران، مصرف مازوت در نیروگاه‌ها را رد می‌کردند، حالا هم در شرایطی که ارشدترین مقامات به این امر صحه می‌گذارند؛ محمد رستگار معاون نظارت و پایش اداره کل محیط‌زیست استان تهران، استفاده بیش از اندازه گاز در منازل مسکونی را یکی از عوامل افزایش آلاینده‌ها دانسته و از مردم خواسته تا با یک درجه صرفه‌جویی به کنترل آلودگی هوا کمک کنند.
رستگار تأکید کرده است: "کارخانه‌های بزرگ تهران هیچ‌کدام مازوت نمی‌سوزانند. مازوت سوزی ربطی به آلودگی هوای تهران در شرایط فعلی ندارد."
حتی انوشیروان بندپی استاندار تهران نیز که پیشتر استفاده از سوخت مازوت در پالایشگاه‌ها را تایید کرده بود، سیزدهم دیماه در جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هوای تهران، استفاده نیروگاه‌ها از سوخت مازوت را تایید نکرد و گفت: «در چند روز اخیر هیچ کدام از نیروگاه‌های تهران از سوخت مازوت استفاده نکرده‌اند.»
مجادلات درباره مقصر اصلی آلودگی هوا به این تناقض‌گویی‌ها ختم نمی‌شود. چندی پیش، برخی رسانه‌ها با تایید تاثیر مازوت در آلودگی هوای تهران، اما نه تحریم‌ها بلکه آلایندگی بالای مازوت تولیدی ایران را دلیل افت صادرات آن عنوان کردند.
بر این اساس، تا پیش از تحریم‌های آمریکا، ایران روزانه ۳۵۰ هزار بشکه صادرات مازوت داشت، اما با آغاز سال ۲۰۲۰ بر اساس استاندارد‌های سازمان بین‌المللی دریانوردی، استفاده از سوخت‌هایی با ترکیب گوگرد بالای نیم درصد ممنوع شد.
بنابراین از آنجا که مازوت تولیدی ایران بسیار آلاینده است و ترکیب گوگرد بالایی دارد، مشتریان خارجی خود را از دست داده و ناگزیر به مصرف داخل رسیده است. کلانتری نیز در اظهارات اخیرش، آلودگی بالای مازوت ایرانی را تایید کرده که می‌تواند تا حدی تاییدکننده این ادعا باشد.
برخی نیز تصمیم‌گیری‌ها و نوع مدیریت را مقصر آلودگی هوا می‌دانند. چنانچه سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی، آلودگی هوای تهران و دیگر کلانشهرها را در نتیجه بی‌مسئولیتی متولیان قانون هوای پاک دانست و گفت که این متولیان نه تنها در اجرای هوای پاک قصور و کوتاهی می‌کنند، حتی در برخی از موارد در مقابل کوتاهی‌های دیگر دستگاه‌های مسئول چشم پوشی دارند.
او بااشاره به خبرهایی مبنی بر سوزاندن سوخت مازوت دپو شده در نیروگاه‌ها، گفت: "محیط زیست و وزارت نیرو این مسئله را باید برای مردم روشن کند. اگر این ماجرا حقیقت داشته باشد علنا مسئولان از ریه‌های شهروندان به‌عنوان انبار مازوت استفاده می‌کنند."
تابستان ۹۸ نیز شماری از فعالان و روزنامه‌نگاران ایرانی تصویر حکمی از اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری به تاریخ ۲۰ شهریور را منتشر کردند که با درخواست شرکت ایران خودرو دیزل برای «حذف الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق در خودرو‌های دیزلی» موافقت، و آن را به عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ کرده است.
این در حالی بود که قانون «نصب فیلتر دوده روی وسایل نقلیه دیزلی» از مهرماه سال ۱۳۹۵ برای اجرا ابلاغ شده، اما پیش از حکم جهانگیری نیز آن‌قدر‌ها اجرا نمی‌شد.
حتی به گفته تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست، ردیف بودجه نصب این فیلتر در شورای شهر تهران حذف شد بدون آنکه شورای شهر تهران دلایل مخالفت خود را با اجرای مصوبه فیلتر دوده به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال کند.این اظهارات، شورای شهر تهران را نیز در این وضعیت سهیم می‌کند. اما محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران گفته داده‌های صحیحی درمورد آلودگی هوا به دست شورای شهر نمی‌رسد و اختیارات کافی هم برای مقابله با این معضل نداریم. پس شورای شهر تنها می‌تواند تذکر بدهد و پیگیری کند.
مازوت چیست؟
مازت یا نفت کوره و یا مازوت (به انگلیسی: Mazut) یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا و بنزین و نفت سفید بدست می‌آید و، چون سیاه رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می‌شود. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها و موتور‌های دیزلی و برخی نیروگاه‌ها است.
مازوت کاربرد‌های بسیاری دارد. برای گرمایش خانه و مراکز تجارتی و صنعتی به کار برده می‌شود و سوخت کامیون ها، کشتی‌ها و بعضی از خوردو‌ها است، اما بسیار آلوده کننده و گران‌تر از سوخت گاز طبیعی به‌حساب می‌آید و اغلب به عنوان سوخت پشتیبان برای اوج گیری نیروگاه‌ها در مواردی که گاز طبیعی موجود نیست استفاده می‌شود
