عید سعید قربان مصادف با روز دهم ذیحجه می‌باشد که توسط بسیاری از مسلمانان جشن گرفته می‌شود این روز، روز رهایی از تعلقات دنیوی و هر آنچه غیرخدایی است محسوب می‌شود. در این روز حج گزار، اسماعیل وجود را قربانی می‌کند تا سبکبال شود و با ره توشه‌ای عظیم به سفر آخرت عزیمت کند.
عید سعید قربان مصادف با روز دهم ذیحجه می‌باشد عید قربان در کنار عید فطر از اعیاد شریف مسلمانان است اهمیت این دو عید به قدری زیاد است که اهل بیت نماز آن را از واجبات معرفی کردند و فرمودند: «صْلاةُ الْعِیْدِینِ فَریضَةٌ؛ نماز عید فطر و قربان واجب است. اما فقها این نماز را در عصر غیبت به استناد روایت امام باقر (ع) که فرمودند «لَا صَلَاةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَی إِلَّا مَعَ إِمَام؛ نماز دو عید باید همراه با امام باشد»، واجب نمی‌دانند.
همان طور که می‌دانید عید قربان در کنار عید فطر از اعیاد شریف مسلمانان است که در روایات به آن «یوم النحر» و «یوم الاضحی» گفته می‌شود. اهمیت این دو عید به قدری زیاد است که اهل بیت نماز آن را از واجبات معرفی کردند و فرمودند: «صْلاةُ الْعِیْدِینِ فَریضَةٌ؛ نماز عید فطر و قربان واجب است. اما فقها این نماز را در عصر غیبت به استناد روایت امام باقر (ع) که فرمودند «لَا صَلَاةَ یَوْمَ الْفِطْرِ وَ الْأَضْحَی إِلَّا مَعَ إِمَام؛ نماز دو عید باید همراه با امام باشد»، واجب نمی‌دانند. برای شب و روز عید قربان اعمالی ذکر شده که به شرح ذیل است:
اعمال و آداب شب عید قربان
۱- زیارت امام حسین علیه السلام
۲- خواندن دعای یا دائِمَ الْفَضْلِ عَلیَ الْبَرِیَّةِ که در شب جمعه هم وارد شده است.
اعمال و آداب روز عید قربان
۱- غسل که به گفته مرحوم علاّمه مجلسی مستحبی است که بسیار به آن تاکید شده تا آن جا که بعضی از علما آن را واجب دانسته‌اند.
۲- خواندن دعای ندبه و دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه که اوّل آن اَللّهُمَّ هذا یَوْمٌ مُبارَکٌ است و دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه که اینگونه آغاز می‌شود یا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لا یَرْحَمُهُ الْعِبادُ.
۳- اقامه نماز عید قربان که دو رکعت است در رکعت اول، بعد از خواندن حمد و سوره، باید پنج تکبیر بگویید، بعد از هر تکبیر یک قنوت بخوانید، بعد از قنوت پنجم، تکبیر دیگری بگویید، به رکوع روید، دو سجده بجا آورید، برخیزید و در رکعت دوم چهار تکبیر بگویید، بعد از هر تکبیر قنوت بخوانید و تکبیر پنجم را بگویید، به رکوع روید، بعد از رکوع دو سجده کنید، تشهّد بخوانید و نماز را سلام دهید. در روز عید قربان مستحب است که بعد از نماز، با گوشت قربانی افطار شود. نماز عید، سورهٴ مخصوصی ندارد، امّا بهتر است در رکعت اول آن، سورهٴ شمس و در رکعت دوم، سورهٴ غاشیه یا در رکعت اول سوره «سبح اسم» و در رکعت دوم سوره «شمس» را بخوانند.
در قنوت نماز عید قربان، هر دعا و ذکری خوانده شود، کافی است، امّا بهتر است این دعا خوانده شود:
اللّهُمَّ أَهْلَ الْکِبْریاءِ وَالْعَظَمةِ وَ أهْلَ الجُودِ وَالجَبَرُوتِ وَ أهْلَ العَفْو وَالرَّحْمَةِ وَ أهْلَ التَقّوی وَالمَغْفِرَة، أسْئَلُکَ بَحَقِّ هذا الْیوَمِ الّذی جَعَلْتَهُ لِلمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمُحَمّدٍ صَلّی اللهُ عَلیْه وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاَ وَ مَزیداً، أن تُصَلّی عَلی مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أنْ تُدْخِلنی فی کُلِّ خَیْرٍ أدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد وَ أنْ تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوءٍ أخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آل مُحَمَّدٍ، صَلَواتُکَ عَلَیُهِ وَ عَلَیْهِمْ، اللّهُمَّ إنی أسْئَلَکَ خَیرَ ما سَئَلَکَ مِنْهُ عِبادُکَ الصّالِحُونَ وَاعُوذُ بِکَ مِمّا اسْتَعاذَ منه عِبادُکَ الْمُخْلِصوُنَ.
۴- خواندن تکبیرات برای کسانی که در این ایام توفیق حضور در مراسم حج و صحرای «منا» را دارند، بعد از ۱۵ نماز این تکبیر‌ها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم، ولی کسانی که در آن جا نیستند، بعد از ۱۰ نماز آنها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز کرده، تا نماز صبح روز دوازدهم، و آن تکبیر‌ها مطابق روایت کتاب «کافی» چنین است:
اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ لا اِلهَ اِلا اللهُ وَاللهُ
اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ اللهُ اَکْبَرُ و لِلّه الْحَمْدُ اللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما هَدانا اَللّهُ اَکْبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الاْنْعامِ وَالْحَمْدُلِلّهِ عَلی ما اَبْلانا.
۵- قربانى کردن در این روز براى همه مستحبّ است و بسیار سفارش شده است، تا آن جا که برخى از علما آن را بر کسانى که توانایى دارند واجب دانسته اند. همچنین مستحبّ است هنگام قربانى این دعا را که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است بخوانید:
وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتى وَ نُسُکى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتى لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّى
