طی روزهای اخیر با بالاگرفتن تب بورس در ایران، تعدادی زیادی از شهروندان برای انجام مراحل احراز هویت دریافت کد بورسی به پیشخوان دولت مراجعه کردند و صف های طویلی برای انجام اینکار اداری به وجود آمد. در این میان برای بسیاری این سوال پیش آمد که آیا نمی شد چنین کاری به صورت غیر حضوری و از طرق دیگر اینکار انجام شود.
به گزارش راه امروز: برای انجام بسیاری از کارهای اداری و دفتری نیاز به امضا داریم و برای انجام این امضا حتما باید حضور فیزیکی باشد. این در شرایطی است که اکنون بیش از هر زمانی نیازمند آن هستیم که حضور فیزیکی در سطح جامعه کاهش پیدا کند. این در حالی بود که طی روزهای اخیر با بالاگرفتن تب بورس در ایران، تعدادی زیادی از شهروندان برای انجام مراحل احراز هویت دریافت کد بورسی به پیشخوان دولت مراجعه کردند و صف های طویلی برای انجام اینکار اداری به وجود آمد. در این میان برای بسیاری این سوال پیش آمد که آیا نمی شد چنین کاری به صورت غیر حضوری و از طرق دیگر اینکار انجام شود. شاهین نوروزی عضو کمیسیون فاوای اتاق و کارشناس امنیت سایبری در گفت و گو با سایت فدراسیون فاوا عنوان کرد، یکی از راهکارهای قابل اجرا برای حذف بسیاری از خدمات حضوری و احراز هویت استفاده از کارت ملی هوشمند و امضای دیجیتالی است.
وی در خصوص نحوه استفاده از امضای دیجیتال گفت: امضای دیجیتال که به اصطلاح آن را امضای الکترونیک هم می نامند در واقع یک عملیات رمز نگاری است که توسط یک زوج کلید انجام می شود که به کلید عمومی و خصوصی معروف است هر فرد برای اینکه بتواند امضای دیجیتال انجام دهد باید این زوج کلید را در قالب گواهی نامه الکترونیک از مراکز معتبر دریافت کند. گواهینامه الکترونیک یا گواهی امضای دیجیتال با مفهوم گواهی امضا که عموم مردم با آن آشنا هستن متفاوت است و نباید با هم اشتباه گرفته شود. گواهی امضای دیجیتال و زوج کلید معمولا بر روی کارت هوشمند یا توکن قرار میگیرد. کلید خصوصی آن برای همیشه در سخت افزار دریافتی باقی خواهد ماند و تضمین کننده امضای دیجیتالی فرد محسوب می شود که همواره برای انجام امضای دیجیتال میتوان از آن بهره برداری کرد.
در سوی دیگر کلید عمومی در اختیار افراد دیگر قرار می گیرد که به کمک آن می توانند امضای فرد را اعتبار سنجی کنند. در کارت ملی هوشمند هر شهروند این زوج کلید و گواهینامه الکترونیک وجود دارد و افراد می توانند به کمک آن در فضای مجازی شناسایی و اصالت سنجی شوند سندی را امضا کنند. هر سندی که از این طریق به امضا برسد قابل ارزیابی و کاملا حقوقی است.
نوروزی در خصوص چالش های به وجود آمده در بحث احراز هویت سامانه بورس نیز گفت:هنگامی که سامانه بورس طراحی میشد اگر به توانمندی داخلی بیشتر توجه می کردند شاهد صفوف طولانی برای دریافت کد بورسی در مراکز پیشخوان و کارگزاری ها نبودیم. اکنون حدود ۶۳ میلیون نفر از جمعیت کشور بالای ۱۵ سال هستند که تقریبا ۴۶ میلیون نفر کارت هوشمند ملی خود را دریافت کردند. تقریبا این تعداد جمعیت مولد اقتصادی هستند که برای فعالیت اقتصادی و بانکی مجبور به دریافت کارت هوشمند ملی بودند. بقیه افرادی هستند که شاید در چرخه اقتصادی کشور اثر کمتری دارند. اگر در احراز هویت افراد از کارت ملی هوشمند استفاده می شد کل این فرایند میتوانست غیر حضوری شود.
چرا که در کارت ملی هوشمند امکان احراز هویت و امضای دیجیتال را به شکل قابل اعتماد داریم. در سامانه شاهکار نیز فقط امکان احرازهویت و نه امضای دیجیتال وجود دارد ولی در مقایسه با کارت ملی هوشمند از سطح اعتماد پایین تر برخوردار بوده و برای موضوع استنادپذیری غیر قابل استفاده است. بکارگیری روشهای مختلف احراز هویت و استنادپذیری الکترونیک باید با توجه به سطح اعتماد مورد نیاز یک خدمت انجام پذیرد.
متاسفانه گاهی در کشور اقداماتی انجام میشود که برای کاربردهای سطح عادی در دنیا مرسوم است و بعد آن را به غلط برای همه سطوح اعتماد استفاده می کنیم و فکر میکنیم یک روش میتواند برای همه سطح اعتماد به کار گرفته شود بی توجه به اینکه برای هر خدمت در سطوح خاص روشهای مختلفی در دنیا وجود دارد. چون با عوارض آن نیز مواجه نشدیم این احساس به وجود می آید چه کار بزرگی صورت گرفته است. در صورتی که وقتی یک اتفاق رخ دهد متوجه می شویم برروی پی ساختمانی که برای کلبه طراحی شده یک ساختمان ۱۶ طبقه ساخته شده است. شیوه های احراز هویت مانند شاهکار در دنیا کاربرد بسیار زیادی دارد اما عمق آن بسیار اندک است و اگر بخواهیم این مدل را برای کاربردهای عمیق استفاده کنیم قطعا جوابگو نخواهد بود
وی در ادامه تاکید کرد که اکنون تنها ابزاری که در اختیار مردم برای احراز هویت از راه دور وجود دارد کارت ملی هوشمند است. هرچند مردم توکن هم میتوانستند دریافت کنند اما بازهم برای گرفتن توکن صف تشکیل می شد. اما تنها کافی بود انرژی بیشتری گذاشته می شد و امکانات برای احراز هویت از طریق کارت ملی هوشمند فراهم می گشت مطمئنا بسیاری از این مشکلات قابل حل بود.
نوروزی در خصوص تفاوت بحث احراز هویت و پذیرش تعهدات حقوقی گفت: تنها با احراز هویت یک فرد و اثبات حضور وی نمیتواند تعهد و مسولیت حقوقی به فرد داد. این موضوع کاملا حقوقی است و مهندسین فناوری اطلاعات شناخت و اشراف کمتری به این موضوع دارند. در همه جای دنیا شما به موجب احراز هویت، اثبات اصالت، امضا یا اثر انگشت تعهدی را می پذیرید و نمی توانید منکر آن شوید و صرف احراز هویت ملاک نیست. وی در ادامه تاکید کرد که امضای دیجیتال میتواند این ضعف را بر طرف کند. در دوره کرونا همه دنیا به سمت خدمات الکترونیک حرکت کرد و موضوع امضای دیجیتال تبدیل به یک بحث بسیار جدی شد. اتحادیه اروپا و امریکا از مدت ها قبل برروی این موضوع کارکردند و زیرساخت ها نیز فراهم بود. همانگونه که در دنیای واقعی هیچ تعهدی بدون امضا معنا ندارد دولت الکترونیک بدون امضای دیجیتال محقق نمی شود.
