بخشنامه جديد بانك مركزي در مورد بازگشت ارزهاي صادراتي به كشور بود، بخشنامه اي كه گلايه شديد بخش خصوصي را به دنبال داشته است.
در هفتاد و نهمین نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، «بالا بودن بهای خوراک صنایع پایین‌دستی و انگیزه بالای صنایع پالایشی و پتروشیمی برای صادرات محصولات خود به جای تأمین نیاز داخل»، مورد بحث قرار گرفت. براين اساس، نتايج يك طرح پژوهشي در اتاق بازرگاني ايران نشان مي دهد تأكيد بر صنايع پايين دستي پتروشيمي به جاي صنايع بالادستي در اين بخش، نه فقط ارزش افزوده بالاتر و صادرات بالاتري براي كشور به دنبال دارد، كه تفاوت فاحشي نيز در ميزان اشتغالزايي در صنايع پتروشيمي كشور به وجود خواهد آورد. در نهایت اما به دلیل دیدگاه‌های مختلف در این بخش مقرر شد موضوع در کارگروه‌های تخصصی بررسی شده و جمع‌بندی آن در نشست بعدی شورای گفت‌وگو مطرح شود.
از ديگر موضوعات مورد اشاره در اين نشست، بخشنامه جديد بانك مركزي در مورد بازگشت ارزهاي صادراتي به كشور بود، بخشنامه اي كه گلايه شديد بخش خصوصي را به دنبال داشته است. اين اما در حالي است كه بر اساس گفته هاي وزير امور اقتصادي و دارايي در مقام رياست اين نشست، اين بخشنامه در جلسه اي با حضور رييس كل بانك مركزي كشور و فعالان بخش خصوصي به تصويب رسيده و پيشاپيش نظرات بخش خصوصي هم در آن منعكس شده است.
گلايه از بخشنامه جديد بازگشت ارز صادراتي
هفتاد و نهمین نشست شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی، شامگاه روز دوشنبه با حضور وزیر امور اقتصاد و دارایی و نيز وزیر صنعت، معدن و تجارت در محل اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي ايران برگزار شد. در این جلسه همچنین رييس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي و رييس كميسيون كشاورزي اين مجلس نيز حضور داشتند. دستور كار هفتاد و نهمين نشست شوراي گفت و گوي دولت و بخش خصوصي «رقابت پذير كردن زنجيره ارزش افزوده صنايع پايين دستي پالايشي و پتروشيمي» بود.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در سخنان خود با اشاره به بخشنامه جدید بانک مرکزی در تاريخ بیست و هفتم آبان ماه، مبنی بر ارائه شیوه جدیدی در رفع تعهد ارزی صادرات و بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصاد، گفت: صادرکنندگان مشکلات متعددی با بخشنامه ۲۷ آبان ماه بانک مرکزی دارند و اين در حالی است که بر اساس مصوبه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، قرار بر این بود که کارگروهی تشکیل شود که موضوع رفع تعهد ارزی صادرات را پیگیری نماید. او ادامه داد: البته این جلسه برگزار شد و بانک مرکزی نیز با وجود اینکه برخی اصلاحات مناسب در بخشنامه‌های قبلی خود را صورت داد اما این بخشنامه را عطف به ماسبق کرده و از فروردین ماه سال ۹۷ دارای قابلیت اجرا دانسته است.
این سخنان پورابراهیمی اما با واکنش فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی همراه شد. دژپسند گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت تلاش دارد نظرات بخش خصوصی را در مراحل مختلف اخذ کرده و در جلسات دولت نیز به نظرات این بخش اهمیت می‌دهد؛ ضمن اینکه در مورد بخشنامه اخیر صادراتی نیز همکاران وزارت صنعت، نظرات بخش خصوصی را شنيده و بر اين اساس تصميم گرفته اند. او ادامه داد: در همين رابطه، با وجود آنكه جمع‌بندی نهایی حاصل شد، ولی دولت تصمیم گرفت تا جلسه خاصی با بخش خصوصی برگزار شود تا بخشنامه بانک مرکزی با اعمال نظرات بخش خصوصی باشد که بر این اساس، پیش از ابلاغ دستورالعمل، این جلسه در دفتر رئیس کل بانک مرکزی برگزار شد که جلسه خوبی هم بوده است.
دژپسند اما اين را هم اضافه كرد كه تغيير مداوم بخشنامه هاي دولتي آفت روز اقتصاد ايران است. او گفت: به نظر نمی‌رسد که بخشنامه بازگشت ارزهاي صادراتي مجدداً اصلاح شود اما برای اینکه این بار گرفتار این موضوع نشویم، بهتر بود نظرات بخش خصوصي را مد نظر قرار مي داديم. اما حسین سلاح‌ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران که یکی از حاضران در جلسه مشترک نمایندگان اتاق بازرگانی با رئیس کل بانک مرکزی پیش از صدور بخشنامه مذکور بوده است، گفت: در آن جلسه هیچ‌گونه توافقی میان صادرکنندگان و بانک مرکزی صورت نگرفت و تنها نظرات دو طرف منتقل شد. او تأکید کرد: مواردی همچون عطف‌به‌ماسبق شدن این بخشنامه به طور قطع هیچ‌گاه مورد توافق بخش خصوصی با بانک مرکزی نبوده است.
انتقاد از زنجيره ارزش در صنايع پتروشيمي
پدرام سلطاني، نايب رييس اتاق بازرگاني ايران اما با تشريح نتيجه پژوهشي كه توسط اتاق ايران و در زمينه زنجيره ارزش افزوده در صنايع بالادستي و پايين دستي پتروشيمي انجام گرفته بود، از عدم توجه به صنايع پايين دستي در اين بخش به شدت انتقاد كرد. سلطاني در اين مورد گفت: با وجود برخورداری کشور از ذخایر عظیم نفت، گاز و معدن و سودآوری صنایع بزرگ مرتبط با آنها این مزیت به صنایع مکمل پائین دستی تسری نیافته است. او ادامه داد: این در حالی است که همین صنایع پائین دست بخشی از مشکل بیکاری را رفع می کند که ما به این بخش نیز بی توجهی کردیم. نايب رييس اتاق ايران ادامه داد: انتقال زنجيره صادرات محصولات پتروشيمي از صنايع بالادستي به صنايع پايين دستي مي تواند اشتغال زايي را به ازاي هر يك ميليون تن صادرات، حدود 200 هزار نفر افزايش دهد و اين در حالي است كه صادرات محصولات آن تا 3 برابر ارزش صادرات مواد میانی و بالادستي، ارزآوری خواهد داشت. سلطاني گفت: بر همین اساس، همان گونه که با اعمال سیاست های صحیح مالیاتی صنایع بزرگ توسعه یافتند باید صنایع میان و پائین دستی هم از چنین امکانی برخودار شوند؛ ضمن آنکه سودآوری صنایع بالادستی از محل عرضه محصولاتشان به صنایع بومی باید به گونه ای افزایش یابد تا رویکرد صادرات محصولات میان دستی به سمت عرضه به واحدهای مکمل تولید داخل سوق یابد تا از رهگذر آن رونق و کارآفرینی ایجاد شود. نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران در عين حال از تعیین تکلیف بسته پیشنهادی زنجیره ارزش صنایع کشور در جلسه آینده شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خبرداد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اما در مورد اتهام غير منطقي بودن قيمت محصولات پتروشيمي در بازار سرمايه ايران، آنچنان كه در پژوهش اتاق ايران منعكس شده بود، اين طور پاسخ داد: شفافیت را در تابلو همه می بینند و سیستم مالیات کشور شناسایی می‌کند؛ آیا اینها بد است و می‌خواهیم اینها را پنهان کنیم؟ آیا می خواهیم در کوچه ها معامله کنیم؟ شاپور محمدی گفت: بورس کالا هیچ وقت نه قیمت گذار بوده و نه خریدار و نه فروشنده را تعیین کرده است. او ادامه داد: بورس کالا آمادگی هر گونه انعطاف برای کمک به بخش خصوصی را دارد اما ایرادات نهادهاي دیگر را به بورس کالا نسبت ندهید زیرا بورس یک ابزار است و به لحاظ علمی ابزارها رها از ارزش داوری هستند. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: با وزارت صنعت و معدن صحبت هایی شده و سامانه «بهین یاب»، براي اصلاح قيمت محصولات پتروشيمي در حال اصلاح است.
