نشست سران برای بررسی اوضاع سوریه با شرکت ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی، رئیسان جمهوری روسیه، ترکیه و ایران امروز جمعه، ١٦ شهریور، در تهران برگزار شد.
رئیس جمهوری ترکیه صبح جمعه آنکارا را به مقصد ایران ترک کرد و ساعاتی بعد وارد تهران شد و ملاقاتی مقدماتی با حسن روحانی داشت. هواپیمای رئیس جمهوری روسیه نیز کوتاه مدتی پس از آن در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست. به گفته برخی رسانه‌های جمهوری اسلامی، انتظار می‌رود رئیس جمهوری روسیه با آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هم ملاقات کند.
پیش از آغاز این نشست، رئیسان جمهوری شرکت کننده در این اجلاس در جلسات دوجانبه با هم ملاقات کردند.
در آغاز نشست سه‌گانه، حسن روحانی ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت نظامی در مقابله با مخالفان حکومت سوریه، اسرائیل با هدف حمله قرار داد و با "نامشروع" توصیف کردن این کشور، آن را عامل ایجاد تنش در منطقه خواند و گفت که خروج اسرائیل از تمامی نقاط سوریه "خواست مشترک" تمامی مردم آن کشور است. آقای روحانی همچنین ایالات متحده را به "تجاوز" به سوریه متهم کرد و گفت که نیروهای آمریکایی بدون دعوت حکومت سوریه در ان کشور حضور دارند و آنان را متجاوز توصیف کرد. او گفت که "حضور غیرقانونی آمریکا" در سوریه باید خاتمه یابد.
رئیس جمهوری ایران، گفت که لازم است جامعه جهانی در فراهم کردن زمینه بازگشت پناهندگان و بازسازی سوریه کمک کند و افزود که جمهوری اسلامی آماده کمک به این بازسازی است.
حسن روحانی در پایان سخنان خود از ولادیمیر پوتین دعوت کرد تا در این نشست سخنرانی کند.
پوتین گفت که بیش از ١٤١ شهر و ٩٠ درصد از سرزمین سوریه "آزاد شده" و افزود که "تروریست‌های" مخالف دولت سوریه در ادلب تجمع کرده‌اند. او گفت که گروه‌های مخالف سوریه در ادلب در صدد استفاده از اسلحه شیمیایی هستند.
دولت ترکیه تنها گروه‌های اسلامگرای تندرو و برخی گروه‌های کرد را "تروریست" می‌داند و سایر گروه‌های مسلح مخالف با معتدل توصیف می‌کند.
رئیس جمهوری روسیه گفت که لازم است اقداماتی تحت نظارت سازمان ملل برای عادی سازی سوریه و ایجاد آشتی ملی صورت گیرد. وی گفت که دولت روسیه پیشنهاد کرده که یک برنامه بین‌المللی برای بازگشت پناهندگان به اجرا درآید و افزود که این پیشنهاد با استقبال ترکیه و ایران مواجه شده است.
ولادیمیر پوتین پیشنهاد کرد که یک مرکز ویژه بازگشت پناهجویان در مسکو تشکیل شود. او خواستار کمک به بازسازی سوریه و فراهم شدن زمینه بازگشت پناهجویان سوری شد و ابراز امیدواری کرد که نشست روز جمعه به پیشرفت روند صلح و بازسازی سوریه کمک کند.
رجب طیب اردوغان نیز در سخنان خود با ابراز خرسندی از شرکت در این نشست، گفت که تمامی جهان با بی‌صبری در انتظار نتایج این نشست است. او گفت که در نشست آستانه هدف این بود که این سه کشور "در حداقل مشترکات" با هم توافق کنند. وی گفت که این حداقل حاوی حفظ تمامیت ارضی سوریه و بازگشت صلح به آن کشور بود. وی در اشاره به مقابله ارتش سوریه با نیروهای کرد در سوریه - که آنها را تروریست خواند - گفت که ارتش ترکیه "با به خطر انداختن جان خود" این مناطق را پاکسازی کرد.
وی گفت که در آستانه تصمیم گرفته شد که "نواحی کاهش تنش" ایجاد شود که تا کنون فقط درادلب این وضعیت حفظ شده و مردم سایر مناطق احساس می‌کنند که فریب خورده‌اند. اشاره آقای اردوغان به توافق‌های قبلی سه کشور برای ایجاد مناطق نسبتا امن برای غیرنظامی بوده که در اکثر موارد، بعدا هدف حملات سنگین نظامی نیروهای سوری و روسی و متحدان آنها قرار گرفتند و متحمل تلفات سنگین شدند.
او گفت که ترکیه عملا جان ساکنان ادلب و کسانی را که به آن شهر پناه برده‌اند تضمین کرده و گفت که "نمی‌توان جان این افراد را به رژیم اسد بسپاریم" و افزود که رژیم اسد تا کنون مرتکب کشتار و جنایت علیه مردم سوریه شده است. آقای اردوغان گفت که در صورت عدم جلوگیری از اقدامات نظامی رژیم سوریه در ادلب، کشتار وسیعی در این شهر روی خواهد داد.
رئیس جمهوری ترکیه گفت که "ما بهیچوجه نمی‌خواهیم ادلب تبدیل به دریای خون شود" و خواستار همکاری و حمایت روسیه و ایران در جلوگیری از این وضعیت شد. او گفت که ترکیه آماده است نیروهایی را که باعث نگرانی روسیه می‌شود از مناطق تحت تسلط آنان دور کند به نحوی که "ادلب تنها در دست نیروهای معتدل باشد." او گفت که توافقی که در مورد ادلب صورت می‌گیرد تعیین کننده روند همکاری سه جانبه در آینده خواهد بود. او گفت که این اجلاس باید به افکار بین‌المللی اعلام کند که "اجازه نخواهیم داد که یک تراژدی تازه در ادلب صورت گیرد."
وی در اشاره به نیروهای کرد سوریه در "شرق فرات" آمریکا را متهم کرد که به طور گسترده اسلحه و امکانات در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد و خواستار آن شد که دولت سوریه و سایر قدرت‌های منطقه به این موضوع توجه کنند زیرا این وضعیت امنیت ترکیه و سایر کشورهای منطقه را تهدید می‌کند.
رئیس جمهوری ترکیه همچنین خواستار فراهم شدن زمینه مساعد برای بازگشت پناهجویان سوری شد. وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع سلاح‌های شیمیایی پرداخت و گفت که کسانی که با تسلیحات شیمیایی کشته شده‌اند به چند هزار و کسانی که با سلاح‌های متعارف کشته شده‌اند به دهها هزار می‌رسند. وی گفت که ترکیه در نظر دارد در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل موضوع کشتار مردم سوریه را مطرح کند و از روسیه خواست تا از این طرح حمایت کند.
رئیس جمهوری ترکیه ابراز امیدواری کرد که نشست تهران به موفقیت برسد و افزود که بیانیه‌ای در دوازده ماده در این اجلاس صادر خواهد شد و یادآور شد که جلسه بعدی در روسیه برگزار خواهد شد.
پس از سخنان رئیس جمهوری ترکیه، حسن روحانی گفت که جمهوری اسلامی همواره در صدد ایجاد صلح و امنیت در منطقه و از جمله سوریه بوده است. وی گفت که آمریکا و اسرائیل عاملان ایجاد گروه‌های تروریستی هستند وافزود که پیروزی ملت و ارتش سوریه نشان داد که این دو کشور نمی‌توانند از این وسیله استفاده کنند.
حسن روحانی گفت که اگرچه وضعیت سوریه به شکلی مساعد پیشرفت کرده است، اما مساله شرق فرات و ادلب باقی مانده است. وی گفت که آمریکا باید از شرق فرات خارج شود و افزود که ادلب وضعیتی دشوار دارد زیرا باید به نحوی عمل کرد که به منافع دوستان سوریه لطمه نخورد و مردم سوریه نیز به اهداف خود دست یابند.
اشاره آقای روحانی به ارتباط برخی از گروه‌های مخالف حکومت سوریه است که تحت حمایت ترکیه قرار دارند و در نتیجه توافق‌های قبلی، از نقاط مختلف سوریه به ادلب منتقل شده‌اند.
در پایان اظهارات حسن روحانی، رئیس جمهوری ترکیه تاکید کرد که بمباران‌های صورت گرفته علیه ادلب باید متوقف شود زیرا مردم غیرنظامی ادلب گرفتار ترس هستند و بار دیگر موج مهاجرت‌ها در این شهر آغاز شده و پناهجویان هم تنها می‌توانند به ترکیه بروند. وی با "تاکید" خواستار آتش‌بس در ادلب شد.
ولادیمیر پوتین در پاسخ گفت که درادلب جمعیت غیرنظامی متمرکز است و افزود که "برخی گروه‌های تروریستی" با استفاده از پهپاد به اقدامات نظامی دست می‌زنند و افزود که باید با همکاری ترکیه به اوضاع دشوار ادلیب پرداخته شود. او گفت که "دولت قانونی سوریه" حق دارد تمامی خاک آن کشور را تحت تسلط خود بگیرد.
رئیس جمهوری روسیه افزود که "باید تاکید کنم که دولت بشار اسد کار خود را انجام داده و فهرستی از نمایندگان دولت سوریه به سازمان ملل متحد ارایه داده و حالا لازم است اپوزیسیون فهرست نمایندگان خود را تکمیل و ارایه بدهد تا تهیه و تدوین قانون اساسی جدید سوریه و یافتن راه حل سیاسی برای بحران آن کشور با سرعت بیشتری صورت گیرد."
او پیشنهاد کرد که هماهنگی سه کشور هم در زمینه سیاست خارجی و اقدامات امنیتی افزایش یابد. در پایان اظهارات رئیسان جمهوری روسیه و ترکیه، حسن روحانی گفت که در سوریه لازم است هم "به تروریسم" پایان دهیم و هم غیرنظامیان آسیب نبینند. وی خواستار همکاری فنی سه کشور برای تحقق این هدف شد و گفت که این سه کشور مسئولیت سنگینی در این زمینه بردوش دارند و باید کمک کنند که تدوین و اجرای قانون اساسی هر چه زودرتر صورت گیرد. وی گفت که معمولا با نزدیک شدن به مراحل نهایی، کارها دشوارتر می‌شود و به تلاش بیشتری نیاز دارد.
در پاسخ به اظهارات رئیسان جمهوری روسیه و ایران، آقای اردوغان خواستار آن شد که در این نشست، آتش بس در ادلب اعلام شود و افزود که چنین تصمیمی باعث آرامش مردم ادلب خواهد شد. وی همچنین تاکید کرد که تدوین قانون اساسی باعث تضمین کننده آینده سوریه خواهد بود.
در پاسخ به این درخواست، رئیس جمهوری روسیه گفت که در بیانیه جلسه گفته شده است که سه کشور باید آرامش ادلب را تضمین کند.
در پایان این اجلاس، حسن روحانی گفت که بیانیه تهران به تصویب همه شرکت کنندگان رسیده است اما لازم است برای حل موضوع ادلب با کمترین خسارت به غیرنظامیان صورت گیرد، مذاکرات سه جانبه ادامه یابد.
با اینهمه، آقای اردوغان گفت که ماده سوم بیانیه یک جمله دیپلماتیک است وخواست که در آن عبارت "آتش بس" گنجانده شود.
در واکنش به این درخواست، رئیس جمهوری روسیه گفت از آنجا که در این جلسه "تروریست های النصره" و نمایندگان ارتش سوریه حضور ندارند، این جلسه نمی تواند از جانب آنان اعلام آتش بس کند. وی افزود که این بیانیه شامل جملات دیپلماتیک است.
اردوغان گفت که با گنجاندن واژه آتش بس در بیانیه، از گروه های درگیر دعوت می شود که سلاح های خود را زمین بگذارند. در پاسخ به این درخواست، حسن روحانی گفت که اگر بتوانیم از "همه تروریست ها" بخواهیم که سلاح خود را به زمین بگذارند، این درخواست خوبی است.
