به گزارش
راه مردم، عصر روز گذشته به وقت نیویورک و در آخرین ساعات حضور روحانی در آمریکا اوباما و روحانی توسط تماس تلفنی با یکدیگر گفتگو کردند. این گفتگو بعد از دیدار وزرای خارجه دو کشور در حاشیه نشست ایران و گروه 1+5 صورت گرفت.
پیش از این بسیاری از کارشناسان انتظار داشتند روسای جمهور دو کشور در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل با یکدیگر دیدار (ولو غیررسمی) داشته باشند که این امر اگرچه از سوی آمریکایی ها درخواست شده بود اما به دلایلی با موافقت طرف ایرانی روبرو نشد.
تماس تلفنی روحانی و اوباما چه تاثیری بر روابط دو کشور خواهد داشت؟
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی
در گفتگو با فرارو گفت: «من معتقدم در طول سه دهه اخیر موضوع رابطه ایران و آمریکا در شکل دیپلماسی همواره در حالت قفل به سر می بُرد.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اگر دیپلماسی تنش زدا بین دو طرف را شامل سه قسمت بدانیم، قسمت اول شکل یا صورت دیپلماسی است و قسمت دوم اقدامات اعتمادساز و قسمت سوم محتوای دیپلماسی برای کاهش تنش است.»
وی ادامه داد: «در طول سه دهه اخیر مذاکره میان ایران و آمریکا در قسمت اول دچار قفل شده بود. به عبارت دیگر اصلا شکل و صورت دیپلماسی میان طرفین شکل نگرفته بود.»
این نماینده سابق مجلس گفت: «مجموعه اتفاقاتی که در نیویورک صورت گرفت باعث شد این قفل در گام اول باز شود و طرفین توانستند تابویی که در موضوع دیپلماسی میان ایران و آمریکا ایجاد شده بود را بشکنند که این امر در چند گام انجام شد که مهمترین آن تماس تلفنی آقای اوباما و روحانی بود.»
وی ادامه داد: «بعد از آن سخنرانی دو رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل بود که در این سخنرانی ها آشکارا مشخص بود دو طرف راهبردی را برای کاهش تنش اعلام می کنند و آنچه هر دو بر آن تاکید داشتند جلوگیری از گسترش بحران بود.»
وی افزود: «گام دیگر ملاقات آقای ظریف و کری بود که در ضمن نشست وزرای خارجه گروه 1+5 و ایران صورت گرفت. لذا به نظر من با توجه به این سه گام قسمت اول دیپلماسی (شکل و صورت) میان طرفین عملا شکل گرفته است و همین موضوع نسبت به گذشته و پیشینه رابطه دو طرف امری بی سابقه است.»
فلاحت پیشه گفت: «منتهی برای تحلیل آینده روابط باید منتظر دو قسمت دیگر دیپلماسی میان طرفین بود. قسمت دوم که از هم اکنون باید انتظار آن را داشت اقدامات اعتمادساز متقابل است. یعنی طرفین به گونه ای عمل کنند و به صورت عملی سیاست ها، رفتارها و تدابیری در پیش بگیرند که اعتماد طرف مقابل را کسب کنند که این امر، موضوعی دوجانبه است.»
وی ادامه داد: «از یکسو انتظار می رود ایران در زمینه هسته ای در عمل پیام های شفافی را ارائه دهد و در مسائل منطقه ای مانند سوریه واکنش های مثبتی نشان دهد و از سوی دیگر در طرف آمریکایی این انتظار وجود دارد که آقای اوباما در دو زمینه کار کند.»
وی افزود: «یکی از اقدامات وی در کنگره و تلاش برای کاهش تحریم ها و یا استفاده از اختیارات شش ماهه خود برای تعلیق بخشی از تحریم های یکجانبه علیه ایران است و دوم اقدام در شورای امنیت که انتظار می رود اوباما سیر قهقرایی کاهش تحریم ها در قبال ایران را در قالب قطعنامه در پیش بگیرد.»
این نماینده سابق مجلس تصریح کرد: «اگر طرفین در گام دوم موفق باشند که حداقل شاخص های گام اول نشان می دهد این امکان وجود دارد، آنگاه باید در انتظار گام سوم بود که همانا تنش زدایی جدی میان طرفین است که باید به موضوع بندی تنش ها میان دو طرف اقدام کرد.»
فلاحت پیشه درباره واکنش تندروها به تماس تلفنی اوباما و روحانی گفت: «من معتقدم در آن سو مثلثی علیه تنش زدایی میان ایران و آمریکا شکل خواهد گرفت.»
وی ادامه داد: «این مثلث در ضلع اول متشکل از یک لابی سنتی جنگ آوران و نومحافظه کاران است که رسالت جنگ با ایران را دنبال می کنند و در ضلع دوم لابی مرتجعین منطقه و در ضلع سوم لابی صهیونیست ها است که البته اکنون سیاست دولت روحانی باعث شده بخش عمده ای از یهودیان حامی کلی لابی صهیونست ها نباشند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «اما در داخل ایران من معتقدم هم مقتضیات زمانی و راهبرد کلی نظام و هم نوع سیاست اعتدالی آقای روحانی شرایطی را بوجود آورده که موضوع رابطه ایران و آمریکا به یک موضوع فراجناحی تبدیل شده است.»
وی ادامه داد: مشکلی که پیشینیان آقای روحانی داشتند این بود که این موضوع به یک امر جناحی تبدیل شده بود و هر گامی که یک طرف برمی داشت با مقابله جناحی در داخل مواجه می شد که این مسئله را می توان از زمان مخالفت روزنامه سلام با آقای هاشمی رفسنجانی تا مخالفت اصولگرایان با آقای خاتمی مشاهده کرد.»
فلاحت پیشه گفت: «اما من معتقدم آقای روحانی با مجموعه سیاست ها، دیدارها و موضع گیری هایی که داشت عملا توانست موضوع رابطه با آمریکا را از حالت جناحی خارج کند.»
وی ادامه داد: «من معتقدم تحلیل گران، نخبگان و سیاست مداران منصف ایران نه به خاطر آقای روحانی بلکه به دلیل منافع ملی کشور باید کاری کنند که این موضوع دوباره به قالب جناحی برنگردد؛ چراکه به نظر من بازگرداندن موضوع رابطه با آمریکا به قالب جناحی گذشته یک گناه نابخشودنی است.»
این فعال سیاسی اصولگرا گفت: «طبیعتا در داخل ایران اکنون سه دسته شکل خواهند گرفت. دسته اول یکسری از اصولگرایانی هستند که نگاه افراطی دارند و کماکان جناحی می اندیشند و به ویژه نگاهی انتخاباتی برای 4 سال آینده دارند که اینها تحت هر شرایطی بهانه هایی مطرح می کنند. منتهی من معتقدم این دسته از لحاظ تاثیرگذاری بر خلاف گذشته تاثیر حاشیه ای دارند و نه تاثیر متنی.»
وی ادامه داد: «دسته دوم کسانی هستند که خیلی خوش بینانه حاضرند با شتاب پیش بروند و حتی یکسری اصول و منافع ملی را فدای موضوع رابطه با آمریکا کنند که من معتقدم شتاب این دسته به ضرر منافع ملی است.»
وی افزود: «اما دسته سوم نگاهی اعتدالی به موضوع دارند که به نظر من اکنون فضای کلی، فضای اعتدالی است و هجمه های غیرمنطقی در یک فضای اعتدالی کارگر نخواهد بود.»
منبع: فرارو
