اوباما و روحانی تلفنی گفت‌وگو کردند
تاکید طرفین بر حل سریع مساله هسته‌ای
شرق: باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا، در تماس تلفنی با حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران، با وی گفت وگو کرد. به گزارش «تسنیم» در حالیکه رییس جمهوری اسلامی ایران در حال حرکت از محل اقامت خود به سمت فرودگاه برای خروج از نیویورک بود، این تماس برقرار شد و طرفین پیرامون مسایل مختلف با یکدیگر گفت وگو کردند. در این گفت وگوی تلفنی، دو طرف بر اراده سیاسی برای حل سریع مساله هسته‌ای تاکید کرده و زمینه را برای حل موضوعات دیگر و همکاری در مسائل منطقه‌ای مورد توجه قرار دادند. در این گفت وگوی تلفنی روسای جمهوری ایران و آمریکا، همچنین وزرای امور خارجه خود را مامور کردند تا زمینه همکاری‌های لازم را هر چه زودتر فراهم آورند. به گزارش منابع خبری، انجام این گفت‌وگوی تلفنی که با تماس اوباما شکل گرفت، ساعاتی بعد در «توییتر» دو رییس‌جمهور تایید شد. همچنین در پایان مکالمه روحانی با گفتن Have a nice day و اوباما با بیان واژه «خداحافظ» با یکدیگر وداع کردند.
-----------------------------------------------------------------------
شرق، زینب اسماعیلی: مهمترین دیدار هفته و البته حاشیه مجمع عمومی سازمان‌ملل در نیویورک انجام شد. ديدار وزرای خارجه کشورهای 1+5 با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران شب پنجشنبه انجام شد و در ادامه، دیدار دوجانبه وزرای خارجه ایران و آمریکا، انجام شد. اگر چه این دیدار از پیش برنامه‌ریزی نشده بود، اما ظریف این گفت‌وگوی کوتاه را در راستای دیدارهای بین‌المللی معمول دانسته. این اولین دیدار دو وزیر خارجه ایران و آمریکا بعد از 35سال قطع رابطه بین این دو کشور است. این دیدار دوجانبه که پس از پایان ملاقات ایران و کشورهای 1+5 انجام شده، در رسانه‌های مختلف بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد. هر دو وزیر خارجه پس از پایان این دیدار، تایید کردند دیداری دوجانبه با یکدیگر در حاشیه نشست داشته‌اند و جلسه را سازنده خوانده‌اند. «جان کری»، وزیر امور خارجه آمریکا پس از مذاکرات هسته‌ای در نیویورک گفت از لحن مثبت جدید ایران در مذاکرات درباره برنامه هستهایاش خشنود است. جان کری ملاقات را سازنده دانسته و گفت: «همه ما خوشحال بودیم که آقای ظریف به جلسه آمد و اظهاراتی کرد که هم لحن و هم نگاه آن خیلی با گذشته فرق می‌کرد.»در نشست ایران و وزرای خارجه 1+5 در حاشیه مجمع‌عمومی سازمان‌ملل، وزیر خارجه ایران بعد از دیگر وزرا وارد جلسه شد و در راس میز مذاکره نشست. در سمت راست او، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا و سمت چپش، کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، حضور داشت. ظریف بعدازظهر دیروز (به وقت تهران) در صفحه شخصی فیس‌بوکش گزارشی از این مذاکره نوشت: «مذاکرات 1+5 شروع بسیار خوبی بود و اکنون باید با صبر و حوصله مسیر دشوار و پرفرازونشیب بحث‌ها را تا رسیدن به نتیجه دنبال کنیم... من صحبتم را با تاکید صریح و بی‌تعارف بر غیرقانونی‌بودن ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و تحریم‌های بین‌المللی ناشی از آن و نامشروع و بی‌فایده‌بودن تحریم‌های یکجانبه شروع کردم. سپس گفتم که برای نشان‌دادن نرمش، بیشتر در مورد آینده و راه‌حل صحبت خواهم کرد بدون آنکه از این مواضع دست بکشیم. بعدهم توضیح دادم که چرا از منظر استراتژیک، هدف ایران هم اثبات صلح‌آمیزبودن برنامه هستهایاش است و چرا آنها هم باید برای تضمین این هدف برنامه صلح‌آمیز غنی‌سازی ایران را تحت نظارت آژانس بپذیرند. در پایان هم چارچوب راه‌حل را مطرح کردم. همه وزرا از صحبت‌های این خدمتگزار کوچک شما استقبال و تعهد خود را برای رسیدن به همین هدف بیان کردند. قرار شد مذاکرات به‌صورت فشرده در پایان مهر ادامه یابد.»
عزم اوباما برای پایان‌دادن به مساله هسته‌ای ایران
او در مورد دیدار ویژه‌اش با جان کری همتای آمریکایی‌اش نیز نوشته است: «در روزهای قبل از جلسه، با همه وزرای 1+5 به جز کری به صورت مفصل ملاقات‌های جداگانه داشتم. بنابراین در پایان جلسه با همه دست دادیم و خداحافظی کردیم و در حاشیه، گفت‌وگوی نیم‌ساعته‌ای هم با کری داشتم. ایشان هم به تعهد رییس‌جمهور آمریکا برای رسیدن به راه‌حل بر اساس مذاکره و احترام متقابل تاکید کرد. البته صحبت ایشان در جلسه 1+5 هم مثبت بود و مصاحبه بعد از جلسه ایشان و سایر وزرا نیز مثبت و با امید به آینده بود.» ظریف پس از جلسه نیز در مورد دیدارش با وزیر خارجه آمریکا گفته بود: «گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم که در دیدارهای بین‌المللی انجام این گفت‌وگوها و دیدارها معمول است و در آن بر ضرورت و اهتمام ویژه برای رسیدن به راه‌حل تاکید کردیم و انتظار می‌رود که بتواند مناقشات را در زمان مناسب حل کند.» ظریف با بیان اینکه تاکید کردیم که ما به تعهداتمان پایبند هستیم، افزود: «آمریکایی‌ها باید به تعهداتشان عمل کنند و به دنبال راه‌حل باشند و در سیاست خارجی خود از هوشیاری و آینده‌نگری استفاده کرده و حقوق مردم ایران را در نظر بگیرند.» او اضافه کرد: «جان کری در این نشست از عزم اوباما برای پایان‌دادن به مساله هسته‌ای ایران سخن گفت.»اما «جان کری» درباره محتوای صحبتش با «محمدجواد ظریف» گفت: «توافق کردیم این فرآیند را ادامه دهیم تا راهی ملموس برای پاسخ‌دادن به سوالات گروه 1+5 در مورد برنامه اتمی ایران پیدا شود.» وزیر امور خارجه آمریکا اضافه کرد: «هرچند نیازی به توضیح ندارد، این یک ملاقات و تغییر لحن که از آن استقبال می‌کنیم، هنوز پاسخگوی سوالات نیست. کار زیاد داریم. به تلاشمان ادامه می‌دهیم.» کری گفت: «آقای ظریف راه‌حل‌های احتمالی بیشتری مطرح کرد و حالا بخش دشوار کار این است که ببینیم چه می‌توان کرد.»ظریف که این ملاقات را بسیار سازنده خوانده، گفت: «ما بنا داریم جامعه بین‌المللی را مطمئن کنیم که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است.» وزیر امور خارجه ایران اضافه کرده که قرار است مذاکرات با زمان‌بندی پیش برود. تحریم‌ها غیرسازنده‌اند و از جمله تحریم‌های یکجانبه آمریکا باید در کوتاه‌ترین زمان برچیده شود. خانم اشتون در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا وزرای خارجه آمریکا و ایران دست داده‌اند، گفت: «آقای کری انسان بسیار مودبی است و دست‌ندادن آنها مایه تعجب من خواهد شد.» خانم اشتون در عین حال تلویحا به گفت‌وگوی کری و همتای ایرانی‌اش هم اشاره کرد و گفت: «آقای ظریف صحبت کرد و تمام وزرای خارجه حاضر در اجلاس فرصت آن را پیدا کردند که وارد گفت‌وگو شوند.»
3ماه تا یک‌سال
در حالیکه مدت انجام مذاکره برای هر دو طرف، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده، طرف ایرانی از حل‌وفصل ماجرا در دوره زمانی سه تا شش‌ماهه خبر می‌دهد که از سوی طرف غربی به 12ماه افزایش پیدا می‌کند. حسن روحانی در گفت‌وگو با روزنامه «واشنگتن‌پست» گفته: «ترجیح ایران این است که با برگزاری مذاکرات فشرده بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی ظرف سه‌ماه خاتمه پیدا کند» و این «مهمترین مسوولیت دولت اوست.» رییس‌جمهوری گفت که تنها راه حصول پیشرفت در مذاکرات تعیین یک جدول زمانی مشخص است و مذاکرات باید کوتاه باشد. به اعتقاد حسن روحانی «هرچه مذاکرات کوتاه‌تر باشند نفع آن برای همه طرف‌های درگیر بیشتر خواهد بود.» روحانی گفت حل پرونده هسته‌ای می‌تواند مقدمه‌ای برای گفت‌وگوهای گسترده‌تر ایران و آمریکا بر سر دیگر مسایل و اختلافات موجود میان دو کشور باشد. او گفت: «ترجیح ایران حل سه‌ماهه این مساله است، اما حتی اگر در طول شش‌ماه هم بتوان این پرونده را بست، دستاورد بزرگی است.» روحانی تاکید کرد: «در هر صورت این بحران باید ظرف چند‌ماه حل شود و کار نباید به سال بکشد.» اما «کاترین اشتون» گفته: «۱۲ماه، زمان مناسبی برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران است.» او گفت که زمان‌بندی هم در این مذاکرات در نظر گرفته شده است. ساعتی پس از پایان مذاکره ظریف و کشورهای 1+5، «رویترز» به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نوشت: «ایران در مذاکرات روز پنجشنبه با گروه 1+5 پیشنهاد توافقنامه‌ای داده که بر مبنای آن نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای خود را در مدت یک‌سال برطرف کند.»بر اساس گزارش روز جمعه خبرگزاری «رویترز»، به نقل از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نوشت: «در مذاکرات با نمایندگان قدرت‌های جهانی و اتحادیه اروپا ابراز تمایل کرده‌اند که طرفین به توافقنامه‌ای دست‌یابند که ظرف یک‌سال همه موارد آن به اجرا دربیاید.» این خبرگزاری به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی می‌نویسد که پیشنهادهای آقای ظریف «متفکرانه» بوده و اینکه او مطرح کرده ایران «نه‌تنها خواستار این توافقنامه است، بلکه می‌خواهد چنین توافقنامه‌ای ظرف یک‌سال تمام و کمال اجرا شود.»
ادامه مذاکرات؛ ژنو
در همین حال در مورد جلسه بعدی نشست ایران و 1+5 که قرار است در ژنو برگزار شود، نیز بین طرفین توافق شده است. ظریف در پاسخ به این پرسش که نشست ژنو در سطح وزیران خارجه کشورها خواهد بود؟ گفت: «خانم اشتون در این نشست حضور خواهد داشت اینکه چه کسی به نمایندگی از شش‌کشور حضور داشته باشد را در آینده اطلاع‌رسانی می‌کنیم.» خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز گزارش داد: «اشتون اعلام کرد قدرت‌های جهانی برای برگزاری مذاکرات هسته‌ای اساسی در تاریخ (23 و24مهر) 15 و 16 اکتبر در ژنو به توافق رسیدند. نشست ژنو ادامه نشست روز پنجشنبه خواهد بود و امیدواریم این روند را به پیش ببرد.»اشتون نیز در یک نشست خبری اعلام کرد: «ما می‌خواهیم زمانی که در ژنو داریم صرف تبدیل آن به جزییات عملی کنیم. من نسبت به آنچه می‌توانیم انجام دهیم، نگرش جاه‌طلبانه‌ای دارم ولی همه می‌دانیم که باید بسیار عملی و منطقی باشیم.» او گزارش داد همه کشورهای دخیل در مذاکرات موافقت کردند «با یک جدول زمانی جاه‌طلبانه (فراتر از معمول) پیش بروند.» همچنین خبرگزاری فرانسه گزارش داد اشتون ملاقات روز پنجشنبه را مثبت دانست و گفت که وزیران امور خارجه گروه 1+5 که در این مذاکرات بی‌سابقه در سازمان‌ملل شرکت داشتند، از تهران خواستند که پیش از گفت‌وگوهای‌ماه آینده، به پیشنهادهای آنها پاسخ دهد. او این ملاقات را مهم و پرانرژی توصیف کرد. در همین حال پیش از مذاکرات ایران با گروه 1+5، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «سی‌بی‌اس» اعلام کرده بود تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران زمانی لغو می‌شود که جمهوری اسلامی در عمل نشان دهد درصدد دستیابی به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای نیست و از جمله اجازه بازرسی از تاسیسات فردو را دهد. اگر ایران گام‌های ملموسی بردارد و برای مثال در تاسیسات فردو را بلافاصله به روی بازرسان باز کند، آمریکا ممکن است خیلی زود و مثلا در عرض سه‌ماه یا کمتر تحریم‌هایش علیه ایران را لغو کند. او در عین حال اضافه کرده: «واشنگتن قصد ندارد تا موقعی که اطلاعات دقیق و موثق درخصوص برنامه هسته‌ای ایران به‌دست آورد، تحریم‌ها علیه این کشور را لغو کند.»
تغییر لحن ایران از منظر وزرای خارجه 5 کشور
پس از جلسه ایران و کشورهای 1+5، وزرای خارجه آلمان، فرانسه، چین، هند و انگلیس در سخنانی مذاکرات خود با تهران را مثبت خواندند و از تغییر لحن ایران استقبال کردند. «ویلیام هیگ»، وزیر امور خارجه بریتانیا، گفت لحن مقامات ایرانی تغییر زیادی کرده است و این جلسه «شروع خوبی» بود اما به گفته او «هنوز خیلی زود است که آن را یک پیشرفت بزرگ بخوانیم.» او گفت: «حالا وقتش است که سراغ جزییات برویم.» «هیگ» گفت «یک بهبودی بزرگ در لحن و روح» محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران مشاهده شد. وزیر امور خارجه آلمان نیز پس از پایان نشست ایران و 1+5 در نیویورک، تاکید کرد پنجره فرصت‌ها برای حل صلح‌آمیز موضوع هسته‌ای ایران باز شده است. گیدو وستروله روز پنجشنبه گفت دیدار وزیران امور خارجه 1+5 با همتای ایرانی‌شان (لحن، فضا و روح) بسیار متفاوت نسبت به آنچه این گروه به آن عادت داشت صورت گرفت و پنجره فرصت برای حل صلح‌آمیز این وضعیت باز شده است. به گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، وستروله در عین حال هشدار داد اعمال و کردار ایران باید با گفتارش مطابقت داشته باشد. او اضافه کرد: کلمات به تنهایی کافی نیستند آنچه مهم است اعمال و نتایج ملموس است. جزییات بسیار مهم هستند، به همین دلیل لازم است که ما خیلی زود مذاکرات اساسی و جدی‌ای داشته باشیم.» «وستروله» پیش از مذاکره در گروه 1+5 با ایران، با حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران دیدار کرد. مجید تخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزیر خارجه، سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر خارجه و محمدنیا، مشاور حقوقی وزیر خارجه، و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بین‌المللی وزیر خارجه در مذاکرات امروز ظریف را همراهی کردند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز پس از این مذاکرات گفت: اگر مذاکرات اتمی تهران با قدرت‌های جهانی به پیشرفتی منجر شود، تحریم‌ها علیه ایران باید کاهش یابد و در نهایت نیز ملغی شود. لاوروف به روزنامه «واشنگتن‌پست» گفت: پیام‌هایی که اکنون از ایران شنیده می‌شود، «دلگرم‌کننده» است.جان کری وزیر خارجه آمریکا، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه، گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و وانگ یی وزیر خارجه چین در این نشست به همراه کاترین اشتون حضور داشتند. ظریف پس از این مذاکرات در یک پست فیس‌بوکی نوشته: «انشاءالله یک روز همه صحبت‌های خودم در این جلسه را به شما گزارش خواهم داد تا همه ببینند که برای داشتن یک مذاکره خوب هیچ نیازی به عدول از مواضع نیست.»
