با نگاهی گذرا بر تاریخ سیاسی چهاردهه اخیر به وضوح می‌توان دریافت که چهره‌های سرشناس و تاثیرگذار در این عرصه معمولا بعد از دوران حضورشان در نهادهای مختلف به استثنای چند نفر به نوعی دچار کاهش نفوذ و تاثیرگذاری در جریان‌ها و معادلات سیاسی شده‌اند.
متاسفانه نمی‌توان این مسئله را کتمان کرد که با توجه به تجربیات گذشته معمولا افرادی که در راس نهادهای مختلف هستند، زمانی که دوره فعالیتشان به پایان می‌رسد دیگر مورد توجه و مشورت شخصیت‌های برجسته مانند رئیس جمهور یا رئیس مجلس و... قرار نمی‌گیرند.
یکی از چهره‌هایی که از او به عنوان کاندیدای بالقوه انتخابات سال ۱۴۰۰ یاد می‌شود علی لاریجانی است. او که این روز‌ها ریاست مجلس را برعهده دارد توانسته نقش تاثیرگذاری در معادلات سیاسی کشور ایفا کند و بخش‌هایی
آقای لاریجانی سه شخصیت دارد. یکی شخصیت خانوادگی ایشان است که به هرحال پدر ایشان از روحانیون برجسته کشور بودند و این خود یک امتیاز برای ایشان محسوب می‌شود و شخصیت آقای لاریجانی را شکل می‌دهد. یکی دیگر شخصیت دانشگاهی و فعالیت‌هایشان در صدا و سیما است که شخصیت اجرایی ایشان را نشان می‌دهد. یکی هم شخصیت ایشان با توجه به ریاستشان بر قوه مقننه است
از هر دو جریان سیاسی نیز او را قبول دارند.
اما نکته جالب توجه این است که تقریبا یک سال تا انتخابات مجلس یازدهم باقی مانده است و حالا این موضوع مطرح شده که آیا شخصیت حقیقی لاریجانی بعد از پایان دوران ریاست مجلس، دست خوش تغییرات نمی‌شود؟ به هرحال در تاریخ ۴۰ ساله جمهوری اسلامی افراد بسیاری بر صندلی ریاست مجلس یا نهادهای دیگر تکیه زده اند و به جز چند استثنا، باقی این افراد هر کدام به نوعی بعد از پایان دوران فعالیتشان سیر نزولی در عرصه سیاست طی کرده‌اند. به همین دلیل این سوال مطرح می‌شود که آیا لاریجانی بعد از حضورش در مجلس می‌تواند حمایت گروه‌ها و جریان‌های سیاسی کشور را جلب کند و در انتخابات ریاست جمهوری حاضر شود؟
مصطفی کواکبیان نماینده مجلس در این باره معتقد است: «لاریجانی اگر رئیس مجلس نباشد، اگر در خیابان قدم بزند شاید فردی او را نشناسد، الان به عنوان رئیس مجلس هست که مطرح می‌شود و هر روز خبر یک صدا و سیما است.» او همچنین به جلسات روحانی با لاریجانی اشاره می‌کند می‌گوید: «اگر لاریجانی رئیس نبود روحانی خیلی از جلسات را با او نمی‌گذاشت. چون الان او قدرت دارد فعلاً با او ارتباط برقرار می‌کند.»
با این وجود همچنان افرادی هستند که تاکید دارند که شخصیت لاریجانی جدا از ششخصیت حقوقیش، بسیار مورد قبول جامعه و جریان‌های سیاسی است و بعد از دوران ریاستش بر مجلس همچنان روند تاثیرگذاری فعلی خود را ادامه خواهد داد. با این حال همچنان این سوال پا برجاست که آیا نفوذ و تاثرگذاری لاریجانی صرفا به واسطه ریاست مجلس است یا خیر؟
لاریجانی در بخشی از جریان اصولگرا تاثیرگذار باقی می‌ماند
در همین خصوص مرتضی مبلغ معاون وزیر کشور دولت اصلاحات در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «در همه جای دنیا بطورکلی رجل سیاسی از دو جایگاه حقیقی و حقوقی برخوردار هستند، اما در ایران و در تمامی عرصه‌ها به خصوص سیاسی شخصیت‌های سرشناس جایگاه حقوقیشان برجستگی بیشتری برخوردار پیدا می‌کند. این به دلیل آن است که در این جایگاه از قدرت رسانه‌ای و نفوذ و چانه زنی بسیاری برخوردار هستند و زمانی که از این جایگاه کنار می‌روند، دچار افول می‌شوند.»
وی تاکید کرد: «البته نباید فراموش کرد که هر فردی همانطور که در ابتدا اشاره کردم داری یک شخصیت حقیقی هم هستند واین را باید جداگانه محاسبه کرد. هرچند این زمانی قابل محاسبه است که فرد از جایگاه حقوقیش کنار برود. البته ما معدود افرادی را در عرصه سیاسی داریم که جایگاه حقیقی آنها بعد از پایان دوران خدمتشان در نهادهای مختلف، مورد توجه و اعتماد افکار عمومی و جریان‌های سیاسی است. به عنوان مثال الان می‌بینید که شخصیتی مانند آقای خاتمی که هیچ سمتی ندارند، بسیار مورد قبول و اعتماد هستند. البته این در افراد سرشناس فرهنگی و اجتماعی متفاوت و بیشتر است.»
او تصریح کرد: «اینکه چه اتفاقی رخ می‌دهد که افراد جایگاه حقیقیشان از حقوقی آنها پیشی می‌گیرد به عملکرد و نوع تعامل با جامعه و افکار عمومی در دوران حضورشان در جایگاه حقوقی بستگی دارد. معمولا افرادی که دوران فعالیتشان به طور جدی پیگیر مطالبات مردمی و منافع ملی هستند و جامعه نیز می‌پذیر که آنها صادقانه و به دور از منافع فردی و گروهی خدمت کرده‌اند، بعد از دوران فعالیتشان همچنان شخصیت برجسته و تاثیرگذاری خواهند داشت.»
این فعال سیاسی اظهار کرد: «عموما افرادی که طی دوران فعالیتشان در نهادهای مختلف مانند مجلس، ریاست جمهوری و... عملکرد مناسبی ندارند و دوگانه عمل می‌کنند و نمی‌توانند مقبولیت لازم برای شخصیت حقیقیشان فراهم کنند به همین دلیل است که می‌بینیم که برخی از روسای جمهور یا روسای مجلس بعد از دوران فعالیتشان بدون هرگونه پایگاه اجتماعی قابل اتکا از نهادهای مربوطه خارج می‌شوند و حتی بعضا مورد تنفر افکار عمومی قرار می‌گیرند.»
مبلغ در پایان گفت: «به هرحال افرادی مانند آقای لاریجانی، آقای توکلی، آقای باهنر چهره‌هایی هستند که در میان اصولگرایان همچنان دارای شخصیت حقیقی قابل قبولی هستند. یعنی به این شکل نیست که بعد از حضورشان در مجلس از عرصه سیاسی خارج شوند و هیچ مرجعیتی نداشته باشند. به عقیده من آقای لاریجانی قطعا در میان بخشی از جریان اصولگرا بسیار مورد تائید قبول است. اما اینکه حالا این افراد در افکار عمومی چه جایگاهی دارند باید بررسی شود.»
تاثیرگذاری لاریجانی بسیار کم خواهد شد
اما حسین کنعانی مقدم فعال اصولگرا نظر متفاوتی دارد. وی در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «باید در نظر داشت که این احزاب و جریان‌های سیاسی هستند که دولت‌ها و مجالس را تشکیل می‌دهند. زیرا هر فردی که در انتخابات شرکت می‌کندف بعد از یک فرایند طولانی در درون حزب انتخاب و معرفی می‌شوند. اما با توجه به اینکه تحزب در کشور ما دارای نواقص بسیتری است، عمدتا افرادی که به عنوان رجل سیاسی شناخته می‌شوند بعضا در مسند ریاست جمهوری یا ریاست مجلس قرار می‌گیرند، هیچکدام از این مراحل را طی نمی‌کنند یا صرفا بخشی از آن را می‌گذرانند.»
او ادامه داد: «آقای لاریجانی سه شخصیت دارد. یکی شخصیت خانوادگی ایشان است که به هرحال پدر ایشان از روحانیون برجسته کشور بودند و این خود یک امتیاز برای ایشان محسوب می‌شود و شخصیت آقای لاریجانی را شکل می‌دهد. یکی دیگر شخصیت دانشگاهی و فعالیت‌هایشان در صدا و سیما است که شخصیت اجرایی ایشان را نشان می‌دهد. یکی هم شخصیت ایشان با توجه به ریاستشان بر قوه مقننه است.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: «رئیس مجلس اعتباری است. یعنی هر زمیان که دوران نمایندگی ایشان به پایان برسد دیگر آن شخصیت گذشته را نخواهند داشت و با توجه به اینکه آقای لاریجانی دارای یک عقبه حزبی و تشکیلاتی نیست به نوعی صرفا رئیس مجلس سابق معرفی می‌شوند. اما دو شخصیت دیگر ایشان پابرجا خواهد بود. زیرا به هرحال نمی‌توان وابستگی‌های خانوادگی ایشان را نادیده گرفت. به همین دلایل رئیس قوه بودند نمی‌تواند یک شخصیت و جایگاه ثابت برای فرد ایجاد کند و بعد از اتمام دوره آن هم به پایان می‌رسد.»
وی گفت: «البته درست است که آقای لاریجانی یک چهره جریان‌ساز است و در جریان‌های مختلف حضور و بروز داشته، اما هیچگاه ریسک‌های لازم را قبول نکرده‌اند. من بار‌ها که با ایشان صحبت کردم، تاکید و اصرار داشتند که در داخل احزاب و تشکل‌های سیاسی قرار نگیرند و کاملا مستقل عمل کنند. البته قطعا نگاه و رویکرد اصولگرایانه دارند، اما ترجیح می‌دهند در هیچ کدام از دو جریان سیاسی تعریف نشوند و حضور نداشته باشند.»
او تاکید کرد: «مستقل بودن هم تبعات خاص خودش را دارد. یعنی بعد از اینکه به عنوان مثال از ریاست مجلس کنار رفتند، هردو جریان حاضر به حمایت از او نمی‌شوند و حتی بعضا مورد حمله آنها هم قرار می‌گیرد و این باعث می‌شود آسیب‌پذیری این افراد بیشتر شودو نتوانند حیات سیاسی خود را گسترش دهند و یک سیرنزولی در عرصه سیاسی را طی خواهند کرد؛ بنابراین این نگرانی و احتمال برای آقای لاریجانی هم وجود دارد.»
کنعانی مقدم در پایان افزود: «متاسفانه نمی‌توان این مسئله را کتمان کرد که با توجه به تجربیات گذشته معمولا افرادی که در راس نهادهای مختلف هستند، زمانی که دوره فعالیتشان به پایان می‌رسد دیگر مورد توجه و مشورت شخصیت‌های برجسته مانند رئیس جمهور یا رئیس مجلس و... قرار نمی‌گیرند. شما به سرنوشت دیگر روسا توجه کنید! با وجود اینکه بعضی از آنها جناحی هم بودند، اما تا حدود زیادی کنار رفتند الان تاثیر چندانی در معادلات سیاسی ندارند؛ بنابراین آقای لاریجانی هم خواه ناخواه نمی‌توانند تاثیرگذاری فعلی را داشته باشند.»
