«سید حسین موسویان» عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ایران و پژوهشگر دانشگاه پرینستون در نشستی در مورد بحران عراق، با اشاره به هشت اولویت سیاسی ایران در روابط با عراق تاکید کرد، آمریکا و عربستان حق مداخله را در مورد حضور ایران یا حزب الله در عراق ندارند.
در نشستی که دوشنبه به وقت محلی، در دانشگاه 'جان هاپکینز' آمریکا با همکاری موسسه خاورمیانه واشنگتن برگزار کرد، بحران عراق و دیدگاه همسایگان عراق مورد بررسی قرار گرفت.
«جوزف پنینگتون» معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور عراق سخنران افتتاحیه بود. در پانل اول چالشهای جاری عراق مورد بحث قرار گرفت. درپانل دوم، که با حضور «فرید یاسین» سفیر عراق درآمریکا، «سید حسین موسویان» سفیر پیشین ایران درآلمان، «محمد یحیی» تبعه سعودی از موسسه عرب گلف و «لیسل هاینتز» کارشناس امور ترکیه از دانشگاه جان هاپکینز برگزار شد، سیاست کشورهای ایران، عربستان وترکیه درمورد عراق مورد بررسی قرارگرفت.
موسویان در سخنان خود اهم هشت اولویت سیاسی ایران رادر روابط با عراق بدین شرح عنوان کرد:
1-روابط دوستانه و همزیستی مسالمت آمیز: روابط ایران و عراق قبل از انقلاب نیز با مشکل مواجه بود. بعد از انقلاب صدام به ایران تجاوز کرد و دوکشور هشت سال درجنگ بودند. لذا برقراری روابط حسنه اولویت اول ایران است.
2-امنیت و ثبات عراق: ایران 1500 کیلومتر مرز مشترک با عراق دارد و لذا امنیت و ثبات عراق را جزو لاینفک امنیت خود می داند. بی ثباتی و ناامنی در عراق تاثیر مستقیم بر امنیت داخلی ایران خواهد داشت فلذا دومین اولویت ایران، حفظ ثبات و امنیت عراق است.
3-حفظ تمامیت ارضی و جلوگیری از تجزیه عراق: ایران درمورد تجزیه عراق بسیار حساس است. هرچند امروزه بحث جدایی کردستان عراق مطرح است، اما قبلا نقشه های ایجاد سه کشور: شیعه، سنی و کرد به رسانه ها هم کشیده شده است. لذا ایران با جدیت دنبال حفظ تمامیت ارضی عراق است.
4-پاکسازی تروریسم: حضور تروریسم های تکفیری درعراق تهدید بزرگ امنیت ملی ایران است و بنا بر این ایران در شرایط فعلی، خون و سرمایه سنگینی درعراق برای مقابله با تروریستها هزینه کرده است.
5-معاهده مرزی سال 1975 بین ایران و عراق: اختلافات مرزی ایران و عراق قبل از انقلاب اوج گرفت تا اینکه دو کشورعهدنامه مرزی 1975را در الجزایر امضا کردند. تثبیت این معاهده از اولویتهای ایران و بخشی از ثبات و امنیت و روابط دوستانه بین دو کشور می باشد.
6-عدم حضور و سلطه نظامی آمریکا برعراق: ایران با حضور و سلطه نظامی آمریکا درکلیه کشورهای منطقه مخالف است و این مخالفت صرفا به عراق محدود نمی شود. آمریکا بعد ازتجاوز به عراق، حضورنظامی خودش را درعراق تثبیت کرده است که ایران همیشه مخالف بوده است. اما استمرار حضور ارتش آمریکا بعد از حذف داعش، موجب نگرانی ایران خواهد بود.
7-روابط عمیق فرهنگی و مذهبی ومردمی: ایرانیها و عراقیها قرنها روابط نزدیک مردمی و مذهبی داشته اند. دهها هزار تن از اتباع دو کشور با هم ازدواج کرده اند. شش بارگاه مقدس شیعیان درعراق است. حوزه نجف همیشه میزبان مراجع بزرگ شیعه بوده است. لذا حفظ و تعمیق این روابط مهم است.
8-همکاری جمعی درازمدت درخلیج فارس: حفظ روابط باثبات و جمعی درخلیج فارس بخش مهم از روابط همسایگان با عراق است. اینکه چگونه عراق بتواند روابط حسنه با ایران و عربستان و سایر همسایگان عرب حوزه خلیج فارس داشته باشد مهم است. نهایتا هم تا زمانی که ایران و عربستان و عراق بعنوان سه قدرت بزرگ خلیج فارس نتوانند روابط حسنه داشته باشند، ازامنیت پایدار هم در این حوزه خبری نخواهد بود.
'تئوری و استراتژی ایران، ایجاد یک سیستم همکاری جمعی درخلیج فارس با حضور ایران و عراق و عربستان و سایر کشورها حاشیه خلیج فارس درمنطقه هست که رقابتها و تقابلات را به همکاری تبدیل کند. می توان از مدلهای سازمان امنیت و همکاری اروپا و وستفالیا و اتحادیه اروپا برای ایجاد چنین سیستمی ، ایده گرفت'.
موسویان در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به سئوالی گفت: تخاصمات آمریکا و ایران بر وضع عراق تاثیر منفی دارد. درعین حال درکی مشترک هم بین سه کشور وجود دارد که اختلافات ایران و آمریکا نباید گریبانگیر عراق شود.
وی افزود :مقامات ایران هیچگاه با روابط عادی بین عراق و آمریکا مخالف نبوده اند. به یاد دارم وقتی درشورای امنیت بودم، «عبدالعزیر حکیم» به تهران آمد و قصدش را برای سفر به آمریکا مطرح کرد که تهران به وی گفت این موضوعی است که خود عراق باید درباره آن تصمیم بگیرد. ایران حتی علاقه مند است که عراق با عربستان هم روابط حسنه داشته باشد. عراق در موقعیت مناسبی است که در جهت کاهش تشنجات درروابط آمریکا و عربستان با ایران، نقش سازنده ایفاء کند.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون درپاسخ به حضور ایران وحزب الله درعراق و حقوق اقلیت سنی، به سه نکته اشاره کرد:
اول: درواشنگتن و ریاض و تل آویو و ابوظبی حساسیت هایی درمورد حضور ایران و حزب الله درعراق برای همکاری درجنگ علیه تروریسم وجود دارد. درتهران هم حساسیتهای مشابه درمورد حضور آمریکا درعراق وجود دارد. اما همه باید یک واقعیت را درک کرده و به آن احترام بگذارند و آن اینکه عراق کشور مستقلی است و خودش تصمیم می گیرد چگونه با داعش بجنگند و چه کشوری درمبارزه با داعش چه نقشی ایفاء کند. ایران صرفا بخاطر دعوت دولت عراق برای مقابله با تروریسم در آنجا حضوردارد. آمریکا هم بخاطر دعوت دولت عراق دراین کشور حضوردارد.لذا آمریکا و عربستان حق مداخله درمورد حضور ایران یا حزب الله درعراق ندارند.
دوم: حفظ حقوق اقلیتها درعراق بسیار حیاتی است. دولت بغداد باید بسیار مراقب باشد که درمورد حقوق اهل سنت تصورمنفی درجهان ایجاد نشود. حتی اگر آنها 15 درصد هستند هیچ اشکالی ندارد که درمعادلات قدرت 20 درصد سهم داشته باشند تا همه اعراب حوزه خلیج فارس احساس آرامش داشته باشند.
سوم: واقعیت روی زمین است.باحضور آمریکا و ائتلافش در سال 2014 در عراق، داعش شهر های کلیدی سوریه و عراق را یکی بعد از دیگری تصرف می کرد و ائتلاف به رهبری آمریکا هم هیچ خاصیتی نداشتند. امروزه 86 درصد از سرزمینهایی که داعش درسال 2014 اشغال کرد، باز پس گرفته شده است و این بخاطر نقش ایران وحشد الشعبی و حزب الله بوده است. نخست وزیر عراق تصریح کرد بدون کمک ایران، بغداد سقوط کرده بود. بارزانی رییس اقلیم کردستان عراق اعتراف کرد بدون کمک ایران، اربیل سقوط کرده بود. دنیا باید از چنین حضور و نقشی درمبارزه با داعش استقبال کند.
موسویان ادامه داد: اگر دوستان سعودی ما مخالف هستند، آیا حاضرند به دولت عراق تضمین بدهند که اگر ایران و حشد الشعبی و حزب الله کنار بکشند، می توانند نیروی نظامی بفرستند و مسئله داعش را حل کند؟ عربستان که هیچ، هیچیک از دولتهای عربی چنین توانی ندارند. البته اگر خطر تروریسم از عراق رفع شد، این دولت و پارلمان عراق است که باید درمورد آینده حشد الشعبی تصمیم بگیرد. منتهی درچنین شرایطی هیچ نظامی ایرانی مایل به حضور درعراق نخواهد بود'.
موسویان در پاسخ به نماینده سعودی که حضور حزب الله و حشد الشعبی را دلیل ظهور داعش دانسته و حزب الله را یک گروه تروریستی مشابه داعش و تهدید لبنان خواند، افزود: اولا که ما باید تشخیص و تصمیم این موضوع را به عهده دولت عراق بگذاریم و به حاکمیت و استقلال عراق احترام بگذاریم. اگر امروز دولت عراق، به کمک ایران و حشد الشعبی و حزب الله برای مبارزه با داعش نیاز دارد، عربستان باید به این تصمیم احترام گذاشته و مداخله نکند.
وی ادامه داد: ثانیا، حزب الله بخشی از حاکمیت لبنان است. آنها در پارلمان و دولت نماینده دارند. اگر شما امروز از دولت لبنان بپرسید که آیا حاضر است از حزب الله صرف نظر کند، خواهند گفت نه. چون بدون حزب الله، آنها قادر نبودند که اسرائیل را از کشورشان بیرون بیندازند، بدون حزب الله، امروز داعش بخشی از خاک لبنان را هم اشغال کرده بود.
وی ادامه داد: 'البته می دانم شما حزب الله را دوست ندارید.عربستان حامی مالی و ایدئولوژیک و تسلیحاتی گروههای تروریستی همچون داعش و القاعده و جبهه النصره و بوکوحرام است. دهها مقام اروپایی و آمریکایی و سایر کشورها رسما این واقعیت را اعلام کرده اند. هزاران مقاله در رسانه های آمریکا و اروپا درتایید این موضوع وجود دارد. حتی خود ترامپ هم دردوره انتخابات گفت که عربستان منبع اول حامی تروریسم در جهان است و حالا هم شده متحد استراتژیک عربستان!
' ما باید به تصمیم دولت لبنان احترام بگذاریم. آنها به حزب الله احتیاج دارند زیرا درغیاب حزب الله، اسراییل هرلحظه می تواند لبنان را اشغال کند'.
سفیر عراق در این لحظه گفت که از نظر دولت عراق، داعش تهدید اصلی و کلیدی عراق است.
عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در پاسخ به استقلال طلبی کردها، گفت: همه کشورها به حفظ تمامیت ارضیشان مصمم هستند. درعراق هم باید قانون اساسی عراق ملاک عمل باشد و نه تجزیه. در دنیا هم یک کشور از استقلال کردستان حمایت کرده و آن هم اسرائیل است. اگر تجزیه ای در عراق یا سوریه صورت بگیرد، بقیه کشورهای منطقه دچار بحران تجزیه خواهند شد، مگر ایران و ترکیه که قادر به حفظ تمامیت ارضی خود خواهند بود.
موسویان افزود: کردهای ایران هم از حقوق خود برخوردارند و در مجلس و دولت هم حضوردارند. منتهی گروههای تروریستی کردی هم بودند که ازاول انقلاب دنبال تجزیه بودند و دولت ایران هم با آنها مقابله کرده است.
دیپلمات سابق ایرانی در پاسخ به در باره فساد درکشورهای منطقه، گفت: فساد در کشورهای منطقه یک واقعیت است. یکی از مهمترین علل بحران جاری در کشورهای عربی هم فساد و دیکتاتوری همراه با عدم کارآمدی دولتهای آنهاست. درایران هم وجود دارد. همه مقامات ایران از وجود فساد می نالند. منتهی ایران یک سیستم حکومتی قدرتمند دارد که بسیاری از کشورهای عربی فاقد آن هستند. درعین حال فساد به کشورهای منطقه محدود نمی شود. یادمان هست که ترامپ در دوره انتخاباتی سیستم آمریکا را یکی از فاسدترین سیستم های دنیا خواند.
