در حالی‌که روحانی هنوز کابینه جدید را معرفی نکرده، مردم نگرانی‌های زیادی از افزایش قیمت ارز دارند. در این زمینه حتی کارشناسان اقتصادی هم هشدار‌هایی را داده‌اند و حتی می‌گویند افزایش نرخ دلار بستر افزایش نرخ تورم را به راحتی فراهم می‌کند.
راه امروز: پرش قیمت دلار نگرانی‌هایی را در بازار به وجود آورده است. درست از همان زمانی که دولت روحانی به دلیل شرایط انتخابات جلوی دلار 4200 تومانی را گرفت بسیاری از کارشناسان هشدار مقطعی بودن این وضعیت را دادند. فعالان بازار در همان زمان بارها اعلام کردند که دولت تا ابد نمی‌تواند جلوی افزایش قیمت ارز به خصوص دلار را بگیرد و برای جبران کم و کسری بودجه‌اش باز هم دست به دامن ارز خواهد شد، این در حالی است که در کشور ما نرخ ارز به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت همه کالاها تاثیرگذار است و پس‌لرزه‌های آن اول از همه دامان مردم را خواهد گرفت.
در حالی‌که روحانی هنوز کابینه جدید را معرفی نکرده، مردم نگرانی‌های زیادی از افزایش قیمت ارز دارند. در این زمینه حتی کارشناسان اقتصادی هم هشدار‌هایی را داده‌اند و حتی می‌گویند افزایش نرخ دلار بستر افزایش نرخ تورم را به راحتی فراهم می‌کند. با توجه به اینکه نرخ ارز جزو مهمترین عوامل تعیین‌کننده قیمت مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای، تجهیزات سرمایه‌ای و کالاهای نهایی است و با توجه به وابستگی بالای تولید و مصرف به واردات، به نظر می‌رسد کاهش قدرت خرید مردم و افزایش نرخ تورم از تبعات انکارنشدنی تلاطم ارزی باشد. این در حالی است که شرایط معیشتی روزبه‌روز برای مردم سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود.
اثرات منفی در بازار
اگرچه نوسان نرخ ارز در کشور برای مسوولان یکی از دم‌دست‌ترین و راحت ترین گزینه‌های جبران کمبود منابع است اما کارشناسان از تبعات جبران‌ناشدنی نوسان ارزی خبر می‌دهند.
در همین خصوص نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: افزایش 2 تا 3 درصدی قیمت دلار در شرایط فعلی اگرچه چندان زیاد نیست اما اثرات بسیار منفی در بازار خواهد داشت.
مجیدرضا حریری درخصوص افزایش قیمت دلار تا 3825 تومان اظهار کرد: این افزایش ناشی از همزمان شدن دو رویداد با یکدیگر است. با توجه به سفر زوار به خانه خدا و سفرهای تابستانی، تقاضا برای خرید دلار افزایش پیدا کرده است از این‌رو ما اثر این دو رویداد را با افزایش قیمت دلار در بازار مشاهده کردیم.
وی در مورد تبعات این موضوع بیان کرد: افزایش نرخ تورم یا افزایش قیمت دلار از موضوعاتی به‌شمار می‌رود که به شدت بر کوچک شدن سفره خانوار آن هم در میان اقشار ضعیف و یا متوسط که درآمدهای ثابت دولتی دارند، اثر می‌گذارد و روزبه‌روز قدرت خرید آنها را کاهش داده و سفره آنها را کوچک‌تر خواهد کرد.
عضو اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: افزایش قیمت دلار همچنین می‌تواند ارزش پول ملی را کاهش داده و به افزایش نرخ تورم دامن بزند که کم‌کم باید منتظر چنین نوساناتی در بازار باشیم اما انتظار می‌رود دولت و بانک مرکزی که از میزان وابستگی ایران به وضعیت منابع ارزی اطلاع دارند، به سرعت این نوسانات را مدیریت کنند چراکه در حال حاضر اگرچه برخی مسوولان از کاهش تورم خوشحال هستند و به نرخ 8 تا 10 درصدی آن افتخار می‌کنند اما ایران همچنان جزو کشورهایی به شمار می‌رود که بالاترین تورم‌ها را دارد.
حریری افزود: علت خوشحالی برخی به این دلیل است که ما به تورم 25 تا 26 درصدی عادت کرده بودیم و فکر می‌کنیم تورم پایینی داریم اما واقعیت این است که تورم باز هم باید پایین بیاید.
وی گفت: تجربه‌های تاریخی نشان داده که افزایش نرخ ارز می‌تواند بر تورم، افزایش قیمت‌ها و همچنین نهاده‌های تولید تاثیرگذار باشد.
کاریکاتوری از یک قاعده اقتصادی
نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان کرد: برخی کارشناسان معتقدند که بهتر است در حال حاضر تورم افزایش پیدا کند ولی در عوض اندکی رونق به تولید بازگردد اما به عقیده بنده، چنین تفکری اشتباه است و به نمایش گذاشتن کاریکاتوری از یک قاعده اقتصادی در ایران است.
وی افزود: این صحبت‌ها در کشورهایی جواب می‌دهد که تورم دو تا سه درصدی دارند و با تغییراتی در حدود 2/0 درصد در میزان تورم، برای رونق در تولید راه باز می‌کنند اما چنین اقداماتی در کشور ما جواب نمی‌دهد چراکه اقتصاد ما این قابلیت را ندارد.
حریری با انتقاد از دولت گفت: در کشوری زندگی می‌کنیم که منابع ارزی عموما در دست دولت است و انجام چنین اقداماتی در کشور ما بی‌فایده است.
این فعال اقتصادی اظهار کرد: در ایران نمی‌توان چنین ریسکی را انجام داد زیرا اقتصاد کشور ما به دلایلی همچون سیاست خارجی و سیاست‌های آمریکا آماده جهش تورمی است.
در مورد تراز تجاری هشدار داده بودیم
وی همچنین در ادامه در مورد اثرات افزایش نرخ دلار بر کاهش صادرات غیرنفتی بیان کرد: آمار چهار ماهه گمرک حاکی از آن است که صادرات غیرنفتی کاهش پیدا کرده و تراز تجاری کشور منفی شده است که بخش عمده‌ای از این کاهش به کاهش صادرات پتروشیمی، گاز و میعانات گازی برمی‌گردد چراکه 60 درصد صادرات ما طی سال‌های اخیر به این بخش‌ها اختصاص داشته است.
حریری گفت: زمانی که سال گذشته برخی از تراز تجاری مثبت کشور ذوق‌زده بودند، نسبت به این موضوع هشدار داده بودیم که این وضعیت کاملا ناپایدار است.
نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و چین بیان کرد: تراز تجاری مثبت آن دوره هم ناشی از بازی با اعداد صادراتی بود.
وی خاطرنشان کرد: اگر وضعیت قیمت نفت تغییر پیدا کند هم بر روی تراز تجاری منفی تاثیرگذارخواهد بود.
این فعال بخش خصوصی با اشاره به اینکه در حال حاضر سیاست جایگزینی واردات دنبال می‌شود، افزود: تا زمانی که در کشور سیاست توسعه صادرات را دنبال نکنیم، کالاهای تولید داخل توان رقابت در بازارهای جهانی را نخواهند داشت.
حریری اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که همواره در کشور ما وجود داشته، این بوده است که تولید در کشور ما گران تمام می‌شود و این مختص یک حوزه خاص نیست بلکه در حوزه‌هایی مانند صنعت، معدن و کشاورزی هم این‌گونه است.
سیاستگذاران بررسی کنند
این فعال اقتصادی گفت: گران تمام شدن کالاهای تولید داخل علل مختلفی دارد که برخی علت آن را مشکلات تامین مالی و بالا بودن نرخ سود بانکی عنوان می‌کنند اما در حقیقت اگرچه نرخ سود بانکی بالاست اما هزینه کارگر و انرژی در ایران ارزان است. می‌توان میان اینها همپوشانی ایجاد کرد.
وی در مورد مشکلاتی که بر سر راه تولید وجود دارد، گفت: در این خصوص می‌توان به هزینه‌های مبادلاتی در کشور که ناشی از رفتارهای سیاسی است، اشاره کرد چراکه نحوه تعامل سیاسی ما در دنیا برایمان هزینه ایجاد می‌کند. همچنین هزینه عدم بهره‌وری در سیستم تولید بسیار بالاست. در این میان مدیریت واحدهای تولیدی عمدتا فاقد دانش مدیریتی هستند.
حریری افزود: در این راستا می‌توان به علت‌های مختلفی اشاره کرد که در شرایط فعلی نمی‌توان به همه آنها پرداخت اما به عقیده بنده، سیاستگذاران باید برای حل بسیاری از مشکلات، روی این موضوع متمرکز شوند که چرا قیمت کالاهای تولید داخلی غیرقابل رقابت با کالاهای خارجی است.
تبعات نپیوستن به WTO
نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران و چین همچنین در ادامه هشدار داد: علاوه بر کاهش صادرات غیرنفتی که در شرایط فعلی رخ داده است، موضوع وحشتناک‌تری نیز در راه است که آن هم تبعات نپیوستن به WTO تا سه، چهار سال آینده است چراکه در صورت محقق نشدن این الحاق، ایران از بازارهای جهانی موجود هم رانده خواهد شد زیرا کشورهای خارجی برای کشورهایی مانند ایران که عضو سازمان تجارت جهانی نیستند، استثنا قائل نمی‌شوند و برای آنها شرایط خاص و ویژه در نظر نمی‌گیرند.
حریری در رابطه با اثر افزایش قیمت دلار بر قیمت کالاهای تولید داخل که مواد اولیه آنها نیز در داخل تولید می‌شود، گفت: زمانی که دلار از 1000 تومان به سه تا چهار هزار تومان هم رسید، چنین اتفاقی در بازار داخل نیفتاد. پس در شرایط فعلی هم جز گرانی، نمی‌توانیم انتظاری داشته باشیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شما نرخ منطقی دلار را چقدر می‌دانید، گفت: در ایران نمی‌توان برای دلار نرخ منطقی در نظر گرفت چراکه بیشترین توزیع‌کننده و مصرف‌کننده ارز، دولت و خصولتی‌ها هستند و عمده ارز کشور را در دست دارند.
حریری اظهار کرد: نمی‌توانیم شرایط و سازوکارهای اقتصادی ایران را با کشورهایی که دارای اقتصاد آزاد هستند، مقایسه کنیم.
ترس و دلهره در بازار
همچنین در ادامه یک فعال بازار در مورد افزایش قیمت دلار طی روزهای اخیر گفت: بعد از افزایش قیمت دلار، ترس و دلهره خاصی در بازارهای مختلف به وجود آمده است چراکه بسیاری از صنایع وابسته به واردات مواد اولیه هستند. بنابراین با افزایش قیمت مواد اولیه، به ناچار قیمت تمام‌شده نیز افزایش می‌یابد و بازار بیشتر از شرایط فعلی با رکود مواجه خواهد شد.
این فعال بازار پوشاک عنوان کرد: در حال حاضر نیز با رکود بی‌سابقه‌ای در بازار دست و پنجه نرم می‌کنیم اما اگر برای دلار فکری نشود، این رکود بیشتر هم می‌شود چراکه قدرت خرید خانوار اجازه خرید کالاهای گران‌تر را به آنها نمی‌دهد.
وی بیان کرد: این در حالی است که علاوه بر افزایش قیمت کالاهای تولید داخل که وابسته به مواد اولیه هستند، کالاهای خارجی هم در بازار گران می‌شود و حتی برای واردات کالاهای خارجی هم باید ارز گران پرداخت کرد.
منبع: جهان صنعت
