شعارهای پوپولیستی و رویکرد عوام گرای جناح راست افراطی «جبهه ملی» فرانسه تا حدی نتیجه داد اما به موفقیت کامل منجر نشد؛ نتیجه ای که آینده پوپولیسم را در هاله ای از ابهام فرو برده که آیا احزاب تندرو از محبوبیت و قدرت بیشتری برخوردار می شوند یا افول جایگاه؟
راه امروز: دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه یکشنبه هفدهم اردیبهشت ماه با پیروزی «امانوئل مکرون» نامزد مستقل و رهبر حزب تازه تاسیس «به پیش» پایان یافت و «مارین لوپن» رهبر جناح راست افراطی جبهه ملی فرانسه با شکست مواجه شد.
اینک مردم فرانسه در انتظار فرارسیدن 14 مه (24 اردیبهشت) هستند تا شاهد مراسم سوگند جوان ترین رییس جمهوری تاریخ این کشور باشند. پیروزی مکرون به عنوان نامزدی میانه رو و خارج از طیف چپ و راست، جای بحث و توجه جدی دارد.
** ناکارامدی سوسیالیست ها؛ رمز محبوبیت پوپولیسم
از انتخابات سال 2012 فرانسه که سوسیالیست ها با پشت سر گذاشتن محافظه کاران به قدرت دست یافتند و «فرانسوا اولاند» به عنوان رییس جمهوری این کشور به کاخ الیزه راه یافت، هر روزه به نارضایتی فرانسویان افزوده می شد.
در پنج سال گذشته، مشکلاتی چون رکود اقتصادی، افزایش شمار بیکاران، شاخص های پایین رشد اقتصادی و مسائلی از این قبیل، موضوعات نگران کننده ای بودند که تاثیر خود را در انتخابات چند روز پیش نشان دادند.
همین مشکلات و ناتوانی دولت سوسیالیست این کشور در حل آن، زمینه را برای اولاند به عنوان یکی از نامحبوب ترین رییسان جمهوری فرانسه فراهم کرد تا او تنها به یک دوره ریاست جمهوری بسنده و از ورود به کارزار انتخاباتی مجدد خودداری کند.
عملکرد نامناسب سوسیالیست ها و به دنبال آن موج نارضایتی عمومی باعث شد که «بنوا آمون» نامزد این حزب در دور نخست تنها 6 درصد آرا را به خود اختصاص دهد و از ادامه رقابت ها در مرحله دوم کنار گذاشته شود.
البته تاثیر و پیامدهای بحران اقتصادی که از سال 2008 بسیاری از کشورهای جهان از جمله فرانسه را تحت تاثیر قرار داد بر ناتوانی این دولت بی تاثیر نبود. به دلیل همین افزایش فشار اقتصادی و مشکلات ناشی از بحران بود که مردم این کشور در سال 2012 به «نیکلا سارکوزی» رییس جمهوری دوره قبل رای ندادند و شانس رهایی از بحران را در انتخاب اولاند آزمودند؛ انتخاباتی که این بار هم گره از مشکلات اقتصادی آنان نگشود.
با روی کار آمدن دولت اولاند، دو رویدادها بسیار مهم کلافه در هم تنیده مسائل این کشور را پیچیده تر کرد که عبارت بودند از هجوم گسترده مهاجران و پدیده تروریسم؛ این دو موضوع مهم و تعیین کننده، نقش بسزایی در افزایش محبوبیت جناح های مهاجرستیز و در مقابل، کاهش محبوبیت دولت حاکم داشته است.
** پوپولیسم فرانسوی از محبوبیت تا ناکامی
با ادامه بحران در برخی کشورهای خاورمیانه و فرسایشی شدن آنها، اروپا با موجی از جنگ زدگان و پناهجویان مواجه شد که با توجه به سهمیه بندی های انجام شده در بین اعضای اتحادیه، بخشی نیز به فرانسه وارد شدند؛ ضمن آن که فرانسه در دهه های گذشته به عنوان یکی از کشورهای مهم اتحادیه، پذیرنده میلیون ها مهاجر از مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است.
موضوع مهم دیگر این که پس از موج جدید مهاجرت به اروپا و فرانسه در سال های اخیر، این کشور همواره با حملات تروریستی از جانب گروه های تندرو به ویژه گروه تروریستی داعش مواجه بوده به طوری که پاریس در مقایسه با دیگر پایتخت های اروپایی، بیشترین و هراس آورترین اقدامات تروریستی را به خود دیده است.
ماه نوامبر 2015 (آبان 1394) یکی از بزرگترین رویدادهای هولناک تاریخ این کشور در پاریس رقم خود و چند نفر از اعضای گروه تروریستی داعش در عملیاتی هماهنگ شده، همزمان چند نقطه این شهر را مورد بمب گذاری و حملات مسلحانه قرار دادند که در نتیجه آن، بیش از 130 نفر کشته و حدود 370 نفر مصدوم شدند.
از آن زمان پاریس همواره تحت تدابیر شدید امنیتی بوده است که در چند روز گذشته به خاطر حفظ امنیت انتخابات، شاهد شدیدتر شدن آن بودیم؛ موضوع مهمی که همواره مورد بهره گیری سیاسی احزاب تندرو این کشور قرار گرفته است.
از طرفی، جناح راست افراطی جبهه ملی با رهبری مارین لوپن توانسته از این موقعیت استفاده کند و بر محبوبیت خود بیافزاید. ضمن آن که این حزب دست راستی با نسبت دادن رکود، فقر، بیکاری و نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی با جمعیت مهاجر، این گروه را هدف قرار داده اند.
نگاهی به رقابت های سیاسی و انتخاباتی فرانسه در 15 سال گذشته، گویای افزایش محبوبیت جناح های ملی گرای افراطی به ویژه در سال های اخیر است.
پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 2002 که «ژان ماری لوپن» بنیانگذار و رهبر جبهه ملی فرانسه به دور دوم راه یافت ولی در مقابل رقیب خود «ژاک شیراک» از تصدی پست ریاست جمهوری بازماند، هرگز جبهه ملی به محبوبیت امروزی دست نیافته است.
پس از یک دهه و نیم این حزب بار دیگر توانست با بسیج کردن مردم و هراس افکنی درباره سیاست های مهاجرتی دولت فرانسه و اتحادیه اروپا، در دور نخست انتخابات به آرای مورد توجهی دست یابد.
اما در دور دوم این موفقیت تکرار نشد و در جریان این انتخابت که روز یکشنبه انجام شد مارین لوپن تنها توانست حدود یک سوم آرا (33.9 درصد) را به دست آورد در حالی که دو برابر وی (66.1 درصد)، رای به نفع مکرون به صندوق های ای واریز شد.
برخی تحلیلگران این شکست را نیز نوعی پیروزی برای این حزب ملی گرای تندرو تلقی می کنند چرا که برخلاف نقش و جایگاه کمرنگ این حزب در رقابت های سیاسی- انتخاباتی گذشته، حال یک سوم از افراد رای دهنده با رای خود از برنامه های این حزب استقبال کرده اند.
از طرف دیگر هم می توان به این قضیه نگاه کرد و آن نقش تندروها در مشارکت گسترده انتخاباتی است. به عبارتی دیگر، ملی گرایان افراطی باعث شدند تا آرای خاکستری به نفع جریان مقابل (به پیش) واریز شود. همچنین ائتلافی از احزاب بازنده در تقابل با این جریان تندرو شکل بگیرد که در مجموع مشارکت 85 درصدی فرانسوی ها را رقم زد.
نکته مهم دیگر این که مردم فرانسه با «نه» گفتن به لوپن و حزب وی نشان دادند که اگر هم به برنامه های مکرون خوشبین نباشند اما به تندروها و برنامه های مشخص آنان نیز اعتماد ندارند و هراس از قدرت یابی این گروه آنان را به پای صندوق های رای کشاند.
همچنین مردم فرانسه با «نه» گفتن به جناح راست جبهه ملی به این شیوه از ماندن در اتحادیه اروپا حمایت کردند. شاید اگر لوپن مواضع ضد اتحادیه ای خود را تعدیل می کرد، وضعیت بهتری در انتخابات داشت.
پرسشی که در پایان مطرح می شود این است که آیا با این شکست، دوره افول ملی گرایان افراطی فرانسه آغاز شده است یا اینکه موفقیت این حزب در ورود به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به پویایی و محبوبیت بیشتر آنان می انجامد؟
منبع: ایرنا
