تمکین از خرد جمعی و دست یابی به اجماع در خصوص راهبردها و مصادیق انتخاباتی، مهمترین چالش پیش روی جریان اصولگرایی برای فتح کرسی ریاست جمهوری در انتخابات اردیبهشت 96 است؛ چالشی که با توجه به تداوم روندهای واگرایانه در اردوگاه اصولگرایی امید چندانی به برطرف شدن آن نیست.
راه امروز: تمکین از خرد جمعی و دست یابی به اجماع در خصوص راهبردها و مصادیق انتخاباتی، مهمترین چالش پیش روی جریان اصولگرایی برای فتح کرسی ریاست جمهوری در انتخابات اردیبهشت 96 است؛ چالشی که با توجه به تداوم روندهای واگرایانه در اردوگاه اصولگرایی امید چندانی به برطرف شدن آن نیست.
ناکامی در به دست آوردن کرسی ریاست جمهوری و اکثریت مجلس شورای اسلامی در سال های 92 و 94 به اصولگرایان درس بزرگی داد؛ اینکه تشتت و تفرق در میان طیف های مختلف این جریان، کفه ترازوی آنان را در بزنگاه های انتخاباتی ضعیف می کند.
علم به این نقطه ضعف و تلاش برای اجتناب از این آسیب، اصولگرایان را بر آن داشته تا برای دستیابی به اجماعی که سال هاست از میان آنان رخت بربسته ، تلاش کنند. اما بررسی شواهد و رخدادها در فضای سیاسی کشور، نیل به این هدف را برای طرفداران جناح راست ناممکن و دور از دسترس می نماید.
این گزارش در کنار واکاوی کنش های جمعی و همگرایانه اصولگرایان، به بررسی روندهای واگرایانه و حرکت های گریز از مرکز طیف های گوناگون و چهره های مختلف جریان اصولگرایی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری 96 می پردازد.
**تلاش برای ایجاد نظم تشکیلاتی واحد در میان اصولگرایان
تلاش برخی چهره های شاخص اصولگرایی برای ایجاد نظم تشکیلاتی واحد و تعریف سازوکاری برای عملیاتی سازی تصمیمات ناشی از خرد جمعی، در اوایل دی ماه سال جاری به اعلام موجودیت تشکلی به نام «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» موسوم به «جمنا» منجر شد؛ جبهه ای که از سوی هیات موسس آن فرا اصولگرایی خوانده شد و دربرگیری همه نیروهای انقلابی را در دستور کار خود قرار داد.
جمنا اگرچه بزرگترین تشکل جمعی اصولگرایان است، اما تاکنون در گردهم آوردن طیف ها و چهره های مختلف سیاسی زیر چتر اصولگرایان چندان موفق نبوده است. غیبت برخی طیف ها و چهره های مطرح جریان اصولگرایی چون طیف میانه روی نزدیک به «علی لاریجانی» رییس مجلس و طیف پایداری ها در نخستین مجمع ملی این تشکل که پنجم اسفندماه برگزار شد، از عدم موفقیت این جبهه در عملیاتی سازی مهمترین کارویژه خود حکایت دارد.
اگرچه در نخستین مجمع عمومی جمنا، نامزدی 21 تن از چهره های اصولگرا در روندی از پایین به بالا یا به اصطلاح مردمی به رای حاضران گذاشته شد تا 10 نفر از نامزدهای نخست برای ریاست جمهوری برگزیده شوند، اما رد وابستگی به احزاب از سوی برخی نامزدهای پیشنهادی جمنا، اعلام عدم تمایل به نامزدی از سوی چند تن دیگر ، جای خالی نامزدهایی از طیف میانه اصولگرایی در فهرست 21 نفره، ضمن اینکه از جامع و فراگیر نبودن این تشکل حکایت داشت، نمایانگر کاستی های جدی در سازوکارهای هماهنگ سازی و تصمیم گیری جمعی بود.
نام «ابراهیم رییسی» متولی آستان قدس رضوی و «پرویز فتاح» رییس کمیته امداد امام خمینی در فهرست نامزدهای جمنا قرار داشت، اما این دو چهره اصولگرا پس از برگزاری انتخابات مجمع عمومی اعلام کردند که قصد ندارند در انتخابات نامزد شوند.
همچنین تکذیب نامه برخی جریان های سیاسی در مورد انتساب برخی نامزدهای 21 نفره جمنا به آنان، از نکته های جالب توجه انتخابات مجمع عمومی بود. «صادق محصولی» قائم مقام جبهه پایداری در گفت و گو با ایرنا تاکید کرد: جبهه پایداری نامزدی را برای انتخابات ریاست جمهوری به جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) معرفی نکرده است و انتساب دو نامزد به جبهه پایداری در رسانه ها جای تعجب و گلایه دارد.
گویا برخی از افرادی که نامشان در میان لیست 21 نفره هم گنجانده شده، به طور کامل با جمنا همراه نیستند. «محمدحسن قدیری ابیانه» که جزو 21 نامزد مرحله اول جمنا بود در گفت و گو با یکی از رسانه ها به گونه ای سخن گفته که گویا برنامه دیگری برای انتخابات دارد و می خواهد بدون درنظر گرفتن نتیجه در موعد ثبت نام نامزدها به ستاد انتخابات کشور برود و اعلام نامزدی کند و منتظر رای شورای نگهبان بماند.
«جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت» تشکل جمعی دیگری بود که به دنبال تلاش چهره های سیاسی اصولگرا برای همگرایی در بهمن ماه به دبیر کلی «شهاب الدین صدر» چهره شاخص اصولگرا و با حضور16 تشکل از احزاب سیاسی ایران اعلام موجودیت کرد که به رغم حضور 16 تشکل در این جبهه، هنوز حرکت جدی و موثری از آنان در فضای انتخاباتی کشور دیده نمی شود.
**ساز ناکوک پایداری ها در ارکستر اصولگرایان
به رغم تلاش گسترده جبهه مردمی برای همراه کردن طیف های مختلف اصولگرایی، اما هنوز طرفداران جبهه پایداری از همراه و همسو شدن با جریان جمعی اصولگرایان خودداری می کنند و با تک روی های خود، پایه های اجماع احتمالی در میان این جریان را سست تر می کنند.
«محمود احمدی نژاد» رییس جمهوری پیشین که چندی پیش خبرهایی مبنی بر توصیه رهبری به او برای شرکت نکردن در انتخابات منتشر شد، به تازگی با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرده که از هیچ جناح و نامزدی در انتخابات حمایت نمی کند. با این حال به نظر می رسد اعلام آمادگی یاران و همراهان دیرین او برای نامزدی در انتخابات و اعلام وفاداری آنان به راه و گفتمان احمدی نژاد، معادلات انتخاباتی اصولگرایان را از خود متاثر خواهد کرد.
«سعید جلیلی» یار دیرین احمدی نژاد است که به نظر می رسد یکی از نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری باشد. اگرچه نام جلیلی در میان نامزدهای مورد حمایت جمنا مطرح شده بود، اما غیبت او در نشست مجمع عمومی این تشکل، می تواند معنای روشنی داشته باشد؛ اینکه پایداری ها روی نامزدی جلیلی حساب ویژه ای باز کرده اند و حاضر نیستند امکان بهره گیری از ظرفیت های او را بدون ادعا و سهم خواهی در اختیار اصولگرایان قرار دهند.
به رغم هشدارها و اظهار نگرانی جدی بزرگان اصولگرایی در مورد حرکت های واگرایانه و احتمال رای شکنی پایداری ها، جلیلی همچنان با چراغ خاموش فعالیت های انتخاباتی خود را از طریق سفرهای استانی و سخنرانی های متعدد ادامه می دهد.
اظهار نظر چندی پیش «محمدرضا باهنر» دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری در مورد مقاومت جلیلی در برابر حرکت های همگرایانه اصولگرایان، از نگرانی بزرگان اصولگرایی در این خصوص نشان دارد.
به گفته باهنر، دوستان ما باید متوجه باشند که انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو، تنها 2 کاندیدای شاخص خواهد داشت و کسانی‌که می‌خواهند زیرآبی بروند، با یک افت سنگین مواجه خواهند شد؛ اینکه کسی تصور کند با 5 الی 6 میلیون رای می‌تواند مزاحمت ایجاد کند و سبد رای فلان جریان را بشکند، چنین چیزی نیست و چنین کاندیدایی در نهایت می‌تواند 500 الی 600 هزار رای کاندیدای یک جریان را خراب کند.
« مصباحی‌مقدم» سخنگوی جامعه روحانیت مبارز هم هفته گذشته در گفت و گو با یکی از رسانه های داخلی نسبت به پیامدهای نامطلوب نامزدی احتمالی جلیلی خارج از چارچوب جبهه مردمی نیروهای انقلاب اظهار نگرانی کرد و گفت: اگر بنا باشد جلیلی کاندیدا شود اما نخواهد وارد مجموعه جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی شود، رأی نمی آورد ولی رأی شکن است.
«حمید بقایی» معاون اجرایی احمدی نژاد یکی دیگر از یاران نزدیک او است که اگرچه به تازگی اعلام کرده به صورت مستقل در انتخابات شرکت می کند، اما بررسی خط فکری او از لابه لای سخنرانی ها و صحبت های تازه اش با رسانه ها، تداوم سبقه فکری احمدی نژادی او را مشخص می کند.
بقایی یکی از اصولگرایانی بود که نه تنها در نشست مجمع عمومی جمنا برگزار شد شرکت نکرد، بلکه همزمان با شرکت و سخنرانی در جمع هوادارانش، فعالیت های انتخاباتی خود را کلید زد.
بقایی در این نشست گفت: من فکر می‌کنم اساساً یک گفتمان بیشتر وجود ندارد. اصلاً راه دیگری وجود ندارد. کاری که آقای احمدی نژاد در دولت‌های گذشته انجام می‌دادند بینی و بین الله رقیبی دارد؟ آلترناتیوی وجود دارد؟
اعلام آمادگی بقایی برای نامزدی مورد انتقاد جدی برخی شخصیت های سیاسی اصولگرا قرار گرفته است. «احمد کریمی اصفهانی» دبیر کل جامعه اصناف و فعال سیاسی اصولگرا در واکنش به اعلام نامزدی بقایی گفت: بقایی چطور به خود اجازه داده کاندیدا شود؟ این که هر کسی به خودش اجازه دهد، بیاید و کاندیدای انتخابات شود، یعنی یک اشکال قانونی وجود دارد.
باهنر هم که در نشست جمنا حاضر بود، درباره اعلام کاندیداتوری بقایی گفت: «من وارد این بحث‌ها نمی‌شوم، از خودش بپرسید، کجاست؟ بعضی ها آهن هستند و آهن ربا می‌تواند جذب شان کند، بعضی‌ها چیز دیگری هستند و آهن ربا نمی‌تواند جذب‌شان کند». البته پیش از این جمنا در مورد حمایت از بقایی اعلام برائت کرده بود. مرضیه وحید دستجردی در نشست خبری خود که سه‌شنبه سوم اسفند برگزار شد، به صورت آشکار بر ایده حمایت جبهه مردمی از بقایی خط بطلان کشیده بود.
در حالی که بسیاری از چهره های اصولگرا در مورد نامزدی بقایی رویکرد انتقادی دارند، یاران دیرین احمدی نژاد تمام قد پشت او ایستاده اند و او را «احمدی نژادی دیگر» می خوانند.
«اسفندیار رحیم مشایی» یار غار احمدی نژاد به تازگی در «نشست پرسش و پاسخ درباره کاندیداتوری بقایی» اظهار کرده که ما اینجا هستیم که اعلام کنیم راه دکتر احمدی نژاد را ادامه میدهیم و این راه را بدون حضور دکتر احمدی نژاد به رسمیت نمی‌شناسیم.
بقایی بر اساس ضوابط قانونی جزو رجال سیاسی هستند. من آمده‌ام که با همه وجود و تمام قد فریاد بزنم که بقایی، احمدی نژاد است. «عبدالرضا داوری» مشاور رسانه ای دولت احمدی نژاد هم از جمله افرادی است که تمام قد از نامزدی بقایی دفاع می کند.بجز بقایی و جلیلی، دیگر یاران احمدی‌نژاد هم در صف نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری قرار گرفته اند.
«مسعود زریبافان» معاون دیگر احمدی‌نژاد، «مهرداد بذرپاش» رییس سازمان ملی جوانان در دولت پیشین، «حمیدرضا حاجی بابایی» و «رستم قاسمی» دو وزیر کابینه احمدی‌نژاد هستند که نامشان از جبهه یکتا به عنوان نامزد ریاست جمهوری در فهرست 21 نفره جمنا گنجانده شده است.
بذرپاش در ماه های اخیر فعالیت های رسانه ای و حضور در عرصه عمومی را شدت بخشیده و در سفرها و سخنرانی های متعدد خود، به شدت بر دولت می تازد و حتی با زیر سوال بردن مدیریت 30 ساله بر کشور، به دنبال بهره گیری از سبد رای احمدی نژادی ها است.می توان حضور نامزدهای متعددی را از جبهه پایداری و جبهه یکتا در انتخابات متصور بود. باید منتظر ماند و دید برآیند تعامل این دو جبهه با یکدیگر و با تشکل های جمعی اصولگرایان به کجا خواهد انجامید و در نهایت چه نامزدهایی و زیر لوای چه جبهه و جریانی از این طیف ها وارد گود رقابت های انتخاباتی خواهند شد.
**طیف میانه اصولگرایان؛ حرکت با چراغ خاموش
شاید طیف میانه رو اصولگرایان منتسب به «علی لاریجانی» رییس مجلس، این روزها به خاطر فعالیت های انتخاباتی کمتر در همسنجی با دیگر طیف های اصولگرایی، خبرها و تحلیل های انتخاباتی کمتری را در فضای رسانه ای به خود اختصاص داده اند. هنوز اصولگرایان میانه رو به طور مستقیم و رسمی در مورد رویکردهای انتخاباتی خود اعلام موضع نکرده اند.
از دید بسیاری از تحلیلگران، عملکرد این روزهای طیف لاریجانی را می توان نشانه ای از تصمیم جدی رهبران آن برای تداوم استراتژی انتخاباتی شان در سال های 1392 و 1394 یعنی ائتلاف با اصولگرایان و اعتدال گرایان دانست. غیبت معنادار جریان میانه اصولگرایان و چهره های منتسب به آن در جبهه مردمی نیروهای انقلاب و همچنین اجتناب آنان از حرکت تک روانه، این گمانه را تقویت می کند.
جالب آنکه خود اصولگرایان از اظهار نظر در مورد رویکردها و جهت گیری های انتخاباتی طیف لاریجانی اجتناب می کنند. وحید دستجردی در نشست خبری خود در پاسخ به پرسشی در مورد پیوستن لاریجانی به جمنا، پاسخ روشنی نداده و گفته بود: موضوع جذب لاریجانی به جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی را باید از خود ایشان سوال کرد. من بعضی اسرار را نمی توانم برملا کنم. اگر دوستان صلاح دانستند، خودشان اعلام می کنند.
در مجموع با توجه به تک روی ها و روندهای واگرایانه در میان جریان راست سیاسی، به نظر می رسد باوجود تلاش گسترده تشکل ها و شخصیت های سیاسی برای اقناع جریان های اصولگرا برای تمکین از خرد و تصمیم جمعی ، اصولگرایان در آستانه دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، نتوانند بر سر راهبردها و مصداق های انتخاباتی به اجماع دست یابند و نتوانند پس از سال ها پیروز صندوق های رای باشند.
منبع: ایرنا
