اولین گمانهزنیها به الهه کولایی یا معصومه ابتکار اشاره داشتند و گفته میشد برای قرارگرفتن در مناصب سخنگویی یا نمایندگی ایران در سازمان ملل مناسباند. درخصوص ابتکار جدای از نبود سابقه دیپلماتیک، به نظر میرسید که شاید حضور یکی از دانشجویان تسخیرکننده در پستی دیپلماتیک، بهانه و باعث بروز حساسیت و هزینهای بیدلیل شود که فرصت را از دستگاه دیپلماسی بگیرد. اگرچه او گفته است که این پست به او پیشنهاد شد اما چون تمایلی به حضور در این پست ندارد آن را قبول نکرده است. به الهه کولایی هم با وجود اینکه سابقه تحصیل و تدریس در حوزه روابط بینالملل و مطالعات منطقهای هم دارد، گویا پیشنهادی نشده بود.
اما دیروز وقتی سیدعباس عراقچی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران باز هم بر این تاکید کرد که بهدنبال علاقهمندی آقای ظریف، بهزودی دو نفر زن در پست سخنگویی و سفیر منصوب و مشغول بهکار خواهند شد به سرعت نام مرضیه افخم بهعنوان گزینه احتمالی برای پست سخنگو در سایتها منتشر شد. یک «منبع آگاه» در وزارت خارجه هم ضمن تایید این خبر که پست سخنگویی از سوی وزیر به مرضیه افخم پیشنهاد شده است به «شرق» گفت: «ایشان دیروز بعد از ظهر برای صحبت در ارتباط با همین مساله نزد وزیر بودند.»
افخم مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت خارجه و مدیرکل سابق اطلاعات و اخبار این وزارتخانه است. نام او برای خبرنگاران قدیمی حوزه دیپلماسی آشناست. وقتی گفته شد که متکی وزیر وقت امور خارجه طاهره نظری همسرش را بهعنوان مشاور در این وزارتخانه منصوب کرده است نخستین کسی که خبرنگاران برای یافتن صحتوسقم خبر سراغ او رفتند مرضیه افخم مدیرکل اداره اخبارواطلاعات وزارت خارجه بود. در فکسی که او برای خبرنگاران ارسال کرد، آمده بود: «به منظور ارتباط سازنده و فعال با همسران سفرا و دیپلماتهای خارجی مقیم کشورمان و همچنین ایجاد تشکل ویژه همسران دیپلماتهای وزارت امور خارجه از سوی آقای منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان سرکار خانم دکتر طاهره نظری بهعنوان مشاور وزیر امور خارجه منصوب و مشغول بهکار شد.» در آن زمان مرضیه افخم احتمالا تصورش را هم نمیکرد که چند سال بعد بهعنوان نخستین سخنگوی زن وزارت خارجه، خودش سوژه اخبار خبرنگاران شود. باردیگر هم در پی انتشار خبری مبنی بر انتقال مستندسازان ایرانی دستگیرشده در عراق از زندان آمریکاییها و تحویل آنان به نیروهای انگلیسی مرضیه افخم، مدیرکل اداره اطلاعات و اخبار وزارت امور خارجه
دراینباره توضیح داد: وزارت امور خارجه با جدیت وضعیت این دو مستندساز دربند درعراق را پیگیری میکند. اخباری دال بر انتقال مستندسازان به جنوب عراق و سپردن آنها به انگلیسیها هنوز به تایید این دو کانال رسمی اطلاعرسانی وزارت امور خارجه ایران نرسیده است و بر این اساس همچنان نمیتوانیم چنین اخباری را تایید کنیم.
در کنار نام افخم، سایتها از منصوره شریفیصدر، مدیرکل امور بانوان وزارت امور خارجه بهعنوان اولین سفیر زن جمهوری اسلامی ایران خبر دادند. براساس این گزارش هنوز محل ماموریت وي مشخص نشده است اما با توجه به سوابق کاری او که در شرق آسیا بوده، احتمالا روانه اندونزی یا بنگلادش خواهد شد که دوره ماموریت سفرای آنها خاتمه یافته است. شریفیصدر پیشتر بهعنوان نخستین زن در مسوولیت کاردار در سفارت ایران در ژاپن منصوب شده است. از زمان ایجاد پست سخنگویی برای وزارت امور خارجه، مرتضی سرمدی، محمود محمدی، حمیدرضا آصفی، سیدمحمدعلی حسینی، حسن قشقاوی، رامین مهمانپرست و سیدعباس عراقچی تاکنون عهدهدار سخنگویی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بودهاند.
خانم «افخم»شما بهعنوان سخنگوی وزارت خارجه معرفی شدهاید و تنها ابلاغ آن مانده، درست است؟
هنوز برخی از مراحل آن باقی مانده است که باید طی شود.
سابقه فعالیت شما در وزارت خارجه چیست؟
من هشتسال مدیرکل اطلاعات و مطبوعات بودم و 30سال است که سابقه فعالیت در وزارت خارجه در بخشهای مختلف را دارم.
نظر شما درباره اینکه برای اولینبار سخنگوی وزارت امور خارجه از بین بانوان انتخاب شده چیست؟
خب همه زنان از این موضوع استقبال میکنند فارغ از اینکه چه کسی معرفی شده باشد.