طرح اوباما برای سعودی ها در همکاری با ایران

به گزارش راه امروز: بعد از برجام، آمریکا سعی داشته که به متحدین عرب خود اطمینان دهد که برجام منجر به آشتی ایران و آمریکا نخواهد شد. اوباما گفته بود که او هیچگاه درصدد نبوده که متحدین سنتی آمریکا را بخاطر ایران به دریا بریزد. مقابله با تروریسم امروزه در صدر دستور کار جامعه جهانی است. اما آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس ایران را متهم به حمایت از تروریست میی کنند. اما واقعیت چیز دیگری است چرا که ایران جزو معدود کشورهای است که با گروه های تروریستی مثل داعش و القاعده مبارزه می کند که توسط شورای امنیت سازمان ملل بعنوان تهدید بی سابقه علیه صلح و امنیت جهانی شناخته شده اند. آمریکا و ناتو نیز بخوبی می دانند که منبع تامین مالی و ایدئولوژی و تسلیحاتی این گروه ها کجاست. به طوری که «اوباما» در مصاحبه خود با آتلانتیک عنوان کرد: «ایدئولوژی وهابیت مطلوب حاکمان سعودی است و عربستان حوزه های علمیه افراط گرایان وهابی را در سطع وسیعی در سطح جهان تامین مالی کرده است.» 

هیلاری کلینتون نیز در سپتامبر گذشته در جلسه موسسه بروکینگز گفته بود: «اکثر افراط گرایی در جهان امروز نتیجه سیاست ها و حمایت های مالی دولت و اتباع عربستان است و ما احمق خواهیم بود اگر این واقعیت را درک نکنیم.» از سوی دیگ «بایدن» معاون رئیس جمهور آمریکا نیز در همین رابطه بیان میکند: افراط گرایان توسط متحدین آمریکا در منطقه به قصد سرنگونی بشار اسد مورد حمایت قرار گرفته اند. با این وجود حمایت آمریکا از چنین متحدینی موجب تحیر است. 

در مقابل رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران معنقدند که «برخی از قدرت های بزرگ بویژه آمریکا در مبارزه با تروریست نه صاق هستند و نه جدی». بر همین اساس باید گفت: بی اعتمادی بین ایران و آمریکا از یکسو و آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس از سوی دیگر، عمیق و تاریخی است. اما با این اوصاف و با توجه به بحران های متعدد منطقه، تامین صلح و ثبات بدون همکاری بازیگران کلیدی مثل ایران و شورای همکاری خلیج فارس غیرممکن خواهد بود.

یکی از راهکارهای مطرح شده به وسیله شورای همکاری خلیج فارس، پیمان مشارکت و همکاری این شورا با «ناتو» است. اگرچه چنین سناریویی برای منزوی کردن ایران یک تجربه شکست خورده است. چرا که شورای همکاری های خلیج فارس اساسا بعد از انفلاب برای مقابله با نفوذ ایران  تشکیل شد و تمام راه های فشار و مقابله با ایران را انجام داد. این شورا و کشورهای غربی عضو ناتو از تجاوز صدام و بکارگیری سلاح های شیمیایی علیه ایران حمایت کردند و بدترین تحریم-های تاریخ را نیز علیه ایران اعمال کردند. با این وجود بعد از چند دهه، ایران امروز در قامت قدرتمندترین و باثبات ترین کشور منطقه ظاهر شده اما این در شرایطی است که  کشورهای عربی دچار انواع آشفتگی ها و بی ثباتی ها هستند.

البته راه حل دیگری که اوباما رییس جمهور آمریکا در مصاحبه اخیر خود با آتلانتیک پیشنهاد کرده بود؛ اینکه «ایران و عربستان» باهم منطقه را شریک شوند. در حالیکه ریاض این پیشنهاد را رد کرده و یکی از مسئولین ایرانی در صحبت با من در این مورد، بیان کرد: «این پیشنهاد امتیاز بزرگ واشینگتن به ریاض است».  «ترکی الفیصل» رییس سابق سازمان امنیتی عربستان و عضو خاندان سلطنتی آل سعود در مقاله ای اوباما را شدیدا بخاطر این پیشنهاد مورد سرزنش قرار داد و فاش ساخت که پادشاه سعودی در دیدار با اوباما به دنبال حمایت آمریکا از رهبری عربستان بر جهان اسلام بوده است.

از این رو کاملا واضح و مبرهن است که عربستان به دنبال همکاری با ایران نیست و برای گمراه نمودن جامعه جهانی ایران را متهم به «هژمونی ومنطقه ای» می کند در حالیکه خودش به دنبال « هژمونی بر جهان اسلام» است. البته رویایی جاه¬طلبانه، که عامل بی¬ثباتی و تحقق آن هم غیرممکن خواهد بود.

بر این اساس سناریو واقع بینانه این است که دیدگاه «هژمونی» یا «بالانس قدرت» فراموش و برای تشکیل یک«سیستم همکاری مشترک منطقه ای» فی مابین ایران وکشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و عراق تلاش شود. چنین سیستمی می تواند بر اساس مدل سازمان مشارکت و همکاری اروپا که کشورهای اروپایی بعد از جنگ جهانی دوم تجربه کردند، شکل گیرد. چرا که مکانیزم لازم قبلا وجود دارد. بند هشت قطعنامه 598 مصوب 1987 شورای امنیت سازمان ملل، به دبیر کل این سازمان ماموریت داده که برای چنین هدفی با کشورهای منطقه گفتگو کند.  

شورای امنیت سازمان ملل با تصویب یک قطعنامه جدید، می تواند این ماموریت دبیرکل را براساس مدل برجام احیاء کند. وزرای خارجه کشورهای 1+5 در نشست مشترک با وزرای خارجه هشت کشور خلیج فارس شامل ایران و عراق و شورای همکاری های خلیج فارس، می توانند مذاکرات را برای شکل دادن «ساختار امنیتی  خلیج فارس» آغاز کنند. در چنین سیستمی دو قدرت منطقه یعنی ایران و عربستان بجای تقابل؛  وارد همکاری خواهند شد تا چالش های «پسا سایکس پیکو» و «دوران جنگ سرد» را مدیریت کنند. چنین مهمی نیازمند انعطاف های لازم به وسیله آمریکا در روابط با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و ایران نیز خواهد بود. یک سیستم همکاری و امنیت که مسئولیت امنیت، تضمین دسترسی به انرژی و حمل و نقل آزاد در خلیج فارس را بعهده گیرد، امری است حیاتی و به نفع صلح و امنیت جهانی.