مطالعات اخیر نشان داده که شبکه‌های اجتماعی باعث افسردگی خواهند شد. روزنامه ایندیپندنت در گزارشی به تاثیر سوء این شبکه‌ها بر روی بهداشت روانی اشاره کرده‌است.
به گزارش ره امروز، این در حالی است که با رشد این شبکه‌ها در ایران کارشناسان نسبت به تاثیرات منفی آنها بر زندگی ایرانی‌ها نیز ابراز نگرانی کرده‌اند.
ایرانی‌ها در هر یک از شبکه‌های اجتماعی بیشتر از 30 دقیقه در روز حضور دارند. در سال 2014 میانگین صرف‌شده برای استفاده از اینترنت در بین ایرانی‌ها ۵۲ دقیقه در هفته بود که بعد از گسترش شبکه‌های اجتماعی بسیار بیشتر شد.
همچنین تعداد کاربران شبکه اجتماعیِ تلگرام –پرطرفدارترین شبکه در ایران- که چندماه پیش به 12 میلیون رسیده بود حالا از مرز 23 میلیون نیز گذشته است.
براساس بررسی مرکز Innovation is everywhere نیز بالغ بر ۸۳.۲ میلیون مشترک موبایل در ایران و جود دارد و با احتساب اتصال کاربران از طریق موبایل به اینترنت، ضریب نفوذ اینترنت ۵۵ درصد اعلام شده است.
با این تعاریف آیا ما باید در انتظار تاثیر این شبکه‌ها بر خلقیات ایرانی‌ها باشیم؟
یک روان‌شناس معتقد است برای کاهش تاثیر شبکه‌های اجتماعی به صورت منفی بر روحیات مردم تنها یک‌راه وجود دارد و آن استفاده بیشتر از دنیای واقعی است.
مهدی ملک‌محمد در گفتگو با فرارو اظهار کرد: تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر روی افسردگی یک معادله چندوجهی است؛ معادله‌ای که به طور خاص یک عامل مستقیم ندارد. چند عامل در این امر دخیل‌اند.
وی همچنین گفت: شبکه‌های اجتماعی مجازی به طور مستقیم عواملی را به وجود می‌آورند که آن عوامل نیز عواملی دیگر را منجر می‌شوند که یکی از آنها افسردگی است.
این روان‌شناس در ادامه درباره چگونگی تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر افسردگی سخن گفته و توضیح داد: اما بیاییم ببینیم برای فردی که به‌طور گسترده از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
این مشاور تشریح کرد: در پی استفاده زیاد یک فرد از شبکه‌های اجتماعی سرمایه اجتماعی وی کاهش خواهد یافت و یا از بین خواهد رفت. یعنی نقش دوستان واقعی، خانواده، اطرافیان و غیره دز زندگی چنین فردی کم خواهد شد.
ملک‌محمد ادامه داد: در پی این اتفاق فرد در مشکلاتش حمایتی واقعی مانند هم‌دردی و هم‌دلیِ فیزیکی و ملموس را تجربه نخواهد کرد. از راه مانیتور چطور می‌شود با کسی هم‌دردی کرد، در حالی که در آن نوازش‌کردن، با کلام و لحن و چشم‌درچشم سخن گفتن وجود ندارد؟
وی با اشاره به حسِ درماندگی گفت: یکی‌دیگر از وجوه غیرمستقیم شبکه‌های اجتماعی و تاثیر آن بر افسردگی نیز به حسِ درماندگی مربوط است. افسردگی ناشی از یک احساس درماندگی نسبت‌به مشکلات، آینده، رسیدن به آینده خوب و... برمی‌آید. فردی اگر درمانده نشود دچار افسردگی نیز نخواهد شد.
عضو انجمن روان‌شناسی ایران در ادامه توضیح داد: وقتی هر کدام از ما در شبکه‌های اجتماعی با سیلی از اتفاقات غیرعلمی و بدون حد و مرز مواجهیم در وهله اول انتظاراتمان غیرواقع‌بینانه خواهد شد.
وی در ادامه عوامل دیگری که این شبکه‌ها دامن می‌زنند را تشریح کرده و گفت: در پی انتظارات غیرواقعی ما با مشاهده سبک زندگی انسان‌های دیگر در مکانی غیز از مکان خودمان احساس می‌کنیم زندگی ما مطلوب نیست؛ احساسی که تغذیه‌کننده درماندگی است و درماندگی تغذیه‌کننده افسردگی خواهد بود.
ملک‌محمد اظهار کرد: مثالی در حوزه سلامتی در این مورد به زمانی برمی‌گردد که ما چند علائم بیماری داریم و آن را در گروه‌های دوستانه به اشتراک می‌گذاریم. اتفاقی که می‌افتد این است که افراد شروع به اطلاع‌دادن به ما می‌کنند؛ اطلاعاتی که بیشتر آنها علمی نیست.
این روان‌شناس گفت: نتیجه این رفتار آن خواهند بود که منبع اطلاعات دیگر برای ما اهمیت زیادی نخواهد داشت و ما به دنبال صحت و سقم اطلاعات در دنیای واقعی نخواهیم بود.
مهدی ملک‌محمد تصریح کرد: همچنین شبکه‌های اجتماعی به‌صورت قارچ‌وار احساسات دیگران را تولید و تکثیر می‌کنند. مثلا فردی که از این شبکه‌ها در هر اسمی استفاده می‌کند و حالِ روحی‌اش بد است، آن را در فضای مجازی اعلام می‌کند.
این مشاور همچنین گفت: اعلامِ عمومیِ غم وقتی توسط تعداد قابل توجهی از افراد دیگر نیز انجام شود، ما به یک انباشتگی در غم خواهیم رسید. بنابراین احساس شما نیز پس از یک‌ساعت بودن در فضای مجازی بدل به احساسی ناخوشایند خواهد شد.
وی اظهار کرد: اما راه‌حل چیست؟ تنها راه‌حل اهمیت‌دادنِ بیشتر به دنیای واقعی است. تنها در صورتی که بتوانیم این‌کار را بکنیم آسیب‌های دنیای مجاز کاهش خواهد یافت.
عضو انجمن روان‌شناسی با تاکید بر اینکه شبکه‌های اجتماعی جای دنیای واقعی را نمی‌گیرند اظهار کرد: شبکه‌های مجازی البته از نظر روان‌شناسی فوایدی هم دارند؛ اما در صورتی‌که ما آنها را به‌جای دنیای واقعی قرار ندهیم. بدانیم که حمایتِ واقعی در دنیای واقعیِ اطراف ما وجود دارد.
مهدی ملک‌محمد در انتها گفت: دنیای مجازی محل انتشار اخبار، اندیشه‌ها و آگاهی است که می‌تواند در بخش‌هایی ما را بی‌نیاز کند. اما از بعد روان‌شناختی اینکه ما از این فضاها انتظارِ حمایت عاطفی داشته باشیم امکان‌پذیر نیست و این فضا برای این‌کار طراحی نشده‌است.
منبع: فرارو
