پنجمین مجموعه داستان چیستا یثربی با عنوان «مردن شغل مناسبی برای تو نیست» درباره هنرمندان داخلی و خارجی آماده چاپ شده و تا چندی دیگر وارد بازار نشر می‌شود.
چیستا یثربی، نویسنده و محقق در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کتاب جدیدم «مردن شغل مناسبی برای تو نیست» نام دارد و پنجمین مجموعه‌داستان من است که بهتر است آن را مجموعه‌قصه بنامیم. کتاب، شامل 37 قصه خیلی کوتاه است که هرکدام 2 تا 3 صفحه حجم دارند و بدون استثنا، برگرفته از ماجراهای واقعی هستند. به عبارت دیگر، این داستان‌ها برگرفته از ارتباط من با آدم‌های واقعی هستند که در جامعه امروز ایران زندگی می‌کنند یا مهاجرت کرده‌اند.
وی افزود: قصه‌ها، بسیار جنبه نمایشی دارند. توضیح این نکته هم لازم است که من اول قصه‌نویس بودم و بعد وارد عرصه تئاتر شدم. بنابراین قصه‌هایی هم که نوشتم، نمایشی هستند. در همه آنها هم کشمکش و بحران وجود دارد. همان‌طور که اشاره کردم، ماجراهای کتاب برگرفته از اتفاقات و بحران‌های واقعی زندگی افراد واقعی است، اما بیان این نکته هم ضروری است که برداشت‌ها کاملاً شخصی و خصوصی هستند. یعنی برداشت خودم را نوشته‌ام و البته اسم شخصیت‌ها را هم نیاورده‌ام تا شبهه‌ای به وجود نیاید. بنابراین تمام اسامی، مستعار هستند، اما داستان‌ها، تاریخ و روز و زمان مشخص و همچنین المان‌های بسیار روشنی دارند.
این نمایشنامه‌نویس ادامه داد: پیش از من این کار توسط نویسنده و طنزپردازی چون عمران صلاحی انجام شده است. البته صلاحی اسامی واقعی را به کار برده است. عده‌ای از آدم‌های اطرافم هستند که در این کتاب حضور دارند و اگر نامشان را بیاورم، مشکلی ندارند. تعدادی از این افراد عبارت‌اند از: تهمینه میلانی، پوران درخشنده، رضا کیانیان، رسول صدرعاملی، اصغر فرهادی، خانواده خسرو سینایی، بهرام بیضایی و همسرش مژده شمسایی، قیصر امین‌پور و همسرش زیبا اشراقی، اکبر رادی و همسرش بانو حمیده عنقا، هادی مرزبان و همسرش فرزانه کابلی، خانواده محسن مخملباف، مصطفی رحماندوست، حسن فتحی، مینو فرشچی، امید روحانی، خانواده خودم، همسر سابقم و خانم همسر سابقم. البته این را هم اضافه کنم که قصه‌ای که درباره خانم همسر سابقم نوشتم اصلا منفی نیست.
مولف نمایشنامه «عکس دسته‌جمعی با خانم بزرگ» گفت: با وجود همه این شخصیت‌ها، بیش از همه در این قصه‌ها، خودم را نقد کرده‌ام. چون عقیده دارم آموزه‌ها و یادگیری‌های غلط از کودکی، در انسان پابرجا می‌ماند و تغییر در آن سخت است. مثلا اگر از کودکی نه گفتن را یاد نگیری، در بزرگسالی حتما به مشکل برمی‌خوری.
به گفته یثربی، کتاب «مردن شغل مناسبی برای تو نیست» داستان‌هایی درباره دو شخصیت خارجی هم دارد که یکی از آنها نیکول کیدمن بازیگر استرالیایی ـ آمریکایی و دیگری بازیگر نقش جومونگ است. قصه‌های این دو حاصل مصاحبه و گفتگویی است که با آنها انجام داده‌ام. گفتگو با بازیگر جومونگ وقتی انجام شد که به ایران آمده بود و در مسیر رفتن به موسسه خیریه محک با او گفتگو کردم. مصاحبه با نیکول کیدمن هم وقتی انجام شد که در دانشگاه آیوا آمریکا بودم و از طریق چت با او گفتگو کردم.
یثربی در ادامه گفت: با نیکول کیدمن گفتگوی جالبی داشتم. در واقع این گفتگو درددلی بود بین دو زن؛ یکی مسیحی و در آمریکا و دیگری مسلمان و در ایران. من دکترای روان‌شناسی تربیتی با گرایش تئاتردرمانی دارم. بنابراین یکی از اهداف نوشتن این کتابم، بررسی این موضوع بود که چقدر آموزه‌های نسل‌های مختلف باهم تفاوت دارد و چقدر برخی از این نسل‌ها خوشبخت‌تر هستند. مثلا دهه چهل و پنجاهی‌ها به دلیل سال‌های انقلاب و جنگ، استرس دارند؛ در حالی که نسل دهه 70، دنبال مطالبات خودشان هستند و مانند بزرگترها رفتار می‌کنند.
وی افزود: شاید این سئوال پیش آید که چرا این کار را کردم؟ جواب این است که خواستم تاریخ‌نگاری نسل فرهیخته‌مان را به یادگار بگذارم. اگر اتفاقات ناگواری در روابط فردی بین آدم‌های فرهیخته جامعه ما می‌افتد، مقصر تربیت و آموزش نادرست است نه فرد. چون فرد بی‌گناه است و دارای نور الهی است. چیزی که برایم مهم بود، آسیب‌شناسی جامعه از دیدگاه مدرن است و در این زمینه هم سعی کردم آموزه‌های ایرانی اسلامی را در نظر بگیرم.
نویسنده کتاب «زمانی که تابستان گذشته رسید» گفت: داستان‌های «مردن شغل مناسبی نیست» چند بعدی روایت می‌شوند. یعنی تا میانه قصه را من تعریف می‌کنم و بعد از نیمه اول، شخصیت مورد نظر است که دارد چیستا یثربی را روایت و نقد می‌کند. بیشترین شخصیتی هم که در قصه‌ها حضور دارد، دخترم است که همیشه منتقد جدی من است. تمام قصه‌ها یک راوی سوم شخص مفرد دارد و این راوی، دخترم است که دارد نظر می‌دهد. بعد از دخترم هم بیشتر حضور، متعلق به قیصر امین‌پور و اکبر رادی است. چون در محضر این دو تن بود که تحول پیدا کردم و به «هنر برای مردم» رسیدم. این نکته را هم اضافه کنم که لحن قصه‌ها، طنز است، ولی طنز تلخ.
وی افزود: قصه‌های کتاب برای سنین مختلف من است و آن را نوشتم تا نسل امروز بداند، چیزهایی که به دست آوردیم، به راحتی به دست نیامده‌اند. یکی از موارد بسیار مهمی که سعی دارم در این کتاب بگویم، این است که انسان بد وجود ندارد، بلکه تربیت بد است که وجود دارد. در این زمینه عقیده ژان ژاک رسو را در کتاب «امیل» دنبال کردم. قصه آخر کتاب هم مربوط به سفری است که اخیرا جمعی از شاعران به لبنان داشتند. این داستان «لبنان، بی من و تو» نام دارد و برای نوشتنش، به اندازه 4 سالی که قصه‌های دیگر کتاب را نوشتم، زحمت کشیدم.
یثربی در پایان گفت: این کتاب در حال حاضر مجوز چاپ را اخذ کرده و قرار است توسط نشر پارمیده، با همکاری نشر نامیرا چاپ شود. این اولین کتابم است که فقط 3 مورد اصلاحیه داشته است و از این جهت بسیار خوشحالم؛ چون یکی از نمایشنامه‌هایم بود که 47 مورد ممیزی گرفت.
