پديده شوم قاچاق بازار نساجي را نابود كرده است

به گزارش راه امروز – فرشته فريادرس: صنعت نساجی در زمره بزرگترین، مهمترین و قدیمی ترین صنایع جهان است که به دلیل اشتغالزایی بالا و نقش صنعتی، اقتصادی و اجتماعی فوق‌العاده، بسیار مورد توجه اغلب کشورها و اقتصادهای بزرگ دنیا قرار دارد. بر اساس چشم انداز صنعت نساجی و پوشاک در افق 1404، در سند راهبردي وزارت صنعت، معدن و تجارت دستيابي به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را در سطح منطقه ترسیم شده است. با توجه به نقش بالای اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم صنعتی، ارزش افزوده بالا و توان بالقوه و بالفعل صادراتی، دستیابی به جایگاه سوم صنعت نساجی در منطقه و رسیدن به رتبه پنجاه ام از اهداف مهم اين برنامه در اين بخش است. اين در حالي است كه رييس هیئت مدیره انجمن نساجی ایران با اشاره «چالش‌هاي صنعت نساجي» از قبيل؛ «ركود»، «كمبود نقدينگي»، «مبادلات بانكي» و پديده «قاچاق» دستيابي به چنین اهدافي را شبيه طنز مي‌داند و معتقد است: در حال حاضر بيشتر واحدهاي نساجي فعال در كشور با ظرفيتي كمتر از 50 درصد فعاليت مي كنند. در عين حال به رغم اينكه صنعت نساجي مورد بي مهري متوليان صنعت قرار گرفته است، اما ارزش صادراتي اين صنعت در مقايسه با ساير صنايع بالاست؛ به طوري كه رقم صادرات اين صنعت به با احتساب صادرات فرش، به يك ميليارد و 650 ميليون دلار مي رسد. وي با ابزار گله مندي از عملكرد وزارت صنعت، معدن و تجارت، مي گويد: متوليان صنعت كشور آنقدر وقت خود را صرف صنعت خودرو و پتروشيمي كرده اند كه موجبات اعتراض «اكبر تركان»، مشاور رييس‌جمهور نيز شده است.

مزاياي صنعت نساجي

مزایای متنوع صنعت نساجی از جمله قدرت اشتغال زایی بالا، ارزآوری، تولید ثروت ملی، نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به سایر صنایع و ارزش افزوده بالا، موجب شده است که بسیاری از کشورها صنعتی شدن خود را صرفاًً از صنایع نساجی و پوشاک آغاز کنند و کماکان نیز در بخش های دانش بنیان و با ارزش افزوده بالا پیشرو باشند. از جمله سیاست های موفق در پیشرفت این صنعت که تقریباً در همه کشورهای پیشرو (از قبیل چین، هند، ترکیه، ویتنام و...) به اجرا درآمده، جذب سرمايه‌گذاری خارجی است که پیش نیاز آن، در درجه اول، رقابتی کردن هزینه های تولید و سپس تسهیل فضای مناسب کسب و کار و عقد قراردادهای تجاری آزاد و ترجیحی با بازارهای هدف صادراتی و تأمین زیرساخت ها، تسهیلات مالی و مشوق‌های صادراتی است. علاوه بر این، دسترسی به مواد اولیه، نیروی کار ارزان و ماهر، حمایت همه جانبه دولت ها، مشوق های متنوع و تخفیف‌های مالیاتی، از جمله مشوق‌های سرمايه‌گذاری داخلی و خارجی در این صنعت به شمار می رود. از اين منظر صنعت نساجی ایران جزو ۷ صنعت استراتژيك ایران عنوان شده است.

آمارهاي جهاني از صنعت نساجي      

طبق گزارش سازمان تجارت جهانی، در سال 2013 میلادی صادرات صنایع نساجی و پوشاک جهان)با 8درصد رشد نسبت به سال قبل و با نرخ چهار برابر رشد کل تجارت جهانی ( به 766 میلیارد دلار رسید که 5.6 درصد از صادرات کالاهای صنعتی )به میزان 11 ، 848 میلیارد دلار( را دربر می گیرد. هم اکنون افزون بر9 هزار 818 واحد صنعتی با اخذ پروانه بهره‌‍ برداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت در صنایع نساجی و پوشاک کشور فعال هستند که این تعداد 11 درصد از کل بنگاه های فعال صنعتی کشور را تشکیل مي دهند. ميزان سرمايه‌گذاری ثابت انجام شده در این واحدها طبق اعداد موجود در پروانه ها در حدود 78 هزار میلیارد ریال و5 درصد از کل سرمایه گذاری انجام شده در صنعت کشور است.

ظرفيت اشتغالزايي در صنايع نساجي

این واحدهای صنعتی بالغ بر حدود 280 هزار شغل صنعتی مستقیم ایجاد کرده و در حدود 12 درصد از اشتغال صنعتی کشور را به خود اختصاص داده اند. با وجود اینکه 5 درصد از سرمايه گذاری صنعتی کشور در صنایع نساجی انجام شده است، این مقدار سرمایه گذاری نسبتاً کم، توانسته تا 12 درصد از اشتغال صنعتی را به خود اختصاص دهد که این امر ظرفیت صنایع نساجی را در ایجاد اشتغال به خوبی نشان ميدهد. البته این میزان اشتغال مربوط به واحدهای صنعتی بوده و با توجه به تعداد زیاد واحدهای کوچک و صنفی، بر طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن )مرکز آمار ایران، سال 1390 )، میزان شاغلین در صنعت نساجی، پوشاک و چرم کشور 647 هزار نفر ( 21 درصد از کل صنعت( است. بر اساس آمارهای موجود، متوسط هزینه مورد نیاز جهت ایجاد اشتغال برای یک نفر در صنایع نساجی حدود 25 درصد متوسط هزینه ایجاد اشتغال یک نفر در کل صنعت کشور است. با توجه به اشتغال زایی بالای صنعتی، سهم این صنعت از تولید ناخالص داخلی قابل توجه است. به طورکلی، ارزش افزوده از صنایع بالادستی به طرف پایین دستی افزایش پیدا می‌کند که در مورد صنایع نساجی هم هر چه به طرف حلقه‌های پایینی زنجیره تأمین حرکت کنیم، میزان ارزش افزوده افزایش می‌یابد که در مورد پوشاک آماده تا 90 درصد نیز می‌رسد.

كاهش سرانه مصرف پوشاك در ايران

طبق داده های مصرف فردی مرکز آمار در سال 1390 و گزارش موسسه تامسون رویترز، مصرف سالانه 142 انواع محصولات صنایع نساجی، پوشاک و چرم کشور در حدود 20 میلیارد دلار تخمین زده می شود. با استناد به آخرین آمار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مصرف سالانه پوشاک خانوار شهری 12.7 میلیون ریال است و مصرف کل بازار داخلی کنونی پوشاک کشور بیش از 300 هزار میلیارد ریال در سال برآورد می شود. بدیهی است سرانه مصرف جهانی منسوجات و پوشاک به مراتب بیشتر از اعداد اعلامی است که یکی از دلایل پایین بودن آن در کشور، کاهش قدرت خرید مردم و رکود اقتصادی کشور است.

كشورهاي برتر صادركننده

بر اساس اين گزارش، ده کشور برتر صادرکننده نساجی، پوشاک و کفش جهان به ترتیب چین، ایتالیا، آلمان، هند، ایالات متحده آمریکا، ترکیه، بنگلادش، ویتنام، بلژیک و فرانسه محسوب می شوند. در کنار چین با جمعیت 1.35 میلیارد نفری که به عنوان کارخانه دنیا از آن نام برده می شود، نزدیک به 50 کشور جهان با صادرات سالانه بالای یک میلیارد دلار در زمینه صادرات پوشاک فعال هستند. حجم فروش نام و نشان تجاری مهم ) اروپایی و آمریکایی) پوشاک و کفش جهان از کل صادرات کشورهای بزرگ صادرکننده بیشتر است. کشورهای با درآمد بالا ) درآمد سرانه بالای 12 ، 616 دلار45) درصد، کشورهای با درآمد متوسط به بالا (درآمد سرانه بین 4، 086 تا 12 ، 616 دلار) 42 درصد، کشورهای با درآمد متوسط به پایین )درآمد سرانه بین 1035 تا 4، 086 دلار) 13 درصد و کشورهای با درآمد پایین )درآمد سرانه کمتر از 1035 دلار) 4 درصد از صادرات نساجی و پوشاک جهان را بر عهده دارند. همچنين 80 درصد صادرات جهانی پوشاک مربوط به کشورهای با درآمد بالا و متوسط به بالا است. با توجه به وضعیت جهانی صنایع نساجی و پوشاک و وضعیت نیروی کار و گروه اقتصادی کشور )درآمدمتوسط به بالا(، ایران پتانسیل صادرات بیش از 12 میلیارد دلار منسوجات، پوشاک، کفش و چرم را دارد.

پنج واردکننده مهم جهانی پوشاک

از سوي ديگر پنج واردکننده مهم جهانی پوشاک در سال 2014 ، به ترتیب آمریکا ) 86 میلیارد دلار(، آلمان
) 36 میلیارد دلار(، ژاپن ) 29 میلیارد دلار(، انگلستان ) 28 میلیارد دلار( و فرانسه ) 23 میلیارد دلار( هستند که نزدیک به نیمی از واردات پوشاک جهان را به خود اختصاص داده اند. حجم واردات پوشاک منطقه خاورمیانه و همسایگان ایران 40 میلیارد دلار است و واردکنندگان مهم به ترتیب روسیه، امارات متحده عربی، عربستان و ترکیه به شمار می روند.

هدف گذاری صنعت نساجی و پوشاک

بر اساس چشم انداز صنعت نساجی و پوشاک اساس سند چشم انداز 4 در سند راهبردي وزارت صنعت، معدن وتجارت، دستيابي به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را در سطح منطقه ترسیم شده است. با توجه به نقش بالای اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم صنعتی، ارزش افزوده بالا و توان بالقوه و بالفعل صادراتی، چشم انداز صنعت نساجی و پوشاک در افق سال 1404 دستیابی به جایگاه سوم صنعت نساجی در منطقه و رسیدن به رتبه پنجاه ام جهان با تکیه بر رقابت پذیری، نوسازی و سرمایه گذاری همراه با توسعه فناوری و ارتقای بهره وری عوامل تولید از اهداف مهم اين صنعت است.

 

چالش‌هاي صنعت نساجي

محمد مروج حسینی، رئیس هیئت مدیره انجمن نساجی ایران با اشاره به «چالش هاي صنعت نساجي» به «تعادل» گفت: صنعت نساجي در حال حاضر مثل ساير صنايع با چالش‌هاي عمده اي از قبيل؛ «ركود»، «كمبود نقدينگي»، «مبادلات بانكي» و پديده «قاچاق» روبرو است.

مروج حسینی با اشاره به «رتبه پيش بيني شده 50 صنعت نساجی ایران در افق 1404»، عنوان کرد: متاسفانه در سند راهبردي هیچ اشاره‌ای به رتبه فعلی ایران نشده‌است. ضمن اينكه تعیین چنین اهدافي بیشتر شبيه طنز است تا واقعيت. رئیس هیئت مدیره انجمن نساجی ایران در ادامه توضيح داد: تاکنون رتبه‌بندی خاصی برای صنعت نساجی کشور انجام نشده‌است اما به نظر مي رسد كه رتبه ایران کمتر از 50 باشد.

وي همچنين با اشاره به «سرمايه گذاري پيش بيني‌شده در صنعت نساجي»، تصريح كرد: در سند راهبردي وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنين پيش بيني شده كه سالانه 450 ميليون دلار در صنعت نساجي سرمايه گذاري شود، اين استراتژي زماني جواب ميدهد كه همه مسائل باهم ديده شود و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور نيز همكاري داشته باشد. ازطرفي بايد ديد، چه ميزان نقدينگي وجود دارد كه قرار است اين مبلغ به صنعت نساجي ترزيق شود.

به گفته مروج حسيني، در حال حاضر 9 هزار و 856 واحد نساجي داراي پروانه بهره برداري از وزارت صنعت‌، با ظرفيتي كمتر از 50 درصد فعاليت مي‌كنند.

پديده شوم قاچاق

رئیس هیئت مدیره انجمن نساجی ایران در ادامه با انتقاد از اينكه «قاچاق یکی از معضلات جدی‌ است که صنعت نساجی با آن مواجه است»؛ تصريح كرد: از آنجا كه تقريبا 85 درصد محصولات نهايي صنعت نساجي پوشاك است، متاسفانه شاهد افزايش قاچاق بي رويه پوشاك از كشور تركيه و چين هستيم.

به گفته رییس انجمن صنایع نساجی، ‌بيش از 70 درصد از قاچاق کالا به‌ویژه پوشاک از از كشور چين است كه از طریق مرز زمینی ترکیه و از طریق مرز آبی دوبی انجام می‌شود. كه اين پديده شوم قاچاق بازار صنايع نساجي را از نابود كرده برده است.

وی با تاکید بر «ضرورت مقابله با پدیده قاچاق»، تصريح كرد: متاسفانه در حال حاضر افرادي هستند كه به اسم برند اقدام به فروش كالاي قاچاق مي كنند، اما مجوز آن شركت را ندارند كه وزارت صنعت، معدن و تجارت در اين زمينه ورود كرده است.

مروج حسيني با اشاره به اينكه «قاچاق، یک پدیده اقتصادی است»، بيان كرد: برای مقابله با آن باید به‌دنبال راهکارهاي فرهنگي باشیم، زیرا با بستن مرزها و بگیر و ببندها نمی‌توان با پدیده قاچاق مقابله کرد.

1.2 ميليارد دلار ارزش صادراتي صنعت نساجي

وي با اشاره به «ارزش صادرات صنايع نساجي در كشور»، گفت:‌ با وجود اينكه صنعت نساجي در مقايسه با ساير صنايع صادراتي مورد بي‌توجهي قرار گرفته است، اما ارزش صادرات صنعت نساجي درمقايسه با ساير صادارت غيرنفتي بالاست و ارزش صادراتي آن مبلغي نزديك به 1 تا 1.2 ميليارد دلار است كه اگر بخواهيم ارزش صادراتي فرش را كه حدود 400 ميليون دلار را به آن اضافه كنيم، مبلغي افزون بر 1 ميليارد و 650 ميليون دلار خواهد شد.

صنعت نساجي نمرده است كه احيا شود

رئیس هیئت مدیره انجمن نساجی ایران در پايان با اشاره به «سخنان وزير صنعت، معدن و تجارت، مبني بر احياي دوباره صنعت نساجي»، گفت: صنعت نساجي نمرده است كه كسي بخواهد آن را احيا كند. متوليان صنعت كشور آنقدر وقت خود را صرف صنعت خودرو و پتروشيمي كرده اند كه موجبات اعتراض اكبر تركان مشاور رييس‌جمهور نيز شده است. اما هم اينكه در سند راهبردي صنعت نساجي ديده است جاي اميدواري است.

 

منبع:‌تعادل