بهرهگیری از ظرفیتهای دیپلماسی رسانهای به عنوان ابزاری سترگ و بیهمتا در معادلات جهانی و روابط بینالملل از جمله گزارههایی است که هماره مورد التفات و عنایت روحانی و یاران دیپلمات وی بوده است. او در سومین سفر نیویورک نیز در اولین گام با مدیران و مجریان ارشد رسانههای بینالمللی نشست داشت و در این دیدار به مهم ترین اولویتها و موضوعات داخلی و بینالمللی پرداخت. رئیسجمهور کشورمان با اشاره به موضوع روز آوارگان سوری و توجه افکار عمومی جهانیان به وضعیت دهشتناک آنها و جنگ و خونریزی در سوریه، تاکید کرد که موضوع آوارگان حاصل عملکرد تروریستهاست چرا که مردم این کشور قبلتر تحت حاکمیت دولت فعلی دچار این وضعیت نشده بودند. وی به جنگ یمن نیز اشاره و خطاب به مدیران رسانهها تاکید کرد که رسانههای همگانی نباید اجازه دهند که دشمنیها و بدبینیهای غیر واقعی در منطقه افزایش یابد. روحانی در پاسخ به سوالی پیرامون زندانیان آمریکایی در ایران، تاکید کرد که برخی از زندانیان دوتابعیتی هستند و شامل قوانین ایران، وی ضمن تاکید بر آنکه مسئولیت این زندانیان با قوه قضائیه است اما در عین حال گفت که به عنوان مجری قانون اساسی پیگیر بوده و خواستار آن است که اگر راهی باشد آنان زودتر آزاد شوند، رئیس جمهوری همچنین تاکید کرد که با مبادله و تبادل موافق نیست اما دولتها میتوانند بر مبنای قانون به تسریع در امور قضایی، تسهیل در امور کنسولی و درنهایت آزادی سریعتر آنها کمک کنند.
دکتر روحانی در خصوص همکاری ایران و آمریکا در خصوص سوریه، ضمن تاکید بر قدرت ایران در منطقه و عدم امکان حذف آن از معادلات که بر غربیها نیز به اثبات رسیده، تاکید کرد: عمل کامل به توافق هستهای یک آزمایش بزرگ برای اعتماد است. توافق در آمریکا به مرحله اجرا نزدیک شده و در ایران هم همینطور، تحریمها باید به طور کامل برداشته شوند تا مردم ایران احساس کنند که مذاکره ثمربخش است. بعد از آن ممکن است بتوان راجع به موضوعات دیگر هم دو کشور وارد گفتوگو شوند. وی در خصوص دیدار با اوباما و احتمال آن نیز به دیوار بلند بی اعتمادی و عملکرد نادرست آمریکاییها در گذشته اشاره و تاکید کرد: به جای ملاقات و دست دادن، باید بیشتر دنبال این باشیم که چگونه مسایل را برای آینده حل و فصل کنیم و راه حل بیابیم. مشکلات ایران و آمریکا با دست دادن حل نمیشود؛ نگرشها و عملکردها باید عوض شود. رئیسجمهوری ضمن ابراز ناراحتی نسبت به قصور طرف عربستانی در حادثه منا روابط دیپلماتیک میان دو کشور را مفید برای جهان اسلام دانسته و با اشاره به ظرفیتهای پسا توافق از سرمایهگذاری غربیها در اقتصاد کشور استقبال کرد و در خصوص برجام مخالفتها را طبیعی دانست و تاکید کرد که مهم اجرایی شدن توافق است و تاکنون همه نقش خود را خوب ایفا کرده اند.
اولین دیدارهای روحانی در نیویورک
همانند سال گذشته صف گستردهای از عالیترین مقامات بینالمللی و روسای کشورهای جهان برای دیدار با روحانی شکل گرفته است. در اولین روز پس از دیدار نمادین با دبیر کل سازمان ملل متحد به عنوان میزبان اصلی رئیسجمهوری، وی با رئیسجمهوری برزیل دیدار و گفتوگو داشت. دکتر روحانی در این دیدار روابط با برزیل به عنوان کشوری که نزد ایرانیان از احترام خاصی در میان کشورهای آمریکای لاتین برخوردار است، همواره خوب و مطلوب توصیف کرده و سفر وزیر خارجه برزیل به ایران را آغازی تازه در گسترش روابط دو کشور خواند. رئیس جمهوری با اشاره به توافق هستهای، گسترش روابط اقتصادی دو کشور را امری مطلوب و در دسترس خواند و به ظرفیتهای داخلی و منطقهای اقتصاد ایران اشاره کرده و از رئیسجمهوری برزیل برای سفر به ایران دعوت کرد.
رئیس جمهوری برزیل نیز ضمن ابراز خرسندی از دیدار با روحانی گفت: برزیل تمدن و تاریخ بزرگ ایران را در سطح جهان به رسمیت میشناسد و به آن احترام میگذارد. دیلما روسف از گسترش روابط اقتصادی در سطح دولتی و بخش خصوصی میان دو کشور نیز گفت و بر اهتمام برزیل در این مسیر تاکید کرد. دکتر روحانی در دیدار با نخست وزیر سوئد نیز خاطر نشان کرد: هیچ مانعی در مسیر تعمیق و گسترش روابط همه جانبه تهران - استکهلم وجود ندارد و از گسترش همکاریها میان دو کشور طی چند ماه اخیر نیز ابراز خرسندی کرد و گفت: تعمیق روابط ایران و اروپا گام بزرگی برای تحکیم امنیت منطقهای است. استفان لوفون نخست وزیر سوئد نیز با تاکید بر اینکه ظرفیتهای گستردهای برای ارتقای همکاریهای تهران - استکهلم وجود دارد، به سفر قریب الوقوع وزیر صنعت کشورش به تهران اشاره کرد و گفت: سوئد بسیار علاقه مند است که روابط صنعتی و تجاری خود را با ایران به عنوان یک بازیگر مهم و تاثیرگذار در منطقه گسترش دهد.
رئیس جمهوری کشورمان در دیدار با مدیران شرکتهای تجاری، اقتصادی و صنعتی آمریکا هم اظهار کرد: فضای پساتحریم، شرایط جدید اقتصادی و سیاسی را فراهم کرده که شرکتهای بزرگ تجاری، اقتصادی و صنعتی باید از آن استفاده کنند. روحانی با اشاره به مخالفتها برای حضور شرکتهای آمریکایی در ایران آن را قابل تداوم و دائمی ندانست. وی با اشاره به دستاوردهای اقتصادی دولت در فضای پیشاتحریم به موقعیت ویژه و ژئو استراتژیک کشورمان در کریدور اقتصادی منطقه و امنیت و ثبات ایران در خاورمیانه اشاره کرده و تاکید کرد با توجه به این پتانسیلهای بالقوه و امتیازات راهبردی در این فضا و در آینده، فشارهای مردم و شرکتها به دولت آمریکا بیشتر شده و اجازه نمیدهند راه کنونی ادامه یابد.
تروریستها خطری پایدار و موذی
رئیس جمهوری با حضور در نشست محیطزیست و توسعه پایدار که یکی از مهم ترین جلسات در حاشیه نشست مجمع عمومی ملل متحد است به سخنرانی پرداخت. روحانی از زاویهای تازه به موضوع محیطزیست و تروریسم در منطقه و تلاقی و تزاحم این دو اشاره داشت. وی خشونت عليه طبيعت و انسانها را دو فاجعه غرب آسيا خواند و تاکید کرد: تروريستها در سرزمينهاي فقير و زخمخورده از بحرانهاي محيط زيستي رشد کرده و مانند ريزگردها مرزها را درمينوردند. رئیسجمهور خاطرنشان کرد: تداوم اين وضعيت به تخريب بيشتر محيط زيست ميانجامد چرا که تروريسم منابع کشورها را به جاي محيط زيست به سمت و سوی مبارزه با تروريسم سوق میدهد. رئیسجمهوری همچنین تاکید کرد:جمهوری اسلامی ایران پیش از این، مجدانه و عمیقاً به تحقق اهداف توسعه هزاره، یاری رسانده و مشارکت فعالی در تدوین دستور کار توسعه پس از 2015 داشته، و از این به بعد نیز همکاری سازندهای برای اجرای تعهدات خود در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی خواهد داشت. وی دولت یازدهم را دولت محیطزیستی خوانده و تاکید کرد که این دولت سیاستهای خود را بر اساس رویکردی متوازن میان توسعه اقتصادی و حفاظت از محیطزیست تنظیم میکند و همچنین گفت فرصت توافق هستهای شرایط مستعدی برای اجرای برنامههای زیست محیطی فراهم میکند.
کمپین دیپلماسی هستهای ظریف
همزمان با بستر سازی روحانی و اشاره به فرصتها و ظرفیتهای پساتوافق برای بسط و تعمیق همکاری جهانیان با ایران، محمد جواد ظریف نیز در دستور العمل ویژه خود مشغول تمهید و تدارک بهینه اجرای برجام و عبور توافق هستهای از این پیچ خطیر است. وزیر خارجه کشورمان در اولین گام با فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و رایزنی داشت. در این دیدار مسائل دو جانبه نیز پی گرفته شده و دو طرف در این دیدار درباره آغاز دور جدیدی از مذاکرات میان ایران و اتحادیه اروپا گفتوگو کردند. این دو پس از این دیدار بیانیه مشترکی صادر کردند که در بخشی از آن آمده است: «دو طرف در این دیدار بر تعهد خود در اجرای برنامه جامع اقدام مشترک که به آغاز مسیر احیای روابط دو جانبه در زمینههای مختلف و همکاری در مسائل منطقهای و بینالمللی میانجامد، تاکید کردند. همچنین اقدامات بیشتری از طریق گفتوگوهای سطح بالا و در برگیرنده مسائل مورد علاقه مشترک دو طرف در زمینههای دو جانبه، منطقهای و بینالمللی صورت خواهد گرفت. ازسوی دو طرف مجید تختروانچی و هلگا اشمید به عنوان مسئولین پیگیری معرفی شده و قرار شد گام اول پیش از پایان سال برداشته شده و سپس وزیر خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ابتدای سال آینده با یکدیگر دیدار داشته باشند. دو طرف بر پایان مسالمتآمیز منازعه در سوریه و پایان جنگ در این کشور در چارچوب همکاری با یکدیگر تاکید کردند.» ظریف همچنین با یوکیو آمانو مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز دیدار و گفتوگو داشت. آمانو ضمن ابراز رضایت از سفر هفته پیش خود به تهران فضای همکاریها را مثبت خواند.
دیدار دوباره ظریف و کری در نیویورک
مذاکرات 10ساله در مهرماه سال92سر و شکلی متفاوت به خود گرفت. برای اولین بار دو وزیر خارجه ایران و آمریکا رودررو و مستقیم با یکدیگر به گفتوگو نشستند و پس از شکسته شدن تابوی بزرگ با محوریت رایزنیهای ممتد و بیسابقه این دو بود که نهال برجام به بار نشست. حال نیز این دو که با مرارت و سختی فراوان نشدنی را ممکن و میسر کردند پای نهال توافق نشستهاند تا آن را در مهمترین مرحله یعنی آغاز اجرایی شدن توافق صیانت کرده و از این پیچ خطیر گذر دهند. دو وزیر خارجه پس دو ماه و نیم این بار در نیویورک با یکدیگر دیدار و گفتوگو داشتند و طبیعی و بدیهی است که اجرایی شدن برجام اهم موضوع مذاکرات باشد اما در عین حال گفته می شود که از سوی طرف آمریکایی در خصوص سوریه نیز نکاتی مطرح شده است، موضوعی که با توجه به رجزخوانیهای دو سال پیش و ادعای کنار گذاشتن ایران از معادلات سوریه جالب توجه بوده و اقتدار طرف ایرانی بهخصوص بعد از توافق هستهای را نشانگر است و حکایت از این دارد که آمریکا پس از توافق هستهای به دنبال نزدیکی به ایران در موضوعات منطقهای و موضوع منافع مشترک است و میخواهد کلافه سردرگم خاورمیانه را با نزدیکی به ایران سر و شکلی آبرومندانه دهد.