تاثیر مشاوران خارجی در افزایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری تولید؛
فرشته فریادرس - گروه صنعت: پس از توافق نهایی ایران با ۶ قدرت جهانی، آنچه تولید را بیش از پیش نگران کرده، تسهیل در ورود کالاهای خارجی است. این درحالی است که در سال‌های گذشته و به واسطه اعمال محدودیت‌های ناشی از تحریم،تولیدکنندگان نشان دادند که قادر به تولید کالای کیفی هستند و نکته ضروری این است که در این شرایط نیز همچنان تولید رقابتی را مدنظر قرار دهند. در همین حال وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اهمیت بهره‌وری در بخش تولید تاکید کرد که «بدون بهره‌وری نمی‌توان به‌دنبال رقابت‌پذیری در کشور بود بنابراین پیشنهاد می‌کنم در این رابطه از مشاوران خارجی در صنایع مختلف بهره‌گیری شود.» حال با توجه به چنین تاکیدی از یک سو و توجه به ورود هیات‌های اروپایی به کشور با هدف همکاری‌های مشترک اقتصادی، تجاری و صنعتی از سوی دیگر، یکی از فاکتورهایی که باید مدنظر قرار گیرد تا محصولات تولید داخل قابلیت رقابت در بازارهای بین‌المللی را داشته باشند، استفاده از توان مشاوران خارجی است. اما اینکه مشاوران خارجی تا چه اندازه سبب می‌شوند بنگاه‌ها به سمت بهبود بهره‌وری سوق داده شوند و از سوی دیگر شاهد رقابت‌پذیری محصولات تولید داخل در پی افزایش بهره‌وری باشند، سوالی است که کارشناسان در گفت‌وگو با صمت به آن پاسخ دادند.
عوامل اساسی در رقابت‌پذیر نبودن محصولات تولیدی
محمدرضا مرتضوی، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت، معتقد است چند عامل اساسی در رقابت‌پذیر نبودن محصولات تولیدی کشور دخالت دارند که برای رفع موانع موجود باید اقدامات اساسی در این زمینه انجام شود. مرتضوی با اشاره به اینکه نظام مالی کشور نظام اعتباری نیست به صمت گفت: بنگاه‌های تولیدی ناگزیرند با جعل سند از امکانات بانکی در قالب عقود اسلامی استفاده کنند.دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به ورود هیات‌های خارجی به کشور اظهار کرد: برخی از هیات‌های خارجی که وارد کشور می‌شوند، بخش‌های بین‌المللی هستند و در صورتی که تمایلی برای خروج از سیستم ربوی وجود داشته باشد می‌توان از سازوکارهای مالی برای پوشش عملیات مالی شرکت‌های تولیدی استفاده کرد. وی یکی دیگر از عوامل موثر در رقابت‌پذیر نبودن تولیدات را پایین‌بودن بهره‌وری شرکت‌ها عنوان و تصریح کرد: اگرچه میزان سرمایه‌های ثابت بسیار بالاست، اما میزان بهره‌برداری از این میزان سرمایه ثابت وجود ندارد. از این‌رو چنانچه بتوانیم با سیستم‌های مدیریتی دنیا همراه شویم و سرمایه‌گذاران نیز به اندازه سخت‌افزارهای موجود، سرمایه مالی و مدیریتی تزریق کنند، می‌توان ظرفیت خالی ۴۵درصدی صنایع را پوشش داد.
مشاوران خارجی به تنهایی مشکلات تولید را حل نمی‌کنند
مرتضوی با بیان اینکه کمک گرفتن از مشاوران خارجی به تنهایی منجر به افزایش بهره‌وری و تولید رقابت‌پذیر نخواهد شد، تصریح کرد: زمانی که سیستم بانکی و مالی دارای ضعف و بهره بانکی بالای ۲۵درصد است، با این شرایط نمی‌توان امیدوار بود که حضور مشاوران خارجی بتواند مشکلات رقابت‌پذیری تولید را برطرف کند. وی با تاکید بر ایجاد سیستم‌های مدرن مالی در کشور عنوان کرد: اگرچه در کشور سیستم مدرن تولیدی وجود دارد یعنی براساس روش‌های جدید و علمی، سازوکار مدرن تولیدی در کشور ایجاد شده است، اما پشتیبانی مدرن مالی برای حمایت از تولید رقابت‌پذیر ایجاد نشده که این امر سبب ناکارآمدی تولید می‌شود. مرتضوی ادامه داد: این در حالی است که رقبای خارجی ابزارهای مالی و اعتباری لازم و مناسب را برای جلوگیری از ایستایی خطوط تولید در اختیار دارند و در به گردش درآوردن سرمایه‌های سخت‌افزاری و ثابت خود به نحو مطلوب از آنها استفاده می‌کنند.
استفاده از سازوکارهای اعتباری و مالی
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت یکی از مهمترین موضوع‌ها برای رقابت‌پذیری تولید را استفاده بنگاه‌های تولیدی از سازوکارهای اعتباری و مالی برای توسعه گردش و عملیات تولیدی عنوان کرد و گفت: این در حالی است که ال سی داخلی و سوئیفت بین‌المللی بر روی کشور بسته شده و امکان استفاده از یوزانس و امکانات مالی بین‌المللی وجود ندارد. از این‌رو باید بنگاه‌های تولیدی بتوانند از سازوکارهای اعتباری و مالی مانند تمام کشورهای دنیا استفاده کنند. مرتضوی یکی دیگر از عوامل مهم در رقابت‌پذیر نبودن تولید را ضعف نظام توزیع و بازاریابی در کشور اعلام و تصریح کرد: چنانچه نظام توزیع از شکل سنتی به مدرن تبدیل شود، قدرت خرید مردم در بخش تولید مواد غذایی با اصلاح نظام توزیع ۲۰درصد افزایش خواهد یافت، چراکه هم‌اکنون حدود ۳۵درصد قیمت به فاصله کارخانه تا خریدار مربوط می‌شود بنابراین چنانچه نظام توزیع کشور با تکیه بر شرکت‌های خارجی، مدرن و دگرگون شود، فرصتی بزرگ برای تولید و صنعت خواهد بود.
کار ارزش واقعی خود را ندارد
همچنین در ادامه علینقی خاموشی، مدیرعامل کارخانجات ریسندگی و بافندگی جامعه نیز در این‌باره به صمت گفت: یکی از مشکلات بخش تولید، التزام به کار است، چراکه متاسفانه درحال‌حاضر کار ارزش واقعی خود را ندارد و تنها با مشارکت و همکاری از مشاوران خارجی نمی‌توان انتظار داشت که تولیدات داخلی رقابت‌پذیر باشد. وی افزود: برای افزایش بهره‌وری در تولید باید به تربیت نیروی انسانی ماهر پرداخت و از سوی دیگر بازار نیز باید آزاد گذاشته شود و نباید به مسائل و مشکلات تولید، یکطرفه نگریست، بلکه باید همه‌جانبه‌نگری در حل مشکلات تولید مدنظر مسئولان قرار گیرد. خاموشی با بیان اینکه صنعت در شرایط کنونی در رکود قرار دارد، گفت: متاسفانه بازار کشش لازم را ندارد و از سوی دیگر انبارها پر از کالاست که این امر خود به رکود بیشتر بخش صنعت دامن می‌زند. وی ادامه داد: هر اندازه راندمان کاری افزایش یابد، هزینه‌های تمام‌شده کالا و محصولات تولیدی کاهش یافته و کیفیت کالای تولیدی افزایش می‌یابد. اما هر اندازه راندمان کاری کاهش یابد، سبب می‌شود هزینه‌ها افزایش یافته و محصولات قدرت رقابت با رقبای خود را از دست بدهند.
نبود ابزارهای تامین مالی
این تولیدکننده صنعت نساجی از دیگر مشکلات بخش تولید و رقابت‌پذیرنبودن محصولات تولیدی کشور را نبود اعتبارات کافی و لازم عنوان کرد و افزود: نبود ابزارهای تامین مالی و مشکلات مربوط به روابط کار و کارفرمایی تاثیر منفی بر محصولات تولید داخل خواهد گذاشت و همین امر سبب می‌شود، محصولات تولید داخل رقابت‌پذیر نباشند. خاموشی ادامه داد: متاسفانه مدیران تولیدی آنگونه که باید به بهره‌وری اهمیت نمی‌دهند و تا زمانی که این مشکلات و موانع مرتفع نشود، نمی‌توان شاهد فضای رقابت‌پذیر در بخش صنعت کشور بود، از این‌رو لازمه این اقدام آزاد گذاشتن بازار است. وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم با حضور شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی و از طریق سرمایه‌گذاری‌های مشترک بتوان فضای رقابتی برای تولیدکنندگان داخلی ایجاد کرد تا به‌مثابه واردات، صادرات محصولات داخلی نیز مدنظر قرار گیرد. براساس این گزارش، آنچه از اظهارات فعالان و تولیدکنندگان صنعتی برمی‌آید نشان از آن دارد که با وجود محدودیت‌های فعلی که در بخش تولید و صنعت کشور وجود دارد، استفاده از مشاوران خارجی راهکار افزایش رقابت‌پذیری تولید نخواهد بود اما سرمایه‌گذاری مشترک را می‌توان عاملی برای بالا کشیدن تولیدکننده از شرایط فعلی خود دانست.
