ورود به مرحله اول از گام نهایی

مذاکره؛ همدوش «لابی»
«وین» شهری است بر بستر رود «دانوب» و تاریخ، اما این تمام پایتخت زمستان‌زده کشور اتریش نیست. مقر اروپایی سازمان ملل و شاید دفتر «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» به این شهر این وجاهت را داده تا در اولین دور مذاکرات نهایی به‌عنوان محل مذاکره انتخاب شود. شاید همین موجب شد تا در لابه‌لای مذاکرات کارشناسی و فنی «یوکیو آمانو»، مدیر کل آژانس با جواد ظریف دیدار کند.  ظریف در این دیدار از آمانو خواست تا «آژانس با عملکرد خود فضای اعتماد ایجاد کند.» جواد ظریف در دیدار با مدیرکل در مورد قصد جمهوری‌اسلامی‌ایران مبنی بر «پیش‌بردن موضوعات هسته‌ای در چارچوب گفت‌وگو با کشورهای 1+5 و آژانس انرژی اتمی» اطمینان داد. آمانو نیز از توافقات اخیر این نهاد بین‌المللی با ایران ابراز خشنودی کرد. توافقی که منجر به بازدید بازرسان آژانس از تاسیسات نطنز و معدن اورانیوم گچین بندرعباس بازدید کردند. مصاحبه روز گذشته آمانو با پایگاه خبری «برکینگس دیفنس» نکته خبری مهمی داشت. او گفته که «آژانس لحظات دشواری در پیش‌رو خواهد داشت تا به این سوال پاسخ دهد که ایران دقیقا در تاسیسات هسته‌ای خود می‌خواهد چه کند.» او همچنین گفته که «مشکل اصلی برای حرکت به جلو این است که ایران پروتکل الحاقی را که به بازرسان اجازه می‌دهد از سایت‌هایی غیراز سایت‌های فعلی بازدید کنند، اجرایی نمی‌کند. اجرای پروتکل الحاقی برای اطمینان از اینکه همه فعالیت‌های هسته‌ای در ایران برای مقاصد صلح‌آمیز است، اهمیت بسیاری دارد، ولی ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم. ما در مرحله اولیه شفاف‌سازی و حل مسایل هستیم.» با این‌حال آمانو تاکید کرده که به‌دنبال اجرای برنامه اقدام مشترک دسترسی بیشتری به برخی مراکز ایجاد شده است. او البته یادآوری کرده که «با وجود این گام‌های روبه‌جلو، پس از سال‌های بن‌بست، کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام شود.» در حالی که بسیاری اولویت نظارتی آژانس را دسترسی به پارچین می‌پندارند آمانو یادآوری کرده که «ما با یک رویکرد گام‌به‌گام موافقت کرده‌ایم، فکر نمی‌کنم اینکه پارچین جزو گام اولیه نیست مشکل به حساب نمی‌آید.» آمانو البته اذعان کرده که مذاکره با ایران آسان نیست. روز گذشته محمدجواد ظریف دیدارهای متعددی از این دست داشت، در حالی که مذاکرات دو و چندجانبه در حال انجام بود، وزیرخارجه ایران با نمایندگان چین، روسیه و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیرخارجه و رییس‌جمهوری اتریش دیدار کرد.
ظریف: توقعی از این مرحله نداریم
روز گذشته اولین روز مذاکره برای دستیابی به گام نهایی و راه‌حل جامع بود. «شام‌کاری» ظریف و اشتون با ابراز خوشبینی نسبت به مذاکره آغاز شد. ظریف در این ضیافت شام اعلام کرد: «در مذاکرات وین وارد اولین مرحله از گام نهایی می‌شویم و توقعی از این مرحله نداریم. حتی قرار نیست در مذاکرات امروز راجع به متنی در این مرحله توافق کنیم. شاید یکی، دو جلسه دیگر طول بکشد قبل از اینکه ما وارد نگارش متن توافق شویم... . همان‌طور که رهبر انقلاب روز دوشنبه تاکید کردند ما مردمی هستیم که نقض عهد نمی‌کنیم.» کاترین اشتون هم در پایان این دیدار در پاسخ به اینکه «آیا مذاکرات شما مثل غذای ایرانی که امشب صرف کردید، خوشمزه بود؟» گفت که «غذا عالی بود و به مذاکرات روز سه‌شنبه خوشبین و امیدواریم.»
تشریفات جلوی دوربین  حرف‌های جدی پشت درهای بسته
روز کاری سه‌شنبه با مراسم تشریفاتی هر دیدار یعنی چند قدم همراه‌شدن اشتون و ظریف به‌عنوان رییس دو گروه مذاکره‌کننده و لبخند دیپلماتیک‌زدن و عکس یادگاری گرفتن آغاز شد. آن‌هم مقابل پرده‌ای سفید که روی آن نوشته شدهE3/ EU+3- IRAN TALKS و هنوز هم از کلمه مذاکره برای این نشست‌ها استفاده نمی‌شود.
با این حال نشست روز اول با مذاکره‌ای کوتاه با حضور اشتون، ظریف و مذاکره‌کنندگان شش کشور (پنج‌عضو دایم شورای امینت و آلمان) آغاز شد. قرار است طرفین در این مذاکرات درباره «دستور کار مذاکرات آتی» و نیز «تعیین موضوعات» با یکدیگر مذاکره کنند. بعد از آن، مذاکرات کارشناسی به سرپرستی معاونان ظریف و اشتون آغاز شد: مذاکره دوجانبه ایران با روسیه، چین و کشورهای اروپایی و آمریکا. یک دیپلمات آمریکایی شب پیش از آغاز مذاکره در جمع خبرنگاران گفته بود: «واشنگتن خوشبینی محتاطانه‌ای به مذاکرات (ایران و 1+5) در وین دارد. ما نگاه واقع‌بینانه‌ای داریم و این موضوع بسیار پیچیده و سخت است» آنها موضوع فعالیت سامانه موشکی را جزو موارد این مذاکره می‌دانند. در حالی که ظریف پیش از آن در این مورد گفته بود: «ما در حوزه نظامی فقط این بحث را مطرح می‌کنیم که برنامه هسته‌ای ایران، نظامی نیست و این هم از طرف ما موضوع پذیرفته‌شده‌ای است چون هم فتوای مقام معظم رهبری است و هم دیدگاه استراتژیک ایران است که برنامه هسته‌ای ایران هیچ ارتباطی به موضوعات نظامی ندارد.»مذاکره روز اول در حالی پشت درهای بسته و برای تنظیم دورنمایی از برنامه جامع آغاز شد که سخنگویان دو ارکستر مذاکره در شهر ارکسترها، نوای خوشایندی می‌نوازند. باید دید که در روزهای آینده مذاکره ارکستری هماهنگ شکل می‌گیرد یا هرکسی ساز خود را خواهد زد.

منبع: شرق