به گزارش
راه مردم، همه ما در آغاز یک رابطه که تازه می خواهیم دوران آشنایی را سپری کنیم، گاهی بی آن که خود خواستار تغییر چهره باشیم؛، نقاب هایی به چهره می زنیم و درست همانند یک عروس که می خواهد پسندیده شود و بر سر سفره عقد بنشیند ، بزک می کنیم و خود را می آراییم .چیز عجیبی هم نیست سرشت انسان به زیبایی گرایش دارد ، حال آن که این زیبایی می تواند از آن او باشد؛ یا از آن دیگری.... اما گاهی لازم است که پشت نقاب را هم دید؛ چهره بی آرایش را هم شناخت و آنگاه دست در دست کسی گذاشت و تا ته جاده با او رفت...
درست است که آدم‌ها با ازدواج بیشتر عادت‌هایشان تغییر می‌کند و اصلا شیوه زندگی و علایق‌شان هم با قبل تفاوت پیدا می‌کند، اما باز هم عادت‌هایی وجود دارد که نه تنها با گذشت زمان درست نمی‌شود، ممکن است روز به روز شدید‌تر هم بشود. جوانان باید این را بدانند و دست از خیال واهی "تغییر دادن دیگران" بردارند. ما به سختی می توانیم عادت ها و الگوبرداری های منفی یک کودک را تغییر دهیم تا چه برسد به شخصیت شکل گرفته یک جوان در سن ازدواج. گفت و گوی شبکه ایران را با پریسا عزیزی روانشناس و مشاور خانواده درباره عوامل هشدار دهنده در یک رابطه را در پی بخوانید:
فارغ از نداشتن تخصص و آگاهی کافی، چه چیز باعث می شود که دو جوان در آستانه ازدواج نکات منفی یکدیگر را نبینند؟
عنایت داشته باشید که جوانان باید پیش از ازدواج حتما دوران آشنایی داشته باشند؛ اما این آشنایی شروطی دارد. جوانان امروز، دوران دوستی دارند و در این دوران دوستی تبادل احساس می کنند؛ نه تبادل اطلاعات یعنی کودکان درونشان باهم درگیر است نه بلوغ هایشان و در این دوران تنها به گشت و گذار و خوشی می پردازند و در مورد اهداف و دیدگاه ها باهم صحبت نمی کنند؛ در نتیجه تنها بخش هیجانی عشق افزونی می یابد و مدام بالا می رود و بالا می رود و سبب می شود که دو جوان، نکات منفی یکدیگر را نبینند.
عوامل هشداردهنده در یک رابطه چیست؟ و با مشاهده چه نشانه هایی می بایست به یک رابطه پایان داد؟
علائم هشداردهنده، صفاتی است که حتما باید در جوانان در آستانه ازدواج بررسی شود و به محض مشاهده نشانه های آن به رابطه پایان داد. اگر جوانان این نشانه ها را بشناسند، آگاه می شوند با افرادی با این خصوصیات، وارد رابطه احساسی،عاطفی و ریشه دار نشوند. صفات مورد اشاره از این قرارند:
1- نداشتن مسئولیت پذیری
2-نداشتن بلوغ و پختگی (که اصلا به سن ربط ندارد. )
3- داشتن وابستگی بیمارگونه به چیزی یا شخصی ؛ مثلا فردی به پدر یا مادر خود به شکلی افراطی وابسته باشد یا این که شغلش همه زندگیش باشد؛ یا وابستگی به مواد مخدر و الکل
4-فرد چشم چران
5- فرد کنترل گر- ا فراد محدود کننده و کنترل گر در شمار افراد خط قرمزی هستند.
6-داشتن خانواده آزاردهنده
7- داشتن خانواده نابه سامان
8- داشتن اختلالات و انحرافات جنسی
9- پرخاشگری
10. تنوع طلبی در ر وابط
ممکن است درباره افراد کنترل گر توضیح دهید؟
کنترل گر به افرادی گفته می شود که قسمت والد شخصیتشان بسیار قوی است؛ پیوسته نصیحت می کنند؛ دستور می دهند؛ کنترل می کنند؛ سرزنش می کنند و بکن نکن هایشان نسبت به طرف دیگر در رابطه زیاد است.
ممکن است دیگر بخش های شخصیت را هم معرفی کنید؟
ببینید شخصیت ما سه بخش دارد: والد، بالغ، کودک. والد شخصیت ما، قسمت امر کننده شخصیت ما است. زمانی که مثل والدین رفتار می کنیم. بخور، نخور ، بپوش ، نپوش ، بشین ، برو و....
بالغ شخصیت ما ، قسمت تحلیل گر، منطقی و پخته شخصیت ما است؛ یعنی وقتی که ما چون افراد بزرگسال و بالغ درباره موضوعات فکر می کنیم و تجزیه تحلیل و رفتار می کنیم. کودک شخصیت ما ، احساسات ما است. این احساسات می تواند مثبت باشد؛ یا منفی. یعنی هر زمان که در ما حسی ایجاد شود ، چه شاد باشیم؛ چه غمگین، کودک درون ما فعال است.
نکته مهم این است که همه ما این سه بخش شخصیتی را داریم ؛ اما در برخی از افراد، یکی از این سه مورد پر رنگ تر و برجسته تر است در حالی که در فرد سالم هر سه بخش باید به اعتدال برسد . در غیر این صورت وارد بخش بیماری می شود که شامل تسلط والد، تسلط بالغ ، تسلط کودک و بیماری طرد(بیماری است که شخص یکی از این سه بخش را طرد یا حذف کرده است یا از آن کمتر استفاده کند.) است.
ما در ارتباط زوج ها می گوییم ارتباطی سالم است که والدش کم رنگ باشد و متاسفانه امروزه افرادی که والد بسیار قوی دارند، زیاد هستند. شما بسیار می بینید که در رابطه یکی از طرفین دیگری را محدود می کند که چرا با فلانی صحبت کردی؟ چرا این لباس را پوشیدی؟ خانه فلانی نرو . رسیدی زنگ بزن و ... گفتنی است که زندگی با چنین افرادی خیلی آسان نیست و دیگر این که خود والد هم 3 بخش سرزنش گر، حمایت گر و کنترل گر دارد که والد سرزنش گر هم بسیار آسیب رسان است.
آیا وجود والد قوی در یک فرد قابل درمان است؟
بله. همه علائم هشداردهنده به جز اختلالات و بیماری های شخصیتی قابل درمان هستند؛ اما چون بحث ما ازدواج است، ما به تمام کسانی که در جایگاه انتخاب هستند و از ما مشاوره می خواهند، تاکید می کنیم که انتخاب باید بی قید و شرط باشد و آگاهی می دهیم که فرد روبه روی شما این مشکلات را دارد. فکر تغییر دادنش را از سرتان بیرون کنید ؛ چون تنها یک رویاست و شما با شخصی که علائم هشداردهنده دارد به یقین دچار مشکل می شوید. پس نگویید درست می شود یا درستش می کنم. اگر می توانی اورا همین طوری بپذیری ، وارد زندگی شو که آن هم عقل سلیم باید بازدارنده باشد.
درباره پرخاشگری هم اگر ممکن است توضیحاتی بدهید که چطور می شود با همه ظاهر سازی هایی که در ابتدای یک رابطه صورت می گیرد،پرخاشگربودن یا نبودن کسی را تشخیص داد؟
ببینید افراد پرخاشگر علائمی دارند. بسیار زودرنج و حساس هستند. از همه چیز ناراحت می شوند و ناراحتی را به شکل بدی نشان می دهند؛ یعنی نمود بیرونی خشمشان زیاد است و به اصطلاح عامیانه حال بدشان را روی سر دیگران خراب می کنند؛ وگرنه خشم یک واکنش و هیجان منفی و کاملا طبیعی است. ما تست ها و آزمون های رفتاری گوناگونی داریم که به مراجعه کننده هایمان آموزش می دهیم. برای مثال به آن ها می گوییم که در هنگام رانندگی کنار او بنشینید و میزان پرخاشگری اورا محک بزنید؛ چون رانندگی یکی از عرصه های بروز ابعاد شخصیت است.
دیگر این که طرفتان را به بدترین شکل ممکن عصبانی کنید و ببینید نهایت پرخاشگری و عصبانیتش چیست. در می کوبد؟ وسیله می شکند؟ فحش می دهد؟ داد می زند؟ به سرو کله خودش می کوبد؟ دست بلند می کند؟ یا محیط را ترک می کند؟ واکنش وی را محک بزنید و میزان پرخاشگری اش را بسنجید.
نداشتن بلوغ و پختگی را هم یکی از علائم هشدار دهنده نام بردید. ممکن است بیشتر توضیح بدهید؟
بحث کودک و بالغ هم در ازدواج از علائم هشداردهنده است. ما توصیه می کنیم جوانان به بلوغ رفتاری طرف مقابل هم توجه داشته باشند . همه ما کسانی را می شناسیم که بیش از سنشان می فهمند و سنجیده رفتار می کنند؛ کسانی را هم می شناسیم که کمتر از سنشان درک می کنند و کاملا ناپخته کنش و واکنش نشان می دهند؛ از این رو می گوییم اگر فردی قسمت منطقی و تحلیلگر شخصیتش ضعیف باشد و کودکش قوی، هشدار دهنده است و ارتباط با وی برای فرد روبه رو مشکل ساز می شود.
در شمار علائم هشداردهنده مسوولیت پذیری را هم نام بردید. درباره این موضوع هم اگر ممکن است نکاتی را بفرمایید.
ما همواره در طول مسیر زندگی با افرادی مواجه می شویم که مسوولیت پذیری ضعیفی دارند. این موضوع در آقایان از آن جهت که مسوول اصلی زندگی هستند، پر اهمیت تر است. چنین افرادی خیلی به زمان بندی و قول و قرارهایشان پایبند نیستند. کارها را در بسیاری از موارد نیمه رها می کنند و به پایان نمی رسانند و مورد گله گذاری قرار می گیرند. چنین موردی ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد که به سببب بی حوصلگی، مشغله و ... گاهی کاری را نیمه رها کند ، به تعویق بیندازد و ... اما وقتی بی مبالاتی و بی قیدی همراه یک فرد شد و تکرار رخ داد، دیگر از نشانه های بارز بی مسوولیتی به حساب می آید.
سبک زندگی افراد، میزان خوابشان، خوش قولی و بدقولی، میزان رضایتمندی خانواده از تاخیر و تاخر ها ، چگونگی ارتباط آن ها با خانواده ، زیر بار کار رفتن یا نرفتن، میزان رضایتمندی یا شکایت ها در محیط کار از فرد، تعویض مداوم کار ظرف مدتی کوتاه و از این شاخه به آن شاخه پریدن ها همگی می تواند نشان از بی مسوولیتی،ناسازگاری، نابالغی و پرخاشگری یک فرد باشد.
لطفا خانواده آزاردهنده را هم تعریف کنید.
خانواده های آزاردهنده، خانواده هایی هستند که غالبا رفتارهای میانه رو و نرمال ندارند و در بسیاری از موارد از حد اعتدال خارج می شوند؛ مثلا به فرزند خود مدام خط و ربط می دهند؛ بیش از اندازه وارد زندگی فرزندانشان می شوند ؛ بدیهی است که فرزندان این خانواده هم با رفتارهای انفعالی یا پیوسته نظر سنجی کردن و به شؤر گذاشتن کوچکترین چیزها، خانواده را وارد مسائل جزئی شان می کنند و این اجازه را می دهند که برایشان تصمیم گیری شود.
خانواده های ناسازگار هم در شمار خانواده های آزاردهنده هستند؛ از این رو ما به مراجعان خود پیشنهاد می کنیم که بی آن‌که موضوع را شبیه به کندوکاو زندگی او کنید، سعی کنید اطلاعاتی را در مورد خانواده‌اش به دست بیاورید. وضعیت زندگی خواهر و برادر‌ها، شغل‌شان، درگیری ها و روابطشان با عروس و دامادهای خانواده، شیوه زندگی‌شان می‌تواند شما را به شخصیت او نزدیک‌تر کند. ببنید که چقدر با خانواده‌اش نزدیک و صمیمی است و چگونه یکدیگر را در جریان زندگی حمایت می‌کنند. یادتان نرود که قابل اعتماد‌ترین زنان و مردان، کسانی هستند که با خانواده خودشان ارتباط نزدیک عاطفی دارند.
آیا کودکی افراد هم می تواند در شناخت خانواده و خود فرد مفید باشد؟
بله . یکی از موارد یاری رسان در شناخت می تواند کودکی باشد. حتما از کودکی فرد مقابل خود سوال کنید. بپرسید که چگونه بوده است . از وی بخواهید برایتان از خاطراتش بگوید تا دریابید چه بخشی از آن مثبت و چه سهمی از آن مثبت بوده است. ببینید اصلا چیزی به زبان می آورد یا از آن طفره می رود.
افزون بر تستهای روانشناسی در این باره ما تست نقاشی هم در ازدواج می گیریم که با سه عنصر درخت آدم و خانه که به ترتیب نماد پدر، خود فرد و مادر هستند، گذشته افراد را بررسی می کنیم.
خانواده نا به سامان چه نوع خانواده ای است؟
منظور ما این است که فرد وارد رابطه با کسی بشود که تکلیف وضعیت قبلی اش هنوز مشخص نباشد. زندگی که هنوز به تمامی پایان نیافته است. ما داریم خانواده هایی را طرف زن و بچه دارد ولی با کس دیگری رابطه گرفته است. دوست دختر یا پسر قبلی اش هنوز هستند. هنوز به گذشته چسبیده است ؛ اما رابطه دیگری را هم آغاز می کند. این موضوع در یک رابطه بسیار آسیب رسان است. ما به جوانان سفارش و تاکید می کنیم که اصلا وارد چنین روابطی نشوید؛ اگر ندانسته وارد شدید هم به محض مطلع شدن ، کنار بکشید .
تنوع طلبی در روابط را هم کمی توضیح دهید. من از برخی از جوانان این نسل شنیده ام که ضمن اشاره به این موضوع می گویند ما نمی دانیم در آینده می توانیم با یک نفر زیر یک سقف دوام بیاوریم یا خیر.
یکی از جدی ترین علائم هشدار دهنده همین تنوع طلبی است. این موضوع زمانی در شمار بیماری های خاص قرار می گرفت؛ ولی امروزه به اندازه ای شایع شده است که یک مشکل اساسی به حساب می آید. چرا که ارزش های جوانان عوض شده است و بستر جامعه نیز به شدت فراهم است. پیش از این تنها پسر ها بودند؛ اما اکنون دخترها هم افزوده شده اند؛ انگار که بخواهند از جنس مخالف خود انتقام بگیرند. من به تازگی از یک نفر شنیدم که می گفت: " دوست دارم که یک همسر داشته باشم و یک معشوقه. کاری ندارد که من زندگی خود را دارم ؛ او زندگی خودش را. "
اما این تصور درستی نیست. ببینید ذات و فطرت و فرهنگ ما با این موضوع سازگار نیست. زندگی به هم می ریزد. چنین افرادی به هیچ وجه نمی توانند در زندگی مشترک موفق شوند و سازگاری پیدا کنند و بی گمان با مشکل مواجه می شوند.
و آخرین پرسش این که اختلالات و انحرافات جنسی چه تفاوت هایی دارند و آیا نشانه هایی هست که بتوان آن ها را شناسایی کرد؟
اختلال جنسی یک بیماری است؛ درمان دارد و زندگی را به شکل جدی مختل نمی کند. به میزان تمایلات جنسی یک فرد مربوط می شود و مشکلاتی که در روابط زناشویی ممکن است برای هریک از طرفین رابطه وجود داشته باشد؛ اما انحراف جنسی زندگی را مختل می کند و از حالت طبیعی و نرمال رابطه خارج می شود. سکس های گروهی، سکس های ضربدری، سایبر سکس _که از طریق پیامک و اینترنت است- در شمار انحرافات جنسی است. بسیاری از جوانان بخشی از این موارد مانند ارتباط پیامکی که با واژگان مستهجن شکل می گیرد را انحراف نمی دانند و به آن پاسخ می دهند. به همین سبب است که ضرورت ایفای نقش رسانه ها و رسالت آنها در آگاه سازی و آموزش به شکل جدی احساس می شود.
شبکه ایران
