روز گذشته دور جدید مذاکرات ایران با کشورهای 1+5 در ژنو آغاز شده است. از آنجا که این مذاکرات تا به حال روندی پیچیده و طولانی داشته به نظر نمی‌رسد که در یک جلسه همه اختلافات و مسائل میان ایران و کشورهای 1+5 حل شود و همانطور که دکتر ظریف نیز در یکی از اظهارنظرهای خود در پاریس به این مساله اشاره کرده است، تنها این امید وجود دارد که گام‌هایی رو به جلو برداشته شود اما در این میان باید به این نکته ضروری توجه داشت که 1+5 مجموعه‌ای از کشورهای متفاوت است و به نظر می‌رسد در بعضی موارد نظر واحدی در مورد منافع خود نداشته باشند. به عنوان یک نمونه مشخص کشور چین را در نظر بگیرید.
شکی نیست که چینی‌ها منافع فراوانی که در دوران تحریم ایران می‌بردند و در این دوران یک امتیاز دست بالا داشتند و از این امتیاز نه تنها سوءاستفاده کردند بلکه در روابط اقتصادی خود با ایران نوعی بازی راه‌انداختند و به نوعی رابطه با ایران را گروگان گرفتند تا از منافع متعددی بهره‌مند شوند و در حال حاضر قسمتی از سود ایران و منافع ملی کشور ما در چین متوقف است و امکان استفاده از این منابع برای کشور ما فراهم نیست. طبیعی است که کشوری مثل چین از روابط عادی ایران با کشورهای 1+5 استقبال نمی‌کند و همین مساله یکی از مشکلات پیچیده شدن حل پرونده هسته‌ای ایران است.
از سویی دیگر می‌توان گفت کشورهای همسایه ایران مثل عربستان از یک سو و لابی‌های رژیم صیهونیستی از سویی دیگر یکی‌دیگر از عوامل بازدارنده رابطه توافق میان ایران و 1+5 است که به هر روشی سعی می‌کنند مذاکرات ایران با این کشورها را به بن‌بست بکشانند چون منافع خود را در توقف این مذاکرات و حل نشدن مناقشه میان ایران و غرب می‌دانند.
همه این مشکلات روی مشکل هسته‌ای ایران اضافه شده و این پرونده را پیچیده و حل آن را طولانی ساخته است و به نظر نمی‌رسد این مشکلات سیاسی و اقتصادی، مساله ساده‌ای باشد که به حل آن در کوتاه مدت امیدوار باشیم. به نظر می‌رسد در مرحله فعلی بهترین راه مشخص کردن مسیر مذاکرات است و اینکه از طریق حل مرحله به مرحله مذاکرات، سعی کنیم به بعضی توافقات اولیه برسیم و در داخل کشور هم به این مساله تاکید شود که در مذاکرات هسته‌ای ایران تنها با آمریکا طرف نیست بلکه این مساله تابعی با متغیرهای متعدد و تاثیرگذاری کشورهای عضو و غیر عضو 1+5 است و رسیدن به توافق در چنین پرونده‌ای بسیار دشوار خواهد بود.
در هر صورت این امیدواری وجود دارد با توجه به طرحی که ایران در نیویورک به این کشورها ارائه کرد و با توجه به مذاکرات قبلی در ژنو در این مرحله نیز شاهد گام‌های مثبت و رو به جلوی طرفین باشیم به خصوص با توجه به اینکه هر دو طرف اعلام کرده‌اند مایل به پیشرفت در مذاکرات هستند می‌توان همچنان نگاه خوشبینانه را نسبت به این مذاکرات داشت و به نتیجه مثبت برای کشورمان امیدوار بود.
* دکتر مهدی محتشمی
