معاون فنی گمرک روز گذشته حامل دو خبر مهم بود؛ «یکی برای تولید و دیگری درباره خودروهای دپویی.» در خبر نخست و براساس توافق وزارت صمت و گمرک، «معافیت گمرکی جدیدی برای خطوط تولید» بازتعریف شده است.
به گزارش راه امروز: ضوابط جدید معافیت از پرداخت حقوق ورودی ماشین‌آلات خط تولید در 12 بند اعلام شده که براساس آن واحدهای تولیدی مجاز می‌توانند بدون وجود هر نوع ایستایی و مانعی، از معافیت حقوق ورودی نظام مندی، در حداقل زمان ممکن نسبت به ترخیص ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید خود از گمرک، بدون پرداخت هرگونه وجهی اقدام کنند. اما در خبر دیگری، شاهد روایت جدیدی از روند ترخیص خودروهای دپو شده در گمرکات هستیم که مهلت ترخیص آنها 29 اردیبهشت ماه 99 به پایان رسیده یود. براساس تازه‌ترین اعلام معاون فنی گمرک ایران، با وجود اتمام زمان ترخیص خودروهای دپو شده، ۲۴۷۱ دستگاه که عمدتا دارای پرونده قضایی هستند، نیاز به تمدید زمان ندارند، اما برای ۱۲۴۸ خودروی دیگر که ۱۱۰۰ دستگاه آن فاقد ثبت سفارش است، باید مهلت از سوی هیات دولت تمدید شود که اگر وزارت صمت نسبت به باز کردن ثبت سفارش اقدام نکند این خودروها هیچگاه ترخیص نخواهند شد و عملا زمان برای ۱۴۸ خودرو تمدید می‌شود.
ضوابط 12 گانه معافیتی برای تولید
وزارت صمت و گمرک در راستای سرعت بخشی به روند تولید با توجه به شعار جهش تولید در سال 99 تفاهم نامه جدیدی را امضا کردند. به موجب این توافق، واردات ماشین‌آلات خط تولید که به تشخیص وزارت صمت و گمرک جمهوری اسلامی ایران، مورد نیاز واحدهای واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز است به استناد ماده 119 قانون امور گمرکی از پرداخت حقوق ورودی معاف است. بنابه اظهارات معاون فنی گمرک ایران، جهت شفاف‌سازی مصادیق مربوط به این موضوع و ارایه تسهیلات لازم به تولیدکنندگان، موضوع به معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری منعکس و نهایتاً مقرر شد با تشکیل جلسه مشترک فیمابین گمرک ایران و وزارت صمت رویه واحدی در این باره تدوین و ابلاغ گردد.
برهمین اساس، واحدهای تولیدی مجاز می‌توانند بدون وجود هر نوع ایستایی و مانعی، از معافیت حقوق ورودی نظام مندی، در سالی که به نام «جهش تولید» نامگذاری شده استفاده کرده و در حداقل زمان ممکن نسبت به ترخیص ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید خود از گمرک، بدون پرداخت هرگونه وجهی اقدام کنند. همچنین براساس اظهارات مهردادجمال ارونقی، تفاهم فیمابین برای مراحل صدور و اعمال مجوزهای معافیت از پرداخت حقوق ورودی برای ماشین‌آلات و خط تولید در 12 بند تدوین شده که به شرح زیر است:
1- ماشین‌آلات خط تولید در مراحل بهره‌برداری و پس از آن مشمول معافیت می‌شود،
2- تجهیزات اصلی و جانبی خط تولید، انواع قالب، ابزار آلات مخصوص و ملزومات سرمایه‌ای خط تولید مشمول معافیت می‌باشند وصرفاً اجزاء و قطعات یدکی و مواد مصرفی مشمول معافیت نمی‌شوند.
3- در متن مجوزهای معافیت علت شمول معافیت قید شده و نیازی به دریافت مجوزهای مرتبط با این بند، از واحد تولیدی توسط گمرک نیست.
4- اعمال معافیت از پرداخت حقوق ورودی برای شخصیت حقوقی غیرتولیدی، به نیابت از طرف واحد تولیدی، توسط گمرک بلامانع خواهد بود.
5- چنانچه برای ماشین‌آلات مستعمل خط تولید با قید عبارت « مستعمل»، مجوز معافیت صادر شود، گمرک نسبت به پذیرش مجوز معافیت صادره اقدام می‌نماید.
6- ماشین‌آلات کمکی خط تولید که اکثراً حالت انحصاری داشته به همراه ماشین‌آلات خط تولید و به تعداد متعارف وارد می‌گردند مشمول معافیت می‌گردند،
7- در صورتی که به نظر گمرک، ارزش اظهاری ماشین‌آلات خط تولید نازل تشخیص داده شود نیازی به اصلاح ارزش اولیه مندرج در مجوز معافیت صادره توسط صمت ندارد.
8- چنانچه هزینه بیمه و کرایه حمل در مجوز معافیت از پرداخت حقوق ورودی صادره قید نگردد، هزینه بیمه و کرایه حمل نیز به تبع ارزش بهای خرید کالا مشمول اعمال معافیت صادره می‌گردند. 9- صدور مجوز و اِعمال معافیت برای واحدهای عمل‌کننده (Functional Units)، تجهیزات و اجزای منفصله بلامانع است،
10- در صورت وجود هرگونه ابهام برای گمرک، نسبت به ترخیص کالای مشمول معافیت اقدام و ابهامات مربوطه به همراه نظر کارشناسی مستند و مستدل به دفتر واردات گمرک ایران منعکس گردد،
11- صدور معافیت از پرداخت حقوق ورودی و ارسال آن به گمرک، ظرف حداکثر 6 ماه از تاریخ ترخیص نیز صورت می‌پذیرد و قطع مرور زمان در این خصوص بلامانع است،
12- معافیت صادره، مشمول معافیت از پرداخت حقوق گمرکی به اضافه سودبازرگانی است که توسط هیات وزیران تعیین می‌گردد به علاوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسوول وصول آن است.
ابعاد جدید خودروهای دپویی
اما در خبری دیگری، معاون فنی گمرک به تشریح ابعاد تازه خودروهای دپویی را که مهلت ترخیص آنها در تاریخ 29 اردیبهشت 99 به اتمام رسیده بود، پرداخته است. ماجرای خودروهای دپو شده به ورود ۱۲ هزار و ۲۶۱ خودرو طی سال‌های گذشته بر می‌گردد که به مرور و در جریان تغییر ضوابط واردات خودرو، ممنوعیت ثبت سفارش و واردات خودرو و همچنین تحولات سیاست‌های ارزی توقیف و از ترخیص آنها جلوگیری شد؛ خودروهایی که در بین آنها دارای پرونده قضایی، فاقد ثبت سفارش، حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سی سی یا سفارش امریکا وجود دارد که به هر کدام از این دلایل ممنوعه بوده و امکان خروج نداشتند. اما در نهایت در دیماه ۱۳۹۷ و طی مصوبه هیات دولت، مهلتی ۶ ماهه در اختیار صاحبان این خودروها قرار گرفت تا با طی فرایند قانونی کالای خود را ترخیص کنند، اما با پایان زمان در اردیبهشت ۱۳۹۸، مشخص شد که حدود ۷۱۵۳ دستگاه ترخیص و ۵۱۰۸ دستگاه دیگر در گمرک و بنادر باقی مانده است. به هر حال دیگر زمان از سوی دولت تمدید نشد تا اینکه در بهمن ماه سال گذشته و بعد از رایزنی‌های زیاد، هیات دولت با ترخیص باقی مانده موافقت کرد و در‌بندی از این مصوبه مهلت 3 ماهه‌ای برای ترخیص تعیین شد، اما این فرصت در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ به پایان رسید و گزارش گمرک نشان داد تا پایان مهلت مقرر، حدود ۱۳۸۹ دستگاه ترخیص شده است. در حالی که این تصور وجود دارد با اتمام این زمان، دیگر امکان ترخیص بیش از ۳۷۰۰ دستگاه دیگر وجود نداشته و مشروط به تمدید مجدد فرصت از سوی دولت است که تازه‌ترین اظهارات معاون فنی گمرک ایران، بیانگر جزییاتی است که نشان می‌دهد عمده خودروهای باقی مانده، بدون توجه به مهلت مصوبه امکان ترخیص داشته و فقط ۱۲۴۸ دستگاه نیازمند تمدید زمان هستند.
کدام مشمولان نیاز به زمان دارند؟
براساس توضیحاتی که مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک به «ایسنا» ارایه کرده، مصوبه بهمن ۹۸ هیات دولت سه بند دارد که طبق بند یک آن مهلت ترخیص خودروهای موضوع بند سه تصویب نامه دولت در دیماه ۱۳۹۷، به مدت 3 ماه تمدید شد. بنابراین مهلت 3 ماهه تعیین شده، فقط خودروهای مشمول این بند را در بر می‌گیرد و در دو بند دیگر، هیچ محدودیت زمانی تعیین نشده؛ از این رو خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی که مستثنی شده‌اند، خودروهای مربوط به جانبازان و همچنین خودروهای دارای پرونده قضایی که حکم برائت آنها صادر شده و شرایط ترخیص این سه دسته، در مصوبه تصریح شده، در قید زمان نبوده و امکان ترخیص آنها بدون تمدید مهلت مصوبه از سوی هیات دولت وجود دارد.
حال چه خودروهایی مشمول مهلت سه ماهه می‌شوند؟ به گفته ارونقی، از ۱۰۴۸ دستگاه که در دور قبل به گمرک اظهار شده و پروانه گمرکی نیز دریافت کرده بودند، ۱۰۰۰ مورد ترخیص و ۴۸ دستگاه باقی مانده است. همچنین از ۳۴۰ دستگاه که اظهار شده ولی پروانه دریافت نکرده بودند حدود ۲۴۰ دستگاه ترخیص و ۱۰۰ مورد باقی مانده و برای ۱۱۰۰ فاقد ثبت سفارش نیز هیچ اظهار و ترخیصی صورت نگرفته است. برهمین اساس، در مجموع از خودروهای مشمول مهلت زمانی سه ماهه، ۱۲۴۸ دستگاه باقی مانده که ۱۱۰۰ دستگاه فاقد ثبت سفارش یا دارای ثبت سفارش ابطال شده است.
کدام خودروها نیاز به زمان ندارند؟
اما وضعیت خودروهایی که نیاز به تمدید زمان مصوبه برای ترخیص ندارند، چگونه است؟ معاون فنی گمرک نیز در این مورد عنوان کرده که از ۲۲۸۹ خودرو که در مرجع قضایی مطرح است برای ۶۶۸ دستگاه رای صادر شده و امکان ترخیص دارند که از بین آنها فقط سه خودرو ترخیص شده است، بنابراین ۲۲۸۶ دستگاه دارای پرونده قضایی باقی مانده که طبق مصوبه دولت این خودروها در قید زمان نیستند و هر زمان که تشریفات انجام شود در اختیار صاحبانشان قرار خواهند گرفت. در این میان دو گروه هستند که نیاز به تمدید زمان ندارند؛ ۱۰۴ دستگاه مربوط به جانبازان است که به قبل از شهریور ۱۳۹۳ بر می‌گردد، از این تعداد 2 دستگاه ترخیص شده و ۱۰۲ خودرو دیگر باقی مانده است. همچنین از ۲۲۷ خودرو منطقه آزاد اروند ۷۳ دستگاه سفارش امریکا و ۱۵۴ دستگاه بالای ۲۵۰۰ سی سی هستند که خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی با شرایط ذکر شده از ممنوعیت واردات مستثنی شده‌اند که از بین آنها ۱۴۴ دستگاه ترخیص و ۸۳ دستگاه مانده است؛ در این حالت و در مجموع از خودروهای دارای پرونده قضایی، جانبازان و اروندی ۲۴۷۱ دستگاه ترخیص نشده است.
در نهایت براساس توضیحات تکمیلی ارونقی، در مجموع از ۵۱۰۸ خودرویی که باقی مانده و باید طی مصوبه بهمن ماه ۹۸ ترخیص می‌شد حدود ۱۳۸۹ دستگاه ترخیص و ۳۷۱۹ دستگاه باقی مانده که از بین ۳۷۱۹ دستگاه باقیمانده، ۲۴۷۱ دستگاه، هیچ نیازی به تمدید زمان مصوبه برای ترخیص ندارند و با طی تشریفات قانونی، کالا در اختیارشان قرار خواهد گرفت، اما ۱۲۴۸ دستگاه دیگر برای ترخیص نیاز به تمدید زمان از سوی هیات دولت خواهند داشت که از این تعداد ۱۱۰۰ دستگاه فاقد ثبت سفارش هستند و اگر وزارت صمت تصمیمی برای باز کردن ثبت سفارش برای آنها اتخاذ نکند هر گونه تمدید زمانی فقط برای ترخیص ۱۴۸ دستگاه دیگر بوده و خودروهای فاقد ثبت سفارش هیچگاه ترخیص نمی‌شود.
