شارژ مالی تشکل‌ها

حمایت اتاق ایران از صاحبان بنگاه‌های کوچک، با «شارژ مالی تشکل ها»، وارد فاز جدیدی شده است. براساس دستور‌العمل تازه پارلمان بخش خصوصی، که به تصویب هیات رییسه اتاق ایران هم رسیده، تشکل‌های زیرمجموعه اتاق ایران تسهیلات دریافت می‌کنند. «تقویت و توانمندسازی و ارتقای جایگاه و حضور پررنگ تشکل‌های بخش خصوصی» در صحنه اقتصاد کشور را می‌توان از اولویت‌های اصلی پارلمان بخش خصوصی در سال 98 عنوان کرد. از همین رو، اعضای هیات رییسه اتاق ایران هفته گذشته آستین‌هایشان را برای پیشبرد اهداف این بخش مهم اقتصادی بالا زدند و در تازه‌ترین اقدام خود آنها را زیر چتر حمایت مالی اتاق قرار داده‌اند. اما براساس این دستور العمل، تشکل‌ها چگونه شارژ مالی خواهند شد؟ 

بنابه توضیحات معاون تشکل‌های اتاق ایران، سقف اعتبارات اعطایی 5 میلیارد ریال عنوان شده و مدت بازپرداخت آن حداکثر 5 سال (60 ماه) خواهد بود، که امتیاز استفاده از تسهیلات هم تنها یک‌بار خواهد بود. اما فرایند اعطای تسهیلات چگونه است؟ براساس توضیحات منتشر شده از سوی اتاق ایران، تشکل متقاضی باید در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده و دارای شناسه ملی و شماره ثبتی باشد. اما فاکتورهایی که باید مد توجه متقاضیان این نوع تسهیلات، قرار گیرد، نخست؛ فاقد ملک بوده و حداقل 3 سال سابقه ثبت در اتاق ایران را داشته باشند. دوم اینکه کلیه تکالیف و وظایف قانونی خود را طبق اساسنامه و ضوابط اتاق (با تأیید معاونت تشکل‌ها) انجام داده و بر اساس نتایج آخرین طرح رتبه‌بندی و ارزیابی تشکل‌ها در رتبه « B، A یا C » باشند. اما درگام آخر، درخواست دریافت تسهیلات باید به صورت کتبی با امضای رییس تشکل و به استناد مصوبه هیات‌مدیره به همراه مدارک مثبته حسب مورد به معاونت تشکل‌ها ارسال شود.

تشکل‌های بخش خصوصی نقش مهمی در اقتصاد کشور بازی می‌کنند. بطوریکه تجربه ثابت کرده، واگذار کردن برخی امور تنظیمی به این بخش موفقیت‌آمیز بوده است. اموری چون تنظیم ورود و خروج فعالان اقتصادی به یک بازار، واگذاری اختیار حل و فصل دعاوی به یکی از طرفین دعوا و قیمت‌گذاری در بازارهای حساسی که هنوز نیاز به قیمت‌گذاری دارد، توانسته بطور موثری اقدام کند. به عبارتی، تشکل‌ها ‌می‌توانند از طریق همگرایی، مشکلات را رصد کرده و برای حل آنها راهکار پیشنهاد دهند و سطح مطالبه‌گری خود را ارتقا بخشند. از این رو، در نظر گرفتن نقش مشورتی برای بخش خصوصی به بهبود کیفیت تصمیم‌گیری‌ها منجر می‌شود و وجود بدنه کارشناسی در تشکل‌های خصوصی می‌تواند در «شناسایی مشکلات اعضا»، «انتقال مطالبات به تصمیم‌سازان» و «ارایه راه‌حل‌های سیاستی»، نقشی تعیین‌کننده داشته باشد. افزون بر این موارد، فعالیت موثر تشکل‌های بخش خصوصی مستلزم اجتناب از عضوگیری اجباری و الزام به ارایه خدمات برای جذب اعضای جدید است.

اما اینکه چه فاکتور‌هایی برای تقویت و توانمندسازی تشکل‌ها نیاز است، پرسشی است که اتاق ایران در پژوهش‌هایی که انجام داده به آن پاسخ گفته و فعالیت در چهار حوزه برای توانمندسازی تشکل‌ها را ضروری دانسته است. براین اساس، «مطالعات بین‌المللی و تجارب در زمینه توانمندسازی تشکل‌ها در ایران»، «فعالیت در حوزه‌های مدیریت و اداره تشکل»، «عضوگیری، خدمات و روابط عمومی» و «تاثیرگذاری در تصمیم‌گیری‌های دولت»، از جمله مواردی است که برای توانمندسازی تشکل‌ها بسیار اهمیت دارد. اگر این چهار حوزه در یک تشکل به موازات یکدیگر پیش روند، ضمن شکل‌گیری تشکلی قدرتمند، می‌تواند نماینده واقعی کسب و کار خود در دولت، سیاست‌گذاری‌ها و رسانه‌ها باشد.

حال اما حمایت‌های اتاق ایران با شارژ مالی تشکل‌ها، وارد فاز جدیدی شده است. اما مهم‌ترین دغدغه تشکل در حال حاضر چیست؟ معاون تشکل‌های اتاق ایران، در این باره می‌گوید: نداشتن دفتری مستقل را می‌توان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تشکل‌ها تا امروز عنوان کرد. چراکه آنها یا در دفاتر استیجاری فعالیت کرده یا از دفاتر اعضای خود استفاده می‌کنند. از این رو، پیگیری‌های هیات رییسه اتاق ایران، این مساله با حمایت‌های مالی شکل تازه‌ای به خود خواهد گرفت.

در همین رابطه، معاون تشکل‌های اتاق ایران، از جزییات ارایه تسهیلات به این بخش می‌گوید. نادر سیف با بیان اینکه اواخر سال قبل مصوبه‌ای وجود داشت مبنی بر اینکه بودجه‌ای در قالب تسهیلات برای خرید دفتر به تشکل‌ها اعطا شود، به پایگاه خبری اتاق ایران اظهار کرد: با تأکید رییس اتاق ایران، هفته گذشته دستورالعمل مربوطه به تصویب رسید و ابلاغ شد.

معاون تشکل‌های اتاق ایران با بیان این مطلب که در چارچوب همین دستورالعمل به تشکل‌های متقاضی تسهیلات داده می‌شود، سقف آن را 500 میلیون تومان عنوان کرد وگفت: این اقدام هیات رییسه دستاورد مهمی است که می‌تواند در بهبود فعالیت تشکل‌ها اثرگذار باشد. براساس اظهارات او، مبلغ تسهیلات حداکثر 5 میلیارد ریال و مدت بازپرداخت آن حداکثر پنج سال (60 ماه) خواهد بود. از طرفی امتیاز استفاده از تسهیلات هم تنها یک‌بار است.

اما متقاضیان دریافت تسهیلات باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشند؟ بنابه توضیحات سیف، تشکل متقاضی باید در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده و دارای شناسه ملی و شماره ثبتی باشد. همچنین باید فاقد ملک بوده و حداقل 3 سال سابقه ثبت در اتاق ایران داشته باشند. کلیه تکالیف و وظایف قانونی خود را طبق اساسنامه و ضوابط اتاق (با تأیید معاونت تشکل‌ها) انجام داده و براساس نتایج آخرین طرح رتبه‌بندی و ارزیابی تشکل‌ها در رتبه B، A یا C باشند. متقاضیان در ادامه مسیر باید درخواست دریافت تسهیلات خود را به صورت کتبی با امضای رییس تشکل و به استناد مصوبه هیات‌مدیره به همراه مدارک مثبته حسب مورد به معاونت تشکل‌ها ارسال کنند.

علاوه بر اعطای تسهیلات، اتاق ایران برنامه‌های دیگری برای تقویت جایگاه تشکل‌ها در سال 98 در دستور کار خود دارد. بنابه اظهارات معاون تشکل‌های اتاق ایران، طراحی و تدوین نقشه راه و ساماندهی تشکل‌ها به گونه‌ای که اتاق در قالب آن، سیاست‌گذاری‌های حمایتی خود را تدوین و اجرایی کند، برنامه معاونت تشکل‌ها در سال جاری است.

همچنین در ادامه توضیحات سیف، آمده است که سال 98 «موضوع ظرفیت‌سازی تشکل‌ها» نیز در برنامه کاری این معاونت قرار دارد. به باور او، تشکل‌های زیرمجموعه اتاق ایران باید بتوانند بر اساس ارزیابی‌ها و رتبه‌بندی‌هایی که صورت می‌گیرد، جایگاهشان را بهبود ببخشند و تأثیرگذاری خود را در سیاست‌گذاری‌ها افزایش دهند.

او در عین حال تأکید کرد: پیرو اجرای پروژه ارزیابی تشکل‌ها در سال 96 و 97، سال جاری هم موضوع رتبه‌بندی تشکل‌ها را تجدید خواهیم کرد؛ چراکه از این طریق می‌توانیم تشکل‌هایی که در این مدت توانسته‌اند جایگاه خود را ارتقا دهند، شناسایی کنیم. معاون تشکل‌های اتاق ایران، تدوین 50 سرفصل آموزشی برای تشکل‌ها را از دیگر اقدامات این معاونت در سال 98 دانست و تصریح کرد: این دوره‌های آموزشی در سال جاری، برگزار خواهد شد و بدون شک حمایت‌های مالی و معنوی هیات رییسه و رییس اتاق هم ادامه دارد.

پیش‌تر سیف، در گفت‌وگوی خود با «تعادل» از برنامه‌های شش گانه اتاق ایران برای تقویت و افزایش سطح مشارکت تشکل‌ها در سال 98 خبر داده بود که می‌توان «آموزش»، «ظرفیت‌سازی و تقویت زیرساخت‌های تشکل‌ها»، «حمایت مادی و معنوی از تشکل‌ها»، «تسهیل ورود تشکل‌ها به برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی»، «برگزاری همایش‌های ملی و همچنین «رتبه‌بندی و ارزیابی تشکل‌ها» را از جمله برنامه‌های حمایتی اتاق برای تثبیت جایگاه تشکل‌ها در اقتصاد را در سال 98 عنوان کرد.

اما با همه اینها تعهدات اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در قبال تشکل‌ها چیست؟ براساس آنچه خود پارلمان بخش خصوصی تعریف کرده، این نوع گام‌های حمایتی را می‌توان در 16 گام بیان کرد که به شرح زیر است: « 1. برگزاری همایش‌ها و سمینارهای تخصصی در حوزه توسعه صادرات برای تشکل‌های صادراتی، 2. ساماندهی و سازماندهی تشکل‌های تحت پوشش اتاق ایران جهت تقویت و فراگیر شدن، 3. تشکل‌ها در سطح ملی و خودداری از ثبت و ارایه خدمات به تشکل‌های مشابه و موازی، 3. پیگیری و کمک به ایجاد دفاتر نمایندگی و شعب فعال تشکل‌ها در خارج از کشور، 4. هدفگذاری صادرات در بخش‌های مربوطه و اعلام به تشکل‌های ذیربط جهت افزایش، 5. سهم صادرات تشکل‌ها در کل صادرات غیر نفتی کشور در مقاطع زمانی معین، 6. ارزیابی عملکرد تشکل‌ها و چگونگی تعامل آنها با اتاق ایران و سازمان و اتخاذ تدابیری جهت پاسخگو کردن آنها، 7. طراحی و تدوین برنامه راهبردی توسعه صادرات گروه‌های مختلف کالایی و خدماتی و ابلاغ به تشکل‌های مرتبط در هر حوزه و نظارت بر حسن اجرای برنامه‌ها، 8. طراحی و تدوین سیستم جامع مدیریت اطلاعات تشکل‌های تحت پوشش و به‌روزرسانی مستمر، 9. ارایه خدمات مشاوره‌ای در حوزه‌های بازاریابی، سرمایه‌گذاری، بیمه و بانک، صادرات و ... به تشکل‌ها، 10. کمک به طراحی و تدوین بانک‌های اطلاعاتی تخصصی توسط تشکل‌های صادراتی، 11. شناسایی موانع قانونی گسترش فعالیت‌های تجاری در حوزه صادرات و پیگیری رفع آن از طریق نهادهای مرتبط، 11. کمک به طراحی و تدوین بسته‌های تبلیغی و ترویجی برای کالا یا خدمات قابل تولید توسط اعضای تشکل‌های صادراتی، 12. دریافت گزارشات تخصصی از قیمت تمام شده و عوامل موثر بر آن، شبکه لجستیک و خدمات بازرگانی محصول، روش‌های رقابتی کردن محصول و ارایه به سازمان. 13. زمینه‌سازی همکاری مشترک و هماهنگ اتاق‌های استان‌ها با سازمان‌های بازرگانی استان‌ها، جهت توسعه و ساماندهی تشکل‌های صادراتی استان‌ها، 14. زمینه‌سازی اجرای نظام رتبه‌بندی تشکل‌های صادراتی، 15. حمایت از توسعه کنسرسیوم‌های صادراتی، خوشه‌های صادرات‌گرا و شرکت‌های مدیریت صادرات که براساس دستورالعمل‌های سازمان توسعه تجارت ایران تشکیل شده‌اند، 16.بازنگری و اصلاح قوانین و دستورالعمل‌های مربوط به تاسیس و توسعه تشکل‌های صادراتی با مشورت سازمان.»