فروش با واسطه خودروها
اتوبان آزادگان را به سمت غرب که طی میکنی، بعد از پل شهید رجایی در حاشیه اتوبان افرادی را میبینی که برای اتومبیلهای در حال عبور دست تکان میدهند. با کمی دقت متوجه میشوی این افراد خریدار اتومبیل هستند. به محض توقف در حاشیه اتوبان، این افراد به سمت اتومبیل آمده و در مورد این که آیا قصد فروش اتومبیل خود را دارید شروع به صحبت و بازدید از اتومبیل میکنند. اولین حرف، قیمت پیشنهادی است که شاید به مذاق خریدار خوش نیاید و بر سر آن چانهزنی کند. به توافق نمیرسی و راهت را ادامه میدهی. به سمت یکی از محلههای منطقه 19 تهران حرکت میکنی؛ محلهای که با نام قدیمی عبدلآباد معروف است و اکنون با نام شکوفه شناخته میشود. جایی که چند سالی است محل خریدوفروش اتومبیل شده و جمعههای هر هفته میزبان خریداران و فروشندگان فوری خودرو است. وارد یکی از خیابانهای فرعی میشوی، خیابان ورزش. سرتاسر خیابان، خودروهایی را میبینی که پارک شدهاند و روی اکثر آنها کاغذی چسبانده شده است: یکی مدل 1391 و دیگری مدل 1385؛ یکی بیمه دارد و یکی بیمه ندارد؛ یکی تصادفی است و دیگری حتی بدون رنگ؛ یکی لوازم جانبی دارد و دیگری فاقد لوازم جانبی است. اما همه اطلاعات این خودروها در این شناسنامههای کوچک خلاصه نمیشود. فروشندگانی که کنار آنها ایستادهاند و بعضا سند خودرو هم به نام آنها نیست اطلاعات بیشتری را در اختیار مشتریان قرار میدهند. یکی از آنها میگوید: «میزان کارکرد این ماشین 70 هزارتا بیشتر نیست. سیستم داره و تصادفی هم نیست. این ماشین را از خانم دکتری خریده بودم که ماهی یه بار هم ازش استفاده نمیکرد.» خیابان شلوغ است اما خبری از قولنامههای خریدوفروش نیست. بیشتر از هرچیزی تنها صدای خواستن قیمت به گوش میرسد. به نظر میرسد اکثرا افرادی هستند که فقط برای گرفتن قیمت آمدهاند. عدهای نیز فروشنده هستند. اما برخی مشتریان نگاه متفاوتی به این فروشندهها دارند. یکی از مشتریان میگوید: «بیشتر این فروشندهها صاحبان اصلی ماشینها نیستند و دلال هستند. برای همین نمیتوان به همه آنها اعتماد کرد چون ممکن است ماشین تصادفی را به نام ماشین بدون رنگ بفروشند.» مشتری دیگری که به همراه دوستش به دنبال خرید ماشین است میگوید:«هفته پیش یکی از دوستانم در این بازار ماشین چپ شدهای را به نام ماشین بدون رنگ خرید که پس از معامله ما این موضوع را فهمیدیم.» مشتری دیگری در مورد فروشندههای خودرو میگوید: «معمولا این دلالها برای فروش ماشین از صاحبان اصلی یک میزان درصدی را به عنوان کمیسیون دریافت میکنند، برای همین هرچه گرانتر بفروشند به نفع خودشان هم است.»
فروش اضطراری
اتومبیلهای مختلفی برای فروش در اینجا ردیف شدهاند؛ از پیکان صفر گرفته تا انواع پراید، پژو، سمند و زانتیای کارکرده. هرکس قیمتی را برای اتومبیل خود در نظر گرفته؛ یکی پیکان صفری دارد که مدل سال 1385 است و بدون هیچ کارکردی. قیمت پیشنهادی فروشنده 12 میلیون و 800 هزار تومان است. دیگری پراید 141 مدل سال 1385 را 8 میلیون و 700 هزار تومان فروش گذاشته است. فروشنده دیگری سمند ال ایکس مدل 1390 را 23 میلیون و 500 هزار قیمتگذاری کرده است. یکی دیگر از فروشندگان اتومبیل زانتیای مدل 1385 خود را 32 میلیون تومان قیمت گذاشته است. اعلام این قیمتها در حالی است که برخی مشتریان آنها را بیش از حد گران میدانند. یک مشتری میگوید: «بیشتر این قیمتها کارشناسی شده نیست و در اینجا هم کارشناسی نیست که این قیمتها را ارزیابی کند». مشتری دیگری این گونه گلایه میکند:« در این بازار مسئولی وجود ندارد که قیمتگذاری کند تا آدم حداقل از قیمت ماشین مطمئن باشد.» در این بازار قیمتها هم ثابت نیستند. فروشندهای با دیدن استقبال چند مشتری وقتی که تعداد مشتریان بیشتری به دور خودروی او جمع میشوند کاغذی که در آن قیمت را نوشته بود برمیدارد و دیگر قیمت را به صورت شفاهی میگوید. میزان نرخ او برای هر مشتری متفاوت است. با گذشت زمان نیز این قیمت گاهی جابهجا میشود و در حوالی عصر معمولا برخی نرخها پایینتر میآیند. یکی از مشتریان میگوید: «جمعه هفته گذشته ماشینی که صبح 12 میلیون تومان بود تا عصر به حدود 5/11 میلیون هم رسیده بود.» در این همهمه بازار خودرو با وجود مشتریانی که دائما در حال تردد هستند اما فروشندگان چندان راضی نیستند. فروشندهای میگوید: «با وجود چندین ساعت سرپا ماندن در این جا که بازار فوری فروش ماشین است هنوز نتوانستم به قیمتی که میخواهم ماشینم را بفروشم.» فروشنده دیگری هم از فروش نرفتن ماشینش گلایه میکند و میگوید: «گاهی مسئولها حرفی میزنند که مشتریها فکر کنند در آینده قیمتها ارزانتر میشود و برای همین دیگر مشتریها به امید ارزانتر شدن خرید نمیکنند». در این بین افرادی را مشاهده میکنی که به شدت اصرار به فروش اتومبیل خود دارند و گاهی حتی حاضر به فروختن اتومبیل خود با قیمت پایینتر از قیمت معمول میشوند. یکی از این فروشندگان میگوید: «بعضیها مثل من به دلیل شرایط اضطراری که دارند، مجبور به فروش ماشین خود به زیر قیمت بازار میشوند که برای آدمهایی با شرایط من، بهترین مکان فروش، همین بازار خودرو است.» یکی از این فروشندهها اتومبیل لیفان خود را که به گفته یک نمایشگاهدار 18 میلیون تومان میارزد با قیمت 12 میلیون تومان در معرض فروش گذاشته است که خیلی زود به فروش میرسد. نمایشگاهداری در این مورد میگوید: «به دلیل مشکلات مالی فروشنده بوده که این ماشین با قیمت پایینتر از حد معمول فروخته شده است. برای اینکه موعد چک فروشنده رسیده و او با کسری مواجه شده، برای حفظ آبرویش هم که شده در این کسادی بازار و نبود خریدار مجبور به فروش اتومبیل خود با 6میلیون تومان ضرر شده است.»
فوتبال دستی به جای فروش خودرو