یک استاد دانشگاه با اشاره به واکنش برخی مخالفین برجام به سخنان رييس بانك مركزي گفت: «ایجاد یاس و ناامیدی توسط برخی مخالفین برجام به ضرر منافع ملی و نظام است و نباید سخنان دکتر سیف مورد سوءاستفاده قرار گیرد؛ چراکه اتفاقا دنبال کردن چنین موضعی بر جو بی اعتمادی علیه توافق دامن خواهد زد.»
راه امروز، سخنان دکتر سیف در شورای روابط خارجی آمریکا و مصاحبه با شبکه بلومبرگ مبنی بر اینکه برجام برای ایران تاکنون تقریبا هیچ دستاوردی نداشته است باعث شد برخی مخالفین این توافق در ایران در بوق و کرنا کنند که دولت خود اعتراف کرد که برجام بی فایده بوده است. به نظر می رسد اینکه چرا دکتر سیف این سخنان را عنوان کرده نیازمند یک تحلیل است اما اینکه چرا مخالفین برجام از بیان این سخنان خوشحال شده اند جای تامل است. اکنون که برجام از سوی هر دو طرف پذیرفته شده و به مرحله اجرا رسیده باید هر ایرانی که به منافع ملی می اندیشد تمام فکر، اندیشه و عمل خود را در راستای استفاده هرچه بیشتر از این توافق به کار بگیرد. موضوعی که دکتر ظریف در زمان بررسی این توافق در مجلس عنوان کرد که اگر برجام برای ایران 5 بوده یا 95 باید از همان مقدار به بهترین نحو استفاده برد. آیا راهی که مخالفین برجام در پیش گرفته اند در جهت افزایش منافع ملی است؟
دکتر علی خرم استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «اینکه آیا سخنان آقای دکتر سیف در هماهنگی با دولت بوده بنده اطلاعی ندارم و آقایان باید در این باره نظر دهند. اما اگر در هماهنگی بوده باید گفت این مواضع نارضایتی مسئولین عالی رتبه ایران را منعکس می کند مبنی بر اینکه سیستم بانکی ایران در عمل از توافق هسته ای نتوانسته به نتیجه ملموسی دست یابد.»
وی ادامه داد: «اگر فرض کنیم سخنان دکتر سیف موضع کل دولت و حکومت باشد آن وقت این سخنان دو وجهه خواهد داشت که یک وجه آن روانی و وجه دیگر واقعی است.»
این استاد دانشگاه در توضیح وجه واقعی سخنان سیف گفت: «در توافق هسته ای فرض بر این بوده که ایران وارد نظام جهانی اقتصاد می شود و قادر خواهد بود که مشکلات خود را برطرف کند. این انتظار درست است اما شاید واقعی نباشد. یعنی وقتی کشوری تحریم می شود مدت ها طول می کشد تا تحریم جا بیفتد تا سرلوحه کار اقتصاد جهانی شود و بانک های مختلف روابط خود را با بانک مرکزی آن کشور قطع کنند.»
وی ادامه داد: «لذا زمانی هم که تحریم ها لغو می شود مدت ها زمان می برد تا رویه سابق به تدریج از دستور کار بانک های جهان خارج شود.»
خرم اظهار کرد: «از موضعی بی طرفانه باید گفت ایران و گروه 1+5 توافق کردند که تحریم ها را کنار بگذارند و آمریکا و اتحادیه اروپا دستورات لازم برای لغو تحریم ها را داده اند. لذا بخشی از این نارضایتی ایران به این برمی گردد که شاید بخشی از این دستورات ابلاغ نشده و وزارت خزانه داری آمریکا و سیستم بانکی آن هنوز دستورات کافی به زیرمجموعه خود نداده اند که تحریم ها برداشته شده است.»
وی ادامه داد: «به عبارتی وزارت خزانه داری آمریکا تحریم ها را برداشته اما آثار لغو تحریم ها همچون زمان وضع آن به مرور دیده خواهد شد. از سوی دیگر اینکه کشوری بخواهد پول خود را تبدیل به دلار کند تابع قانون دیگری است که عنوان می کند اگر کشوری بخواهد مبلغی بیش از ده هزار دلار را به سایر ارزها تبدیل کند به مجوز خزانه داری آمریکا نیاز خواهد داشت.»
وی افزود: «این قانون در مورد تمام کشورها است. اگرچه ظاهرا خزانه داری آمریکا سقف ده هزار دلار را درباره ایران حتی کاهش داده است. خزانه داری آمریکا درخواست تمام کشورها را به صورت رایانه ای انجام می دهد اما درباره ایران دخالت پرسنل وزارت خزانه داری آمریکا مورد نیاز است و آنها هم موردی عمل می کنند. لذا در این قسمت هنوز نقصان داریم اگرچه آمریکا مدعی است در این باره قولی نداده است.»
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «اما ممکن است نارضایتی ایران ناشی از بخش دیگر باشد که دستورات لغو تحریم ها از نظر روانی اجرا نمی شود. یعنی قسمت دوم که به جنبه روانی مربوط می شود و مهمتر هم است به این معنا است که تحریم ها برداشته شده و بانک های اروپایی می خواهند با ایران کار کنند اما اعتماد نمی کنند؛ چون می ترسند شاید ایران در جایی توافق را بهم بزند یا رئیس جمهور بعدی آمریکا این توافق را بهم بزند که در این صورت در آینده برای آنها مشکل ایجاد خواهد شد.»
وی ادامه داد: «الان مشکل بانک ها و شرکت های اروپایی این قسمت دوم است که دو طرف دارد، ایران و آمریکا. ایران باید از خود روش و منشی نشان بدهد که تحریم ها به تاریخ پیوسته و قرار نیست کاری کند که تحریم دوباره برقرار شود. از آن طرف اگر کاندیداهای آمریکا هر روز بخواهند عنوان کنند اگر رئیس جمهور شوند توافق را پاره می کنند به مثابه سمی مهلک برای بانک ها و شرکت های اروپایی خواهد بود.»
وی افزود: «ایران و آمریکا در جلساتی که دارند باید این موضوع را با قاطعیت عنوان کنند که قصد ندارند کاری کنند که توافق بهم بخورد بلکه تلاش می کنند تاریخ فراموش کند که اساسا تحریمی وجود داشته است.»
خرم درباره برخی واکنش ها در داخل کشور نسبت به سخنان سیف اظهار کرد: «ممکن است ما قصد داشته باشیم نارضایتی خود را به شکلی مبالغه آمیز به آمریکا برسانیم تا امتیازات بیشتری از آمریکا بگیریم. لذا اگر دکتر سیف یا آقای روحانی از نگاه ملی صحبت می کنند، تندروها باید حواسشان باشد که با نگاهی جناحی جو روانی را به نفع آمریکا بهم نزنند.»
وی ادامه داد: «اگر دولت اظهار طلبکاری می کند به این معنا نیست که کاری انجام نشده و تحریم ها برداشته نشده است، بلکه صرفا موانعی وجود دارد که قصد دارد با بزرگ نمایی ضمن برداشتن آنها امتیازات بیشتری نیز از طرف مقابل دریافت کند.»
وی افزود: «لذا داخلی ها نباید خودزنی کنند. ما باید به دنبال اعتمادسازی برویم. دولت برای حل مشکلات چنین صحبتی می کند در حالی که ما می دانیم تحریم ها لغو شده، سوئیفت باز شده و ایران یک میلیون بشکه نفت صادر کرده و پول آن را هم گرفته است.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «لذا اگر دولت دستاوردها و آنچه از طریق برجام بدست آورده است را عنوان نمی کند به این دلیل است که بتواند این دستاوردها را افزایش دهد.»
خرم افزود: «بنابراین ایجاد یاس و ناامیدی توسط برخی مخالفین برجام به ضرر منافع ملی و نظام است و نباید سخنان دکتر سیف مورد سوءاستفاده قرار گیرد؛ چراکه اتفاقا دنبال کردن چنین موضعی بر جو بی اعتمادی علیه توافق دامن خواهد زد.»
