فرشته فریادرس - گروه صنعت: هم‌اکنون و با بهبود شرایط سیاسی ایران هیات‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی وارد کشور شده‌اند و انتظار می‌رود در صورت توافق شاهد رونق بیشتر در شهرک‌های صنعتی باشیم، هرچند برای جذب بیشتر سرمایه‌گذار خارجی نیازمند ایجاد شرایط مناسب هستیم،
سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران نیز اقدام به جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کرده تا بدین طریق منجر به رونق تولید شود. اما بر اساس نظر کارشناسان، درحال‌حاضر شهرک‌های صنعتی از نظر زیرساختی و قوانین مالیاتی با مشکل روبه‌رو هستند که باید اقدامات لازم در این زمینه انجام شود. در این گزارش سعی شده است در گفت‌وگو با کارشناسان به بررسی شاخص‌های جذب سرمایه‌گذار خارجی و مهمترین موانع ورود نکردن آنها در شهرک‌های صنعتی پرداخته شود. غلامرضا سلیمانی، معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در پاسخ به این پرسش که تاکنون چه میزان سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک‌های صنعتی رخ داده است به صمت گفت: یکی از اقداماتی که از گذشته در شهرک‌های صنعتی انجام شده جذب سرمایه‌گذار خارجی در این شهرک‌ها بوده که بر این اساس ۱۱۲ طرح سرمایه‌گذاری خارجی در مراحل مختلف از صفر درصد تا مرحله بهره‌برداری در حال احداث است. سلیمانی میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده خارجی‌ها در شهرک‌های صنعتی از ۶ سال قبل تاکنون را حدود ۸۰۰ میلیون یورو عنوان و بیان کرد: با این میزان حجم سرمایه‌گذاری انجام شده برای ۱۲ هزار نفر اشتغال ایجاد خواهد شد. درحال‌حاضر هیات‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی وارد شده‌اند ضمن اینکه با ۳۳۰ واحد صنعتی داخل شهرک‌ها که نیازمند شریک و سرمایه‌گذار خارجی هستند نیز مکاتباتی انجام شده که برای توسعه کار و ارتقای سطح فناوری‌های آنها در حال مذاکره با سازمان سرمایه‌گذاری خارجی هستیم که در صورت توافق شاهد رونق بیشتر در شهرک‌های صنعتی خواهیم بود
توسعه انتقال فناوری
معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با بیان اینکه به طور قطع تا پایان سال تعدادی از سرمایه‌گذاران خارجی در قالب طرح‌های بزرگ مانند فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها وارد سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی خواهند شد، گفت: درحال‌حاضر واحدهای کوچک با ارزش افزوده بالا، دانش‌بنیان و با فناوری بالا در شهرک‌های صنعتی وجود دارد که تعدادی از کشورهای خارجی راحت‌تر می‌توانند وارد سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها شوند که این روند هم به انتقال فناوری کمک کرده و هم واحدهایی هستند که با سرمایه‌گذاری اندک پروژه‌های عظیمی ایجاد می‌کنند. وی زمینه فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در شهرک‌های صنعتی کشور را بیشتر در حوزه صنایع فلزی، نساجی، پوشاک عنوان و تصریح کرد: هم‌اکنون در حال مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی و اروپایی برای ورود به سرمایه‌گذاری در واحدهای کوچک هستیم تا بتوانیم هم برای واحدهای کوچکی که نیاز به فناوری دارند و هم برای جذب واحدهای موجود که طرح توسعه‌ای دارند شرایط را مهیا کنیم که به طور قطع به ارتقای فناوری واحدهای صنعتی می‌انجامد. بی‌شک استفاده از سرمایه‌گذار خارجی تنها با هدف توسعه انتقال فناوری امکانپذیر خواهد بود.
سرمایه‌گذاری‌ها در استان‌های صنعتی
معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در پاسخ به این پرسش که کدام شهرک‌ها در حال‌حاضر بیشترین جذب سرمایه‌گذاری خارجی را داشتند و سرمایه‌گذاران از کدام کشورها بوده‌اند؟ بیان کرد: این نوع سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر در استان‌های صنعتی از قبیل آذربایجان‌شرقی، خراسان رضوی و اصفهان در حال انجام است و در برخی از شهرها نظیر تبریز شهرک صنعتی خاص سرمایه‌گذار خارجی داریم. در بقیه استان‌ها نیز در بهترین شهرک‌های صنعتی مواردی برای استقرار سرمایه‌گذاران خارجی در نظر گرفته شده است. وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه شاخص‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک‌های صنعتی چیست؟ توضیح داد: بر اساس نظرسنجی‌هایی که از سرمایه‌گذاران خارجی انجام شده از قیمت زمین، آب، انرژی و موارد دیگر نسبت به کشور مبدأ راضی بودند. اما مهمترین مسئله مورد نظر سرمایه‌گذاران «فضای سیاسی» کشور است که با تعلل اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. ضمن آنکه از دیگر محدودیت‌های سرمایه‌گذاران، موانع بانکی و پولی است. نکته مهم دیگر اینکه سیاست واحدی در قبال سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به صورت یکپارچه وجود ندارد و در این زمینه سلیقه‌ای عمل می‌شود. سلیمانی همچنین در پاسخ به این پرسش که پیش‌بینی شما از وضعیت سرمایه‌گذاری در شهرک‌های صنعتی در امسال چگونه است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال چند درصد شهرک‌ها فعال‌تر شوند؟ تصریح کرد: در حال‌حاضر ۳ هدف در شهرک‌های صنعتی دنبال می‌شود و از آنجا که تمام کشور با سناریو و برنامه‌ریزی پیش می‌رود یکی از سناریوهای پیش‌بینی‌شده، ادامه روند فعلی و باقی ماندن تحریم‌هاست که باید تلاش شود تا اهداف را بر اساس سیاست‌های دولت در شهرک‌ها پیش ببریم که در این سناریو، تامین نقدینگی واحدها، کمک به راه‌اندازی طرح‌های تعطیل و طرح‌های بالای ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دنبال می‌شود که در این زمینه تفاهمنامه‌ای با بانک صنعت و معدن منعقد شده تا نسبت به تامین نقدینگی بیشتر برای واحدهای صنعتی در مقایسه با سال گذشته اقدام کنیم. سناریوی بعدی انجام توافق است.
تامین زیرساخت، نیاز صنایع کوچک
رضا جلالی، کارشناس صنعتی و عضو هیات امنای شهرک‌های صنعتی تهران نیز در این‌باره به صمت گفت: یکی از شاخص‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک‌های صنعتی، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و فراهم کردن امکانات لازم برای سرمایه‌گذار خارجی است. وی افزود: با فراهم کردن شرایط مناسب این اطمینان برای سرمایه‌گذار خارجی ایجاد خواهد شد که در جایی اقدام به سرمایه‌گذاری کرده که هم برای او صرفه اقتصادی و هم سود و امنیت بیشتری به همراه دارد. جلالی با اشاره به اینکه مقامات دولتی و مسئولان اذعان دارند زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی برای جذب سرمایه‌گذاری فراهم نیست، بیان کرد: به طور مثال حتی شهرک‌های صنعتی تهران، اصفهان و شیراز دارای ضعف زیرساختی هستند و امکانات لازم را ندارند. بنابراین در چنین شرایطی نمی‌توان امیدوار بود که سرمایه‌گذار خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری در این عرصه کند. وی مهمترین مانع در جذب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم به اندازه نیاز واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی عنوان کرد و گفت: بنا به گفته یکی از مسئولان درحال‌حاضر ۵۰ درصد واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی تعطیل هستند و ۵۰ درصد واحدهای صنعتی فعال با ۴۰ درصد ظرفیت اسمی کار می‌کنند. این نشان می‌دهد که زیرساخت‌ها و فضای صنعتی ما در شهرک‌های صنعتی متناسب با جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیست، هرچند جذب سرمایه‌گذار خارجی باعث خوشحالی است.
مشکل معافیت مالیاتی
این کارشناس صنعتی با تاکید بر اینکه در قانون جدید رفع موانع تولید، تسهیلات لازم برای شهرک‌های صنعتی فراهم نشده است، تصریح کرد: در اصلاحیه قانون مالیاتی آورده شده، شهرک‌های صنعتی که در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران یا ۳۰ کیلومتری شهرهای بزرگ با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت قرار دارند قادر به استفاده از این بخشودگی مالیاتی نیستند.
وی ادامه داد: این درحالی است که نمی‌توان از سرمایه‌گذار توقع داشت در کویر لوت سرمایه‌گذاری کند و از آنجا که شهرک‌های صنعتی واقع در محدوده شهری از معافیت مالیاتی برخودار نیستند و در جاهای دوردست نیز زیرساخت‌ها فراهم نیست، از این رو سرمایه‌گذار خارجی تمایلی برای ورود پیدا نخواهد کرد.
فرآیند طولانی دریافت مجوز
جلالی در ادامه گفت: فرآیند دریافت مجوز توسط واحدهای صنعتی و تولیدی با دیگر کشورها متفاوت است. حتی گرفتن مجوز بهره‌برداری برای واحدهای صنعتی که شروع به فعالیت کردند فرآیندی طولانی دارد. این کارشناس صنعتی با بیان اینکه در شرایط تحریم امکان مبادلات پولی و بانکی فراهم نیست، اظهار کرد: این نوع محدودیت‌ها اجازه جذب سرمایه‌گذاری را نمی‌دهد اما در صورت رفع تحریم‌ها می‌توان امیدوار بود که سرمایه‌گذار خارجی برای سرمایه‌گذاری ورود پیدا کند. بنابراین برای جذب سرمایه‌گذار خارجی باید در وهله نخست زیرساخت‌ها فراهم شود، همچنین در قوانین مالیاتی برای سرمایه‌گذار خارجی باید تفاوت‌هایی قائل شویم که انگیزه برای ورود داشته باشد. ضمن آنکه لازم است موانع مبادلات بانکی و پولی رفع شود. بر اساس این گزارش، همه این موارد نشان می‌دهد که در صورت فراهم شدن زیرساخت‌ها از یکسو و گسترده شدن روابط بین‌المللی با دیگر کشورها از سوی دیگر، امکان جذب سرمایه‌گذار خارجی به کشور بیشتر فراهم خواهد شد.
