شنبه ۲۲ شهريور ۱۴۰۴ - September 13 2025
پولیتیکو نوشت: با وجود فشار کاخ سفید برای از سرگیری مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و نزدیک‌ترین مشاورانش نگران‌اند که حمله آشکار اسرائیل علیه رهبران حماس در قطر در این هفته، چنین مذاکراتی را – احتمالاً برای همیشه – از مسیر خارج کرده باشد.
در ادامه این مطلب آمده است: بنا بر گفته یک فرد نزدیک به تیم امنیت ملی رئیس‌جمهور و یک مقام آمریکایی مطلع از ماجرا که هر دو به شرط ناشناس‌ماندن درباره رایزنی‌های داخلی سخن گفته‌اند، ناخشنودی دولت آمریکا از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، پس از حمله روز سه‌شنبه اسرائیل افزایش یافته است. در واقع، ترامپ و مشاوران ارشدش به این نتیجه رسیده‌اند که شاید نتانیاهو – که دستور حمله را داده و تهدید به حملات بیشتر کرده است – عمداً در تلاش برای خراب کردن مذاکرات بوده است.
آن فرد نزدیک به تیم ترامپ گفت: «هر بار که آنها در حال پیشرفت هستند، به نظر می‌رسد او کسی را بمباران می‌کند. به همین دلیل است که رئیس‌جمهور و مشاورانش این‌قدر از نتانیاهو عصبانی هستند.»
گزارش‌های منطقه‌ای نشان داده‌اند که اسرائیل نتوانسته رهبران ارشد حماس را که هدف قرار داده بود، از بین ببرد اما اعضای دیگری از این گروه در دوحه هدف قرار گرفتند.
هم‌زمان، به گفته این دو منبع، کاخ سفید تلاش کرده است قطری‌ها را آرام کند؛ رهبران بلندپایه قطر این اقدام اسرائیل را با واژه‌هایی همچون «وحشیانه» توصیف کرده‌اند.
نخست‌وزیر قطر روز جمعه به نیویورک و واشنگتن سفر خواهد کرد و انتظار می‌رود با مقام‌های آمریکایی درباره حمله اسرائیل و وضعیت مذاکرات آتش‌بس در غزه دیدار کند؛ به گفته یک فرد آشنا با سفر او. انتظار می‌رود او با ترامپ، معاون رئیس‌جمهور جی‌دی ونس، وزیر خارجه مارکو روبیو و استیو ویتکاف فرستاده صلح ترامپ دیدار کند.
به گفته همان منبع نزدیک به تیم امنیت ملی، روبیو در روزهای اخیر نیز با نخست‌وزیر قطر، شیخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل‌ثانی، درباره اولویت‌بخشی به طرح گسترش توافق همکاری دفاعی قطر با آمریکا صحبت کرده است. روبیو هفته آینده به اسرائیل سفر خواهد کرد. روشن نیست که آیا به قطر هم سر خواهد زد یا نه، اما چنین سفرهایی معمولاً شامل توقف در چندین پایتخت می‌شود.
واکنش اولیه کاخ سفید – بیانیه کارولاین لیویت، سخنگوی دولت، در نشست خبری روز سه‌شنبه – نشان داد که ترامپ از تصمیم اسرائیل برای انجام عملیات در داخل قطر، شریک کلیدی و میزبان یک پایگاه بزرگ نظامی آمریکا که خود ترامپ در ماه مه از آن بازدید کرده بود، ناراضی است.
دولت آمریکا همچنین تأکید کرده که از طریق ارتش آمریکا از حمله مطلع شده و اسرائیل پیشاپیش اطلاع‌رسانی اندکی کرده و هیچ مشورتی با مقام‌های آمریکایی انجام نداده است.
بیانیه اولیه لیویت مدعی بود که دولت آمریکا مقام‌های دوحه را پیش از حمله مطلع کرده بود. اما پس از آنکه یک مقام قطری به‌صورت آنلاین پاسخ داد و گفت هیچ هشدار چنین دریافت نکرده‌اند، ترامپ بیانیه لیویت را در یک پست شبکه اجتماعی اصلاح کرد و نوشت که اسرائیل هشدار کافی به کاخ سفید درباره حمله نداده و تماس‌های استیو ویتکاف با مقام‌های قطری «خیلی دیر» بوده است.
یک مقام دفاعی آمریکا که به شرط ناشناس‌ماندن درباره مکالمات داخلی سخن گفت، اظهار داشت: «اطلاع مبهم داده‌شده کاملاً ناکافی بود [و] جزئیات لازم برای هشدار مناسب به شرکای منطقه‌ای را نداشت.»
به همین دلیل، بیانیه ترامپ – که نسبت به گفته‌های لیویت تندتر بود – آشکارا تأکید کرد که این تصمیم توسط نتانیاهو گرفته شده و نه توسط خود او.
ترامپ ادامه داد: «بمباران یک‌جانبه در داخل قطر، یک کشور مستقل و متحد نزدیک ایالات متحده که سخت تلاش می‌کند و با شجاعت برای میانجیگری صلح با ما خطر می‌کند، نه اهداف اسرائیل را پیش می‌برد و نه اهداف آمریکا را.»
یک فرد نزدیک به تیم امنیت ملی ترامپ گفت: «این انتقادی‌ترین اظهار علنی‌ای بود که از یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه نسبت به یک رهبر اسرائیلی در مدتی طولانی دیده‌ام.»
تماس تلفنی ترامپ با نتانیاهو در روز سه‌شنبه – نخستین تماس از دو گفت‌وگوی آنها پس از حمله – حتی «تنش‌آمیزتر» بود. آن فرد افزود: «رئیس‌جمهور بسیار ناخشنود بود و این را به‌وضوح بیان کرد.»
این گفت‌وگوی تلفنی پرتنش نخستین بار توسط روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش شد.
وقتی ترامپ در ماه مه به خاورمیانه سفر کرد، تصمیم گرفت به اسرائیل نرود. او به رهبران عربستان سعودی، قطر و امارات گفت که حتی در آن زمان نیز از نتانیاهو خسته شده بود، بنا بر گفته فرد نزدیک به تیمش.
به گفته مقام آمریکایی، «ناتوانی ترامپ در مهار نتانیاهو» به‌ویژه زمانی مقامات آمریکایی را آزرده می‌کند که نخست‌وزیر اسرائیل دست به اقداماتی می‌زند که مستقیماً بر روابط آمریکا در مکان‌هایی چون سوریه و قطر اثر می‌گذارد. با این حال، این مقام گفت از هیچ برنامه‌ای در دولت ترامپ برای تنبیه نتانیاهو اطلاع ندارد.
حمله اسرائیل بسیاری از کشورهای عربی را که امیدشان را به میانجیگری قطر برای پایان دادن به جنگ غزه بسته بودند، ناامید کرده است. این جنگ در نوار غزه خشم گسترده‌ای در میان مردم این کشورها برانگیخته و دولت‌هایشان – که غالباً پادشاهی یا حکومت‌های اقتدارگرا هستند – را نگران ثبات خود کرده است.
تهدید نتانیاهو پس از حمله قطر مبنی بر اینکه اسرائیل هر کشوری را که میزبان نمایندگان حماس باشد، هدف قرار خواهد داد، به‌ویژه برای متحدان آمریکا نگران‌کننده است، زیرا می‌تواند تلاش‌های میانجیگری در مکان‌های گوناگون را تضعیف کند.
همچنین این پرسش مطرح است که آیا خود حماس دیگر وارد مذاکرات خواهد شد یا خیر.
یک مقام قطری – که به شرط ناشناس‌ماندن درباره مسئله‌ای حساس صحبت می‌کرد – گفت: «تمرکز ما بر امنیت ملی و حاکمیت‌مان است که مستقیماً توسط این حمله تهدید شد. همه ملاحظات سیاسی دیگر به حاشیه رفته است. وقتی یک طرف تصمیم می‌گیرد واسطه و یکی از هیئت‌های مذاکره‌کننده را بمباران کند، چه نوع گفت‌وگویی می‌تواند معتبر باشد؟»
