«سیاست های حماتی دولت ها از صنایع در ایران به خطا رفته و شکست خورده است» این خلاصه نتیجه گیری گزارشی است که مرکز پژوهش های مجلس در آن به روند ایجاد بنگاهها در کشور پرداخته است.
در گزارش بازوی پژوهشی مجلس آورده شده،فقدان توسعه تولیدات با ارزش افزوده از یکسو و فناوری بالا از سوی دیگر، نشان می دهد که سیاست های حمایتی دولت در سال های گذشته از صنایع موفق نبوده است.
در این گزارش نوشته شده باوجود اینکه سالانه حجم عظیمی از منابع کشور در قالبهای مختلف از سوی دولت به سمت صنایع مختلف جهت پیدا کرده تا توسعه تولیدات صنعتی با ارزش افزوده بالا محقق شود، اما سهم تولیدات صنعتی دارای فناوری بالا در بین کل تولیدات کشور بسیار اندک است. مطابق ارزیابی مرکز پژوهشهای مجلس، اگرچه سهم ارزش افزوده صنعتی کارگاههای صنعتی دارای 100نفر کارکن و بیشتر، حدود 80درصد مجموع ارزشافزوده صنعتی کارگاههای صنعتی دارای 10نفر کارکن و بیشتر است و بیشترین بهرهوری را در میان کارگاههای صنعتی دارند، اما رویکرد کشور در تولید محصولات صنعتی به سمت محصولات منبعمحور (8/ 65درصد) بوده که نشان میدهد سیاستهای حمایتی دولت از صنایع و معادن کشور نهتنها در صنایع کوچک و متوسط، بلکه در صنایع بزرگ نیز به توسعه تولیدات با ارزشافزوده و فناوری بالا منجر نشده است.
در ادامه این گزارش کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرده اند به 9 دلیل صنایع کشور هنوز به سطح مناسبی از بلوغ نرسیدهاند و پیوند عمیق میان بنگاههای بزرگ با صنایع کوچک و متوسط برقرار نشده و این امر سبب شده است تا حجم عظیمی از واحدهای تولیدی که طی فرآیندی دشوار خلق و تاسیس میشوند، در مسیر توسعه زمینگیر شوند و امکان بلوغ را پیدا نکنند. عواملی نیز که زمینهساز ناکامی در تحقق توسعه صنعتی شدهاند، مشخص هستند. دو معیار نویسندگان گزارش برای تحلیل وضعیت بنگاههای صنعتی کشور، سطح پیشرفت صنایع از زوایای روابط عمودی و افقی است.
در سطح افقی به ترتیب مسائلی نظیر شاخصهای توسعهیافتگی، میزان صنعتی بودن، کیفیت محصولات تولیدی، سطح تخصصیافتگی، مهارت نیروی کار و سطح فناوری در خوشههای صنعتی 6عاملی هستند که مدنظر این گزارش بودهاند.
در سطح عمودی هم مسائلی نظیر بهرهوری بنگاه، وابستگی به واردات و بالغشدگی صنایع مورد پرسش قرار گرفتهاند. نتیجه کلی اینکه صنایع ایران به دلایلی که به آنها اشاره شد، دیرتر از زمان مدنظر به بلوغ رسیدهاند و اقتصاد از همین ناحیه با چالشهای بسیاری روبهرو خواهد شد. تولیدات با کیفیت پایین، بنگاههای بیبهره از صرفه مقیاس، صنایع فاقد شبکهها و خوشههای توسعهیافته، تولیدات با سطح فناوری نازل، اشتغالزایی اندک برای نیروهای ماهر و متخصص در کنار بهرهوری اندک بخش صنعت، نیاز شدید به واردات مواد و قطعات خارجی در کنار عدمبلوغ همه از نشانههای بنبستی است که کشور در زمینه توسعه صنعتی با آنها دست به گریبان است.