پوشش ۷۵ درصدی ۵G تا ۱۴۱۰/ بهبود کیفیت اینترنت تا پایان سال؟

ستار هاشمی، وزیر ارتباطات بارها بر ضرورت توسعه فناوری نسل پنجم شبکه تلفن همراه تأکید داشته و آن را زمینه‌ساز دسترسی کاربران به اینترنت پایدارتر دانسته است؛ به طور کلی تکنولوژی ۵G چه قابلیت‌هایی به حوزه ارتباطات سیار اضافه می‌کند؟ 

به گزارش ایران، نسل پنجم شبکه‌های ارتباطات سیار با ارایه سرعت بسیار بالا، ظرفیت بیشتر، تأخیر کم و قابلیت اطمینان بالا، بستر ایده‌آلی برای کاربردهای اینترنت اشیا، شهرهای هوشمند و تحول در صنعت ایجاد می‌کند. با بهره‌گیری از ۵G، کاربران می‌توانند فایل‌های حجیم را درکمترین زمان دانلود و آپلود کنند و ویدیوهای باکیفیت بالا را بدون وقفه تماشا کنند.

بازی‌های آنلاین و تجربیات واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را با کمترین تأخیر انجام دهند و حتی در مکان‌های پرترافیک هم به اینترنت پرسرعت و پایدار دسترسی داشته باشند. در واقع یکی از نقاط قوت ۵G، تأخیر بسیار کم آن است که امکان بازخورد و کنترل لحظه‌ای را برای کاربردهای حساسی مانند خودروهای خودران، جراحی از راه دور و… فراهم می‌کند.

این فناوری همچنین با استفاده از طیف گسترده‌ای از فرکانس‌ها و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، موفق شده است پهنای باند و کارایی شبکه را به طرز چشمگیری افزایش دهد. در واقع ۵G فقط ارتقای نسل در ارتباطات سیار نیست بلکه زیربنای اصلی تحولات آینده در زندگی روزمره، صنایع و خدمات عمومی خواهد بود. 

وزارت ارتباطات و مشخصاً رگولاتوری، چه اقداماتی برای توسعه ۵G در ایران انجام داده است؟ 

در ابتدای مسیر، پروژه مطالعاتی با عنوان «راهبری گذار از شبکه ارتباطی کشور به سمت نسل پنجم فناوری‌های ارتباطات سیار» در رگولاتوری تعریف شد و بر اساس نتایج این مطالعه، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات «مصوبه شرایط و ضوابط واگذاری باند فرکانسی در محدوده ۳۸۰۰ - ۳۶۰۰ مگاهرتز برای ارتباطات سیار سراسری» را در مردادماه ۱۴۰۲ تصویب کرد.

البته این مصوبه در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به دلیل ملاحظات برخی دستگاه‌ها بازنگری شد. بر اساس این مصوبه، واگذاری باندهای فرکانسی این فناوری باید در قالب مزایده عمومی انجام می‌شد که در فروردین سال جاری، این مزایده بین اپراتورهای تلفن همراه برگزار شد. مطمئناً واگذاری این فرکانس‌ها تأثیر بسیاری در افزایش کیفیت اینترنت خواهد داشت و کاربران می‌توانند منتظر ارتباطات بدون اختلال باشند. 

علاوه بر این برخی از برندهای گوشی، لایسنس اینترنت ۵G را روی گوشی‌های وارد شده به کشور فعال نکرده بودند که این مشکل هم در دولت چهاردهم، ازطریق دیپلماسی حل شد. 

ما با دعوت از نمایندگان این برندها در رگولاتوری، تعاملاتی با آن‌ها برقرار کردیم و طبق یک برنامه زمانبندی مشخص و پس از به روزرسانی گوشی‌ها، حالا دیگر تقریباً دسترسی به ۵G برای همه گوشی‌هایی که قابلیت پشتیبانی از این فناوری را دارند، فعال است. 

تا جایی که می‌دانم، قبل از واگذاری باندهای فرکانسی ۵G، اپراتورها برای خرید تجهیزات و ایجاد سایت‌های ۵G، اقدام کرده و به هرحال هزینه‌ای متحمل شده بودند. با توجه به نتایج مزایده و برنده نشدن یکی از اپراتورها به عنوان یکی از بازیگران اصلی حوزه ارتباطات، وضعیت ارائه سرویس ۵G به مشترکان این اپراتور چگونه خواهد بود؟ 

این اپراتور با وجودی که یکی از بازیگران اصلی ارتباطات سیار در کشور است و حتی حدود هزار سایت ۵G در کشور راه‌اندازی کرده است اما به دلیل پیشنهاد قیمت پایین‌تر در این مزایده، برنده نشد و نتوانست به این باندهای فرکانسی دسترسی پیدا کند. 

با توجه به تأثیرگذاری این اپراتور در حوزه ارتباطات و به منظور احقاق حق کاربران و همچنین حفظ فضای رقابتی، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به پیشنهاد رگولاتوری، شرایط و ضوابط واگذاری باندهای فرکانسی دیگری برای ارتباطات نسل پنجم به این اپراتور در دست بررسی دارد تا هم سرمایه‌گذاری انجام شده این اپراتور از بین نرود و هم توسعه ۵G در کشور شتاب گیرد و سریع‌تر شاهد دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت و باکیفیت باشیم. البته این اپراتور با توجه به برنده نشدن در مزایده وعدم تخصیص فرکانس در بازه ۳۶۰۰ تا ۳۸۰۰ مگاهرتز، باید تغییراتی در شبکه خود ایجاد کند. 

مهم‌ترین موانع توسعه ۵G در کشور چیست؟ 

یکی از موانع فنی، عدم تخلیه باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز از سوی صدا و سیماست. این باندهای فرکانسی پیش از این برای پخش آنالوگ استفاده می‌شد که با جایگزینی پخش دیجیتال، این باندها درعمل دیگر کاربرد قبلی را برای صدا و سیما ندارد. اما اختصاص آن به حوزه ارتباطات سیار می‌تواند کیفیت ارائه خدمات در این بخش را بویژه از منظر پوشش درون ساختمانی، جاده‌ای و پوشش مناطق روستایی و دورافتاده، افزایش دهد. درعمل تقریباً در تمام کشورهای دنیا این اتفاق افتاده و ما هم باید به همین سمت برویم. 

مانع دیگر توسعه این فناوری، اعمال تحریم‌های ظالمانه است. به دلیل ایجاد محدودیت در خرید تجهیزات رادیویی پیشرفته مورد نیاز از فروشندگان مجاز بین‌المللی، عملاً هزینه راه‌اندازی شبکه بسیار افزایش یافته که این موضوع، روند توسعه را با اختلال مواجه می‌کند. هزینه بالای سرمایه‌گذاری (CAPEX) و همچنین عملیاتی (OPEX) و چالش یکپارچه‌سازی با شبکه موجود نیز از موانع دیگر توسعه ۵G در کشور محسوب می‌شود. 

با توجه به ضرورت توسعه ۵G چه راهکارهایی برای مواجهه با این موانع وجود دارد؟ 

تشویق یا الزام به اشتراک‌گذاری امکانات و تجهیزات زیرساختی مانند دکل، فضا و برق برای کاهش هزینه‌های اپراتورها، اعمال معافیت‌های مالیاتی و گمرکی برای واردات تجهیزات خاص و پیشرفته ۵G، تسریع در فرآیندهای تخصیص ارز اپراتورها و اعطای یارانه به شرکت‌های داخلی برای تحقیق، توسعه و بومی‌سازی بخشی از تجهیزات قابل تولید در داخل کشور می‌تواند بخشی از موانع را رفع کند. 

البته توسعه سریع‌تر شبکه فیبر نوری در کشور هم به عنوان بستر اصلی شبکه ۵G، می‌تواند روند توسعه این فناوری را تسریع کند. مصوبه اختصاص بخشی ازطیف بسامدی ۱۵۱۷.۱۴۲۷ مگاهرتز در شرایط مشخص به منظور توسعه قسمت انتهایی (Last mile) شبکه فیبر نوری بر بستر ۵G (موسوم بهFTT-5G) هم در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب و در اختیار اپراتورها قرار گرفته است. 

اگر با پیگیری وزارت ارتباطات این موانع برطرف شود، فکر می‌کنید چه زمانی پوشش ۵G در کشور کامل می‌شود و کاربران می‌توانند آن را به صورت ملموس احساس کنند؟ 

تعهدات پوششی اپراتورهای دارنده فرکانس در مصوبه «شرایط و ضوابط واگذاری باندهای فرکانسی در محدوده ۳۸۰۰-۳۶۰۰ مگاهرتزبرای ارتباطات سیار سراسری» مشخص شده و این اپراتورها باید درصد مشخصی از پوشش سالانه را محقق کنند. در این مصوبه حداقل درصد پوشش جمعیت شهری در پایان سال ۱۴۰۴.۱۵ درصد و تا پایان سال ۱۴۱۰ به ترتیب ۳۰.۴۰، ۵۰.۶۰، ۷۰ و ۷۵ درصد به صورت سالانه پیش‌بینی شده است. 

ما تلاش می‌کنیم با رفع موانع پیش رو تا پایان سال جاری ۱۵ درصد از جمعیت شهری کشور زیر پوشش فناوری ۵G قرار بگیرند و اینترنت باکیفت نسل پنجم را به صورت محسوس تجربه کنند.