بورس چه زمانی سبز می شود؟

با توجه به فضای اقتصادی که هم اکنون با آن روبرو هستیم، پیش بینی وضعیت بازار سرمایه در ماه های باقی مانده تا پایان سال جاری بسیار دشوار است. بررسی های بازار سرمایه در هفته های اخیر نشان می دهد،  اکثر سرمایه گذاران ترس ریزش نرخ ارز و دلار را دارند و احتمال ایجاد نرخ گذاری های دستوری وجود دارد. هرچند حمایت هایی از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به عمل آمده که این اتفاق نیافتد و در این راستا سیمان وارد بورس شد و قرار شده که خودرو هم در بورس عرضه شود که اگر این اتفاق بیفتد، نگرانی ها در این بخش برطرف می شود.

 اما با این حال، یکسری ابهامات در زمینه نرخ سهام های پالایشی وجود دارد، که اگر این ترس موجود در بازار برطرف شود، می توانیم وضعیت بهتری را در بازار شاهد باشیم. هم اکنون این ترس بسیار بیشتر از آن چیزی است که انتظارش می رود. چون این بازار نقدشوندگی زیادی دارد، به راحتی می¬توان سهم را فروخت و مثل بازارهای ملک و خودرو نیست که نقدشوندگی پایینی دارند. به همین دلیل هیجانات بیشتر روی این بازار تاثیر می گذارد و در سال های 99 و 1400 تعداد سرمایه گذاران و میزان نقدینگی که وارد این بازار شد با سال 93 قابل مقایسه نیست. بنابراین  نوسانات قیمت واصلاح و رشد قیمت ها نوسان بیشتری نسبت به آن سال دارد. 

از طرفی دیگر، بازار مسکن وارد رکود شده  وتجربه چند وقت اخیر هم نشان می دهد، همین اتفاق برای بازار طلا و دلار هم رخ داده است. واقعیت آن است که نمی خواهیم قبول کنیم برای بازار بورس هم این اتفاق افتاده است. درواقع وقتی بازارهای مسکن و طلا و دلار وارد رکود می¬شوند، در همه بازارها ایناتفاق رخ می دهد. منتها ما هنوز نمی خواهیم بپذیریم و تمایل داریم که خوش¬بین باشیم بازار سرمایه دوباره آن علامت های قبلی را مشاهده کند.

با این حال، برجام یا هر توافقی می تواند روی بازارهای داخلی اثرگذار باشد، اما اگر سال 93 و ابتدای دولت یازدهم را به یاد بیاوریم، مسئولانی که روی کار آمدند، تمایل داشتند که قیمت ها کنترل شود و شاهد رشد قیمت ها نباشیم. این در حالی است که تجربه نشان داده، هراندازه به صورت دستوری یا کنترلی جلوی افزایش قیمت ها گرفته شود، بعدها اتفاق بدتری رخ می¬دهد.مگر اینکه دولتمردان اصلاحات ساختاری انجام دهند تا ما در سال های آینده دومرتبه با اتفاقی نظیر جهش نرخ دلار روبه رو نباشیم و نرخ دلار به 50 هزار تومان نرسد. هرچند که این امر بعید به نظر می رسد.

در مجموع در مورد وضعیت بازار سرمایه باید گفت که اگر ابهامات بازار برطرف شود، اوضاع تاحدودی بهبود خواهد یافت. مخصوصا اینکه وضعیت بازار سرمایه هم نسبت به ۸سال پیش بیشتر شناخته شده و بیشتر مردم درگیر بورس هستند.اگرچه 80 درصد در این بازار ضرر کردند، اما بازار سرمایه بازاری است که همه منتظرند تا بتوانند ضررهای خود را در این بازار جبران و پول خود را وارد این بازار کنند، اگر بتوانند دستکاری های قیمت و دخالت هایی که قبلا وجود داشت و مخصوصا در حوزه دامنه نوسان که باعث شد بازار به هم بریزد (یعنی قوانین جدید که به صورت آزمون و خطا است) را کنار بگذارند، بازار می تواند وضعیت خوبی داشته باشد.

با این حال نباید از نظر دور داشت که وضعیت بازار سرمایه به سیاست های اقتصادی دولت در ماه های پیش رو وابسته است؛ چراکه بورس ما دولتی است و واقعیت آن است که رییس سازمان بورس را وزیر اقتصاد تعیین می کند و برخلاف تعاریف موجود ما به نوعی یک بورس دولتی داریم. از این منظر،اگر دخالت های دستوری در این حوزه نباشد و به بحث رقابتی شدن قیمت ها کمک کنند، این بازار بهتر می تواند مسیر خود را طی کند. زمانیکه سیمان وارد بازار سرمایه شد، بسیاری از این موضوع ناراضی بودند، چون دست دلالان و واسطه هایی که سیمان را دپو می کردند و سال آینده گرانتر به مردم می فروختند، از این عرصه کوتاه شد؛ بنابراین این اقدام خوبی بود که عملیاتی شد. 

از این منظر، چرا باید رانت 50 یا 100درصدی به جیب کسانی برود که به هر نحوی کالایی مثل خودرو را با نرخ ارزانتر از کارخانه خریداری می کنند؛ در حالیکه سود آن باید به جیب سهامدار و کارخانه برود. مخصوصا سهامداران گروه های خودرویی که طی یکی دو سال گذشته ضرر سنگینی را متحمل شدند. بنابراین چنانچه اینگونه سیاست ها در پیش گرفته شود، می تواند کمک کننده باشد. همچنین پیاده¬سازی و اجرای مالیات¬ستانی روی واسطه گری ها هم می تواند به رشد بازار سرمایه کمک کند.